Arama

Atgiller (Equidae) - Tek Mesaj #3

Daisy-BT - avatarı
Daisy-BT
Ziyaretçi
21 Mayıs 2011       Mesaj #3
Daisy-BT - avatarı
Ziyaretçi

Ad:  Pernod_Al_Ariba_0046b.jpg
Gösterim: 557
Boyut:  69.0 KB

At, (Equus caballus)

Toynaklıların tekparmaklılar alttakımından, binme, yük çekme ya da taşıma gibi hizmetlerde kullanılan bir hayvan (Equus caballus).

Kutuplar ve sık Afrika ormanları dışında, yeryüzünün hemen her yerinde bulunur. Üç yaşına kadar olan yavrusuna tay, daha büyük yaştaki erkek ve dişilerine at, kısırlaştırılmış erkeğine iğdiş, kısırlaştırılmamış erkeğine aygır, damızlık dişisine kısrak denir.

At ilk evcilleştirilen yabanî hayvanlardan birisidir. İlk atalarının Orta Asya'da yaşadığı ve 5000 yıl kadar önce evcilleştirilerek insanlar tarafından çeşitli işlerde kullanılmaya başlandığı, çeşitli kaynaklara dayanılarak ileri sürülmektedir. Günümüzde ya da yakın geçmişte görülen yaban atları, bu evcil atların başıboş kalıp zamanla yabanlaşmasından ortaya çıkmıştır. Örneğin, Amerika'da görülen yaban atı sürüleri, 16. yüzyılda Amerika'ya gelen İspanyollar tarafından getirilmiş atların yabanlaşmasıyla ortaya çıkmıştır.

Motorlu araçların atın yerini almalarına karşın, günümüzde atın gerek yük ve binek, gerekse spor hayvanı olarak yine de önemli bir yeri vardır.

Bugün yeryüzünde çeşitli at ırkları bulunmaktadır. Bu ırklar, çeşitli bölgelerde yüzyıllar boyu süren ıslah çalışmaları sonucunda her bölgenin kendi özelliğine göre yetiştirilmiştir. Atlar, sıcakkanlı atlar (doğu atları) ve soğukkanlı atlar (batı atları) olmak üzere ikiye ayrılır. Doğu atları genellikle binek hayvanı olmaya elverişlidirler. Vücutları narin, kemikleri incedir. Türkistan, İran, Türkiye, Suriye, Arabistan ve Kuzey Afrika'da yetiştirilirler. Başlıcaları, Arap atları ve İngiliz atlarıdır. Batı atları, yük taşıma gibi ağır işlerde, tarımda kullanılırlar. İri, kalın gövdeli, ağır hayvanlardır. Belçika atları ve Arden atları soğukkanlı atlardır. Bir de değişik ırklardan atların çiftleştirilmesiyle elde edilmiş, yarımkan at ırkları vardır.

Atlar, geçmişten bu yana, Türklerin hayatında önemli bir yer tutmuşlardır. İlkçağlarda at, Türkler arasında kutsal sayılırdı. At, Göktürklerde değerli bir kurban hayvanıydı. Atlı sporlar İlk Çağ Türkleri arasında çok yaygındı. Türk mitoloji ve folklorunda atın önemli bir yeri vardır. At, savaşlarda binek ve çekim hayvanı olarak kullanılırdı. Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerinde gerileyen atçılığa Cumhuriyet döneminde yeniden önem verilmiş, değerli ırklardan safkan ve yarımkan atlar yetiştirilmesine başlanmıştır.

Bugün Bursa-Karacabey, Malatya-Çifteler, Adana-Çukurova, Malatya-Sultansuyu ve Konya haralarında at yetiştirilmektedir. Türkiye'de at genellikle binek, yük ve çeki hayvanı olarak kullanılır. Tarımda kullanılması daha az yaygındır. 1997'de yurdumuzdaki at sayısı 345.000 civarındaydı.

MsXLabs.org & Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi