Yaşar Kemal

(1922 Hemite Köyü/Osmaniye), öykü ve roman yazarı.

Kadirli Cumhuriyet İlkokulu'nu bitirdikten sonra girdiği Adana I. Ortaokulu'nun son sınıfından ayrıldı (1941). Uzun süre beden ve fikir ayrımı yapmadan çeşitli işlerde çalıştı. Irgatlık, amelebaşılık, kunduracı çıraklığı, öğretmen vekilliği, arzuhalcilik vb. işlerle yaşamını sürdürdü. Güney Anadolu Bölgesi'nin köy, kasaba, kent koşullarını, bu koşullar içindeki her sınıf ve tabakadan insanı, onların birbirleriyle ve doğayla ilişkilerini gördü, gözleme olanağı buldu. Uzun süre folklorla uğraşarak halk sanatının kaynaklarına indi.

CHP iktidarının son aylarında Ceza Yasası'nın 142. maddesine aykırı eylemde bulunma savıyla Kozan Cezaevi'nde tutuklu kaldı. Çıkınca İstanbul'a gelerek Cumhuriyet gazetesinin yurt haberleri servisinde gazeteciliğe başladı (1951). Kemal Sadık Göğçeli imzasıyla Ülkü, Kovan, Millet, Başpınar (1942-1943) dergilerinde yayımladığı şiirlerle yazın hayatına giren Yaşar Kemal, ilkin Çukurova bölgesinden yaptığı röportajlarla tanındı. Gözlem gücünü öykülerinde kullanmasını bildi.

Roman düzeyindeki ilk çalışması "Teneke"de kasaba eşrafının yasadışı eylemlerine boyun eğmeyen bir kaymakamın halkla birlikte verdiği savaşımı işledi. Sonra, gücünü sözlü halk anlatılarından alan büyük soluklu romanlar yazdı. Kırsal kesimde yaşayan insanları değişik konumları içinde yansıtarak onların doğayla, birbirleriyle ve egemen güçlerle ilişkilerini öyküleştirdi. Güncel gerçeklerle tarihî gerçekleri birlikte gözledi. Kişilerini, yaşadıkları çevrenin somut koşulları içinde vermeyi başardı.

Özellikle doğa betimlemeleriyle edebiyatımıza büyük özgünlükler kazandırdı. ilk romanlarından "İnce Memed" Varlık Roman Ödülü'nü aldı (1955). Özellikle bu yapıtı birçok Doğu ve Batı diline çevrildi. İsveç'te yirmiye yakın basımı oldu. Fransa'da, Sovyetler Birliği'nde defalarca yayımlandı. Kimi romanları, öyküleri oyunlaştırılarak sahneye konuldu. "Yer Demir, Gök Bakır" oyunu Uluslararası Nancy Festivali'nde birincilik kazandı. Kimi romanları filme de alındı. Birkaç kez Nobel Edebiyat Ödülü'ne de aday gösterilen Yaşar Kemal'in bu aşamada ülke dışındaki en büyük başarısı Uluslararası Del Duca Ödülü'dür (1982).

Yapıtları:

• "Sarı Sıcak" (öyküler, 1952),
• "Teneke" (büyük öykü, 1955),
• "Yanan Ormanlarda Elli Gün" (röportajlar, 1955),
• "Çukurova Yana Yana" (röportajlar, 1955)
• "İnce Memed" (roman, 1955, ikinci cildi 1969),
• "Peri Bacaları" (röportaj, 1957),
• "Orta Direk" (roman, 1960),
• "Taş Çatlasa" (denemeler, 1961),
• "Yer Demir, Gök Bakır" (roman 1963),
• "Üç Anadolu Efsanesi" (1967),
• "Ölmez Otu" (roman, 1969),
• "Ağrı Dağı Efsanesi" (1970),
• "Bu Diyar Baştanbaşa" (röportajlar, 1971),
• "Binboğalar Efsanesi" (1971),
• "Çakırcalı Efe" (roman, 1972),
• "Demirciler Çarşısı Cinayeti" (roman, 1974),
• "Yusufçuk Yusuf" (roman, 1975),
• "Yılanı Öldürseler" (roman, 1976),
• "Al Gözüm Seyreyle Salih" (roman, 1976),
• "Filler Sultanı ile Kırmızı Sakallı Topal Karınca" (roman, 1977),
• "Allah'ın Askerleri" (roman, 1978),
• "Kuşlar da Gitti" (büyük öykü, 1978),
• "Deniz Küstü" (roman, 1979),
• "Ağacın Çürüğü" (yazılar, 1981),
• "Kimsecik" (roman, 1981),
• "Hüyükteki Nar Ağacı" (roman, 1982),
• "İnce Memed III" (1982),
• "Kimsecik II" (1985),
• "İnce Memed IV" (1987),
• "Kanın Sesi" (Kimsecik III, 1991).

Yaşar Kemal 1984 yılında Fransız hükümeti tarafından Legion d'Honneur Nişanı'na layık görülmüştür.