GELENEKSEL EZGİ’NİN ÖZELLİKLERİ:
1)En çok ikili aralıklar kullanılmıştır Üç’lü, dört’lü ve beş’li aralıklar ile bunların çevrilmişleri ise, genel olarak, güçlüye kolayca ulaşma ya da doğrudan doğruya güçlüyü belirtme amacıyla kullanılırlar
2)Ezgi’nin doğaçlanmasına, mutlaka, durak ya da güçlü dolayından başlanır
3)Cümle içinde yer alan cümleciklerde, genel olarak gerilim-çözülüm(soru-cevap) ilişkisi yoktur Ezgi, sürekli, güçlü ya da durak seslerinde biten küçük ezgi parçacıkları ya da cümle zincirlerinden oluşur
4)Motif geliştirme yöntemlerinin kullanıldığına pek rastlanmaz Ezgisel gidiş, makam seyri içinde yapılan bezemelerle oluşturulur
5)Bölümü oluşturan cümleler, yarım kararlı ya da tam kararlı olabilir Taksim’in oluşturulması sırasında ise, taksim, ister geleneksel, ister özgür olsun, yöntem değişmez Bu yöntemi, ana çizgileri içinde belirtecek olursak :
TAKSİM’in oluşturulmasında genel yöntem:
1)Önce, makamın güçlü ya da durak sesleri dolayında küçük bir ezgi parçası ile başlanır ve bu ezgi, bu seslerden biriyle uzun süreli olarak bitirilerek, güçlü duyurulmuş olur Aynı zamanda, daha sonraki ezgi ya da cümleleri tasarlamak için de zaman kazanılmış olur
2)Varsa, diğer güçlü ya da güçlüler belirtilir
3)Daha sonra, makam dizisinin tüm sesleri üzerinde dolaşılarak, tekrar güçlüye gelinir
4)Bundan sonra, istenirse, taksim bitirilebilir Şayet bitirilecekse, tekrar durak sesine gelecek şekilde ezgi doğaçlanır Doğaçlama sırasında, durak sesine gelindiğinde, bu ses etrafında sürekli gerilim yaratılır Gerilim yaratma, durak sesinin uzun süreli olarak duyurulmaması, başka seslerde, ki bu sesler yürüyücü seslerdir, asma kalışlarla gerçekleştirilir Bitişte ise, durak sesi, uzun süreli olarak bir kez duyurulur ve böylece tam bir bitiş sağlanır Şayet mümkünse, yeden kullanılması, bu bitişi daha da pekiştirir Bu ana kadar, alterasyon ve çeşni kolayca kullanılabilir Böyle bir taksim, bir bölümlü olur
5)Şayet taksim bitirilmeyip, devam ettirilecekse, bu durumda geçki tasarlanır İstenilen geçkiler yapıldıktan sonra , yine asıl makama geçilerek, güçlüde kalınır
6)Bundan sonra, yine makam dizisinin seslerinde dolaşılır ve 4 maddede yazılı konular gerçekleştirilerek, taksim bitirilir Böyle bir taksim, bir bölümlü olur
7)Şayet taksim iki bölüm yapılacaksa, birinci bölüm yukarıdaki yöntemle bitirildikten sonra, ikinci bölüme, güçlüsü, gerdaniye ve daha tiz seslerden biri olan makamlara ya da bu seslerin bir oktav pesti durak sesi olan makamlara doğrudan geçki yapılır
8)Geçilen makamla ilgili olarak 1 2 ve 3 maddede yazılanlar gerçekleştirilir ve yine asıl makama dönülerek 4 maddede yazılanlar uygulanır Asıl makama dönülmesi sırasında, doğrudan geçki olanağı yoksa, köprü ya da köprülerle dolaylı geçki yolu izlenerek taksim, dolayısıyla ikinci bölüm bitirilir
9)Şayet üç bölümlü bir taksim yapılacaksa, bu kez, ikinci bölümün bitişinden sonra, güçlüsü rast-gerdaniye arasında olan bir makama doğrudan geçki ya da dolaylı geçki yapılması tercih edilerek 8 maddede yazılanlar uygulanır Böylece, taksim, dolayısıyla, üçüncü bölüm bitirilmiş olur.
Son düzenleyen Safi; 22 Aralık 2015 00:34
"İnşallah"derse Yakaran..."İnşa" eder YARADAN.
