Veysi

DİVAN EDEBİYATI NESİRCİSİ VEYSÎ

Veysi, [asıl adı Veyis’tir (Üveys)]. (1561 Alaşehir/Manisa - 1628 Üsküp), şair ve yazar.

Kadı Mehmed Efendi’nin oğludur. Medrese eğitimi gördü. Mısır, Akhisar, Tire, Alaşehir ve Tırhala kadılıklarında bulundu. Sadrazam Ali Paşa’nın Macaristan seferine kadı olarak katıldı. Daha sonra Üsküp kadısı oldu (1604). Çeşitli memurluklardan sonra, belirli sürelerle Üsküp kadılığında bulundu. Birçok gazel yazdı. Osmanlı edebiyat tarihinde “inşa” adı verilen nesirdeki başarısıyla ün yaptı. Nesirlerinde söz ve anlam sanatlarını yoğun biçimde kullandı; bu yüzden anlaşılırlığı güç olan metinler oluşturdu. Şiirlerinde daha yalın bir dili tercih etti.

Başlıca yapıtları: "Siyeri Veysi", "Vakıanamei Veysi", "Divan" ve "Münşeat"tır (Nesirler).

Eserleri:

Dürretü’t-Tâc fî Sîreti Sâhibi’l-Mî’râc (Siyer-i Veysî) : Hz. Muhammed’in hayatını, Mekke ve Medine dönemi olarak iki bölümde anlatan bir siyer kitabıdır. Eserde 65 Türkçe, 28 Arapça, 209 Farsça beyit bulunur. Konunun çekiciliği nedeniyle Veysî’ye büyük ün sağlamış, bu nedenle defalarca yazılmıştır. 1829, 1832 ve 1870 yıllarında İstanbul’da yayımlanan eserin yurdumuz kütüphanelerinde birçok nüshası vardır. Müellif nüshası Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi’ndedir.

Hâbnâme (Vâkıanâme-i Veysî): Tarih boyunca insanların karşılaştığı olumsuzlukların İslamî esaslarla giderilebileceğini, böylece adaletin sağlanacağını savunan, ahlakî öğütlerle dolu bir rüya kitabıdır. Düz yazıyla kaleme alınmış olup dili oldukça ağırdır. 1846-1876 yılları arasında beş kez basılmıştır.

Bu eserlerinden başka Münşeat (Mektuplar), Şehadetnâme (Düsturü’l-Amel), Divân ve Hicviyye adlı kitapları da vardır.

MsXLabs & Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi & kaynak

MsXLabs Üye Girişi