Erozyon (toprak aşınımı), toprağın aşınmasını önleyen bitki örtüsünün yokedilmesi sonucu koruyucu örtüden mahrum kalan toprağın su ve rüzgarın etkisiyle aşınması ve taşınması olayıdır. Erozyonun başlıca nedeni, toprağı koruyan bitki örtüsünün yokolmasıdır. Arazi eğimi, toprak yapısı, yıllık yağış miktarı, iklim faktörleri, bitki örtüsü, toprak ve bitkiye yapılan muhtelif müdahaleler, erozyonun şiddetini belirleyen öğelerdir.
TEMA nın erozyonla mücadeleye bu kadar ehemmiyet vermesinin altında, erozyonun ülkemizin hayat koşullarını olumsuz etkileyecek kadar büyük 1 tehlike olması yatmaktadır. aşınma, Türkiyenin besin açısından kendine kafi 1 ülke olmasını tehlikeye düşürmektedir. Ülkemizin topraklarının % 73ü şiddetli aşınma tehlikesine maruzdur. Rüzgar ve yağmur, verimli toprakları sürükleyerek, baraj göllerine, akarsu yataklarına ve denizlere taşımaktadır. Ülke yüzeyinden 1 yılda kaybedilen toprak miktarı yaklaşık bir.4 milyar tondur. yalnızca tarım alanlarından kaybedilen verimli toprak miktarı ise yaklaşık 500 milyon ton/yıldır. Bu topraklarla ile mineral ve organik nesne de kaybedilmektedir. Türkiyenin kimyevi gübrelere ayırdığı yıllık kaynağın 4.5 trilyon lira olduğu düşünülürse, ekonomik kaybın büyüklüğü daha net anlaşılabilir. Erozyonla kaybedilen 1 farklı kıymet ise sudur. Kaybolan toprak yüzünden bütün sene yaklaşık 50 milyar m3 yağış depolanamamaktadır.
Erozyon toplumsal sorunların artmasına da yol açmaktadır. hatalı arazi kullanımı, tarım alanlarının verimini azaltmaktadır. Doğduğu ve büyüdüğü yerde geçim şansı ortadan kalkan insanların, kentlere göçmekten farklı seçeneği kalmamaktadır. Köyden kente göç ise, alt yapının yetersiz olduğu kentlerdeki ekonomik ve toplumsal sorunları daha da ağırlaştırmaktadır.
Barajlar ve yeraltı suları da, erozyonun etkilerinden nasibini almaktadır. Yerinden kopup giden topraklar, baraj göllerini doldurarak su depolama hacimlerini azaltmakta ve barajların ömrünün kısalmasına niçin olmaktadır. aşınma sonucunda toprağın altındaki ölü tabaka (ana kaya) ortaya çıkmaktadır. Faydalı toprak katmanlarını kaybeden arazilerde çölleşme başlamaktadır. NASAnın yaptığı 1 araştırmaya göre, erozyonun şiddetlenerek sürek etmesi halinde Türkiyenin büyük 1 bölümü 55 sene sonraları çöl olacaktır. Toprakları çölleşen 1 ülkenin esas sorunları, açlık, sussuzluk, işsizlik ve iç göç olacaktır.
Erozyonun Zararları
Bitki örtüsünün yok olması, erozyonun yanı dizi toprak kayması, taşkın ve çığ felaketlerini artırır.
Verimsizleşen ve yok olan tarım arazileri üzerinde yaşayanları besleyemez duruma gelip, kırsal kesimden kentlere doğru göçü arttırarak, büyük ekonomik ve toplumsal sorunlara yol açar.
Meraların yok olması hayvancılığın gerilemesine niçin olurken, gelirin azalması ve iş olanağının daralması sonucunu doğurur. Bitki örtüsünün yok olması, erozyonun yanı dizi toprak kayması, taşkın ve çığ felaketlerini artırır.
Erozyon sonucu taşınan verimli topraklar, baraj göllerini doldurarak, ekonomik ömürlerini kısaltır.
Yeşil örtü ve toprağın elden gitmesi birlikte ortaya çıkan iklim değişikliği ve bozulan ekolojik denge sonucunda, vahim boyutlarda doğal varlık kaybedilerek ekonomik zarara uğratır.
Bitki örtüsü ve toprağın olmadığı 1 yüzey, kar ve yağmur sularını emmemediğinden, doğal su kaynakları düzenli ve devamlı bi şekilde beslenemez.
Kaybedilen toprak örtüsünün tekrardan oluşması için binlerce sene gerekir.
Erozyona Neden Olan Faktörler :
Sel sularının vadilerdeki tarlaları, bağları, bahçeleri söküp götürmesi bir faciadır. Yamaçlar ve vadileri bu hale sokan erozyonun sebepleri şöyle sıralanabilir;
· Arazinin Çok Engebeli ve Eğimli Olması
· Bitki Örtüsünün Tahrip Edilmesi (ormanların yok edilmesi).
· İklimin Etkisi
· Meraların aşırı otlatılması (meraların tahrip edilmesi).
· Yanlış Ekim Yapma
· Orman Yangınları ve Kaçak Ağaç Kesimleri
· Başıboş Keçi: (Fundalıkların ve özellikle yeni yetişen ormanların baş düşmanı keçidir)
· Kökleme: (Kökleme, fundalıktan ve ormandan, ağaçları kesmek ve köklerini söküp çıkararak o yeri tarla haline sokmaktır.)
· Toprağın aşırı işlenmesi (yanlış kullanımı).
· Toprağın eğime paralel sürülmesi.
· Ani su taşkınları.
· Yağışların düzensiz olması.
· Yamacın eğim ve uzunluğu.
· Toprak yapısı
· Dağınık ve düzensiz yerleşme.
Yukarda maddeler haline getirdiğimiz nedenlerden dolayı erozyon oluşur. Buda, arazinin doğal dengesinin bozulmasına ve tarımsal alanlarda verim kaybına neden olmakta ve şehirlere göçü hızlandıran sebeplerin başında gelmektedir.
Erozyonu önlemenin yada en aza indirmenin belli başlı yöntemleri;
· Bitki örtüsü korunmalı, çıplak araziler ağaçlandırılmalıdır.
· Tarla açma gibi nedenlerle ormanlar tahrip edilmemelidir.
· Nadas alanları azaltılmalı, nöbetleşe ekim yaygınlaştırmalıdır.
· Meraların ve otlakların aşırı otlatılması önlenmelidir.
· Barajların ve göllerin su toplama alanları ağaçlandırılmalıdır.
· Mera hayvancılığı yerine ahır hayvancılığı geliştirilmelidir.
· Araziler eğim doğrultusunda değil, eğime dik olarak sürülmelidir.
· Rüzgarların etkili olduğu alanlara rüzgarın hızını kesecek engeller yapılmalıdır.
· Eğimli araziler aşırı işlenmemelidir.
· Ürünler hasat edildikten sonra anız örtüsü yakılmamalıdır.
· Akarsu yatakları ıslah edilmelidir.
· Erozyonla mücadele ile ilgili olarak halk eğitilmelidir.
· Eğimli alanlardaki tarım alanları, eğim yönünde sürülmeli.
· Arazinin envanteri(ormanlık alan,otlaklık alan,tarım v.b) çıkarılmalı.
· Doğal dengesi bozulmuş alanlar, bilimsel çalışmalar yapılarak ağaçlandırılmalı. Bu amaçla okullarımıza uygulamalı ders konmalı.
· Elinde tarım arazisi bulunan halkımız eğitimden geçirilerek,hem kendi hem de ülke çıkarlarına yönelik tarımsal faaliyetler yapması sağlanmalı.
· Bu amaçla kurulmuş (TEMA gibi) vakıf ve dernekler desteklenmeli, yenilerinin kurulması teşvik edilmeli ve milyonlarca öğrencimizin bu gibi kuruluşlarda aktif olarak görev alması sağlanmalıdır.
Görüldüğü gibi erozyon felaketi aza indirilebilir bir doğa olayıdır. Ancak ülkemizde TEMA vakfından başka her hangi bir kurum yada kuruluş tarafından ciddi bir çalışma yapılmamaktadır.
