YASA
Anayasada öngörülen usullere göre, devletin yasama organı tarafından yazılı olarak konan, uyulması zorunlu hukuk kuralı.
Yasayla konulan hukuk kuralları:
a) Geneldir. Ülkenin her yerinde herkes için aynı hükmü taşır. Hangi alandaki ilişkileri düzenliyorsa, o alana giren, o ilişkilerde bulunan herkes bu kurallara bağlıdır.
b) Uyulması zorunludur. Uymayanlar ya cezaya çarptırılır ya da tazminat ödemeye zorlanır.
c) Süreklidir. Yürürlükte kaldığı süre içinde, etkisinden ve yargısından bir şey eksilmez. İlke olarak, konulmadan önceki değil, konulduktan sonraki olaylara uygulanır.
d) Soyuttur. Kişiye ya da belli olaya uygulanmak üzere değil, olması mümkün ve aynı koşulları taşıyan olayları düzenlemek için konulur.
İlke olarak yasa, o ülkedeki vatandaşlara da, yabancılara da uygulanır. Yalnız bazı yasalar, örneğin evlenme ve miras yasaları vatandaşı her yerde izler. Yasa halk taafından bilinmelidir; daha doğrusu, herkesin bildiğini farzettirecek şekilde yayınlanmalı, ilân edilmelidir. Türk yasaları "Resmî Gazete" ile yayınlanır; cezaya, vergiye, askerliğe ait olanlarla halkı doğrudan doğruya ilgilendiren yasalar, ayrıca kent ve kasabalarda belediyeler, köylerde de muhtarlar tarafından ilân olunur. Yasa, ya içinde yazılı tarihten ya da "Resmî Gazete"de yayınlandığı tarihten itibaren yürürlüğe girer. Yasanın, Anayasa'ya uygunluğu esastır. Yasaların Anayasa'ya aykırılığının belli koşullar altında ileri sürüldüğü durumlarda bu iddiayı Anayasa Mahkemesi inceler, karara bağlar. Bu yoldan, Anayasa'ya aykırılığına karar verilen yasa yürürlükten kalkmış olur. Yasa, onu çıkarmaya (yürürlüğe koymaya) yetkili organa, gerekçeli bir tasarı hâlinde sunulur. Yasa önermeye, Bakanlar Kurulu ve TBMM üyeleri yetkilidirler.
MsXLabs.org & Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi
