KUBİLAY HAN
ya da KUBİLAY
(1214 -1294)
moğol imparatoru (1260-1294) ve Çin'deki moğol hanedanının (Yüen) kurucusu.

Cengiz Han'ın torunu, Hulagu’nun kardeşiydi. Kardeşi Möngke'nin (Mengü) saltanatı sırasında Yünnan’da cesur ve etkili bir sefere girişmesiyle Güney Çin'in fethine hız verildi. Möngke’nin (Mengü) ölümünden sonra Kubilay tahtta hak iddia eden rakipleriyle savaşmak zorunda kaldı, daha sonra başkenti Dadu'yu ("Büyük saray’’) ya da batılı gezginlerin Cambaluc dediği Hanbalik’i ("Han’ın kenti"), yani bugünkü Pekin'i kurdu (1264-1267). Büyük bir dikdörtgen biçiminde olan kente toremden sonra "tatar kenti" adı verildi. Kubilay, daha sonra Çin'in fethini tamamlamaya girişti: Yangzi Ciang havzasının girişine egemen olan Şiang Yang ve Fançıng'ı kuşattı; ancak bu kentlerin beş yıl direnmesi fethi yavaşlattı. 1276’daSong Lin'anların başkenti (bugün Hangcou) ele geçirildi ve imparator tutsak alındı. 1279' da bütün Çin fethedilmiş ve Kubilay büyük bir imparatorluğun hâkimi olmuştu.

Gücünü Çin’e bağlı ülkelere de yaymak istedi, ama bunu ancak Çinhindi ve Kore'de başarabildi. Bütün prensler, örneğin Türkistan prensleri, onun egemenliğini tanımadılar ve Kubilay 1287‘de Nayan adlı bir Mançurya prensinin ayaklanmasını bastırmak zorunda kaldı. Kendinden ön çekilerin savaşçılığını sürdürmesinin yan sıra, bir Çin İmparatoru gibi davrandı: ülkenin yönetimi ve barışın sağlanmasıyla özel olarak ilgilendi, posta işlerini düzenledi, İmparatorluk kanalını onarttı. Bütün dinlere izin vermesinin yanı sıra, Moğolistan ve Çin’de gelişen bir hıristiyan mezhebi olan nesturiliği ve buddhacılığı destekledi (Pekln’de nesturi başpiskoposluğu, 1275). Bununla birlikte Çin'de mûslüman propagandasına karşı çıktı. Kubilay'ın yönetimle ilgili görevler verdiği Venedikli Marco Polo, Çin'in o dönemde olağanüstü bir refaha eriştiğini belirtir.