İnsanlar uykusundan farklı nedenlerle şikâyet ederler. Kimisi az uyumaktan, kimisi çok uyumaktan, kimisi uyuyamamaktan, kimisi uyanamamaktan. Bazıları uykuyu vakit kaybı olarak görür. Bazıları 5 dk. daha fazla uyumak için neler vermez.
Bir hikâye kalmış aklımda. Kimdir, hangi devletin hükümdarıdır hatırlamıyorum. Bu hükümdar, gece uyumamak için top gibi fakat şakırtılı bir cisim tutarmış elinde. Uyur gibi olduğunda top elinden düşer ve uyandırırmış hükümdarı.
Kim ne kadar uyumak istiyorsa o kadar uyusun sorun yok, fakat günlük hayatta yaşadığınız bazı problemlerin kaynağı uykunuzsa, bir sorun var demektir.
Uyku hastalıkları
İlk akla gelen uykusuzluktur ve akabinde çözüm önerisi de koyun saymaktır. Fakat ne uykusuzluk tek uyku hastalığıdır, ne de koyunları saymak bunun çözümüdür.
uyku hastalıkları, bireyin uykusunu randımanlı olarak tamamlayamayıp tam olarak dinlenememesi, bilincinin tazelenememesi, gündüz aktivitelerinin bozulması ve kapasite ve becerilerinin azalması ile seyreden hastalıklardır. Uyku sorunu yaşayanların yaşamayanlara oranla genel sağlık alanlarında da daha çok sorunları olduğu gözlenir. Hastalıklar her yaşta görülmesine karşın, bazılarının sıklığı yaşın ilerlemesine bağlı olarak artar. Cinse görede bazı hastalıkların dağılımı değişmektedir. Örneğin, uyku apne sendromu erkek cinste daha çok görülür. En sık görülen uyku hastalıkları insomnia, uyku apne sendromu, huzursuz bacak sendromu, narkolepsi gibi hastalıklardır.
Dissomniyalar;
narkolepsi, birincil uykusuzluk, birincil hipersomnia, solunumla ilişkili uyku bozuklukları, uyku düzeni bozuklukları, başka türlü adlandıralamayanlar
Parasomniyalar;
kabus bozukluğu, uyku terörü,uyurgezerlik bozukluğu, başka türlü adlandıralamayanlar

DİSSOMNİYALAR
Narkolepsi(sürekli uyuma isteği):
Gündüz aşırı uykulu olma durumudur. Gündüz, 15 dakikadan az, karşı konulamaz uyku atakları olur. Bir kısmında uyanırken bilinç yerinde olduğu halde hareket edememe bulunur, bu 1 dakikadan kısa sürer.
Hastalığın oluşumunda genetik geçiş olduğu gösterilmiştir. Hastalık erkeklerde daha fazla görülür. Hastalığın yaşı yoktur. Narkolepsi yaşam boyu süren bir hastalık olup, devamlı tedavi gerektirir.



irincil Uykusuzluk (İnsomnia):
İnsanların % 50'si yaşamlarının bir döneminde uykusuzluk çekmektedirler. Bu insanların yarısının sorunlarının ciddi boyutta olduğunu ifade etmeleri, uykusuzluğun önemli ve oldukça yaygın olduğunun bir göstergesi olarak kabul edilebilir.



Bu hastalıkta, uykuya dalmada ve uykuyu sürdürmede güçlük, uyunabilse bile hiç uyumamış gibi kendini yorgun hissetme hali görülür, uyku dinlendirici değildir, hasta gün içinde yorgundur, çalışma kapasitesi azalmış, mutsuz, depresiftir.

Birincil Hipersomnia (Aşırı Uyuma):
Aşırı uyku halidir. Uzun uyku yaşam boyu sürebilir.
Solunumla ilişkili uyku bozuklukları(Uyku-apne sendromu) :
Apne genellikle uyku sırasında solunum durmaları için kullanılan bir tanımdır. Saatte 5 apne ve gecede 30 apne üstü patolojiktir. Uykuda ani ölüm nedeni olabilir. Uyku apne sendromunda henüz açıklanamayan mekanizmalarla uyku sırasında üst solunum yollarında gelişen tıkanmaya ve santral nedenlere bağlı olarak solunum durmaları olmaktadır. Hastalar, apne nöbeti denilen durum dışında gece boyunca sıklıkla horlarlar. Bu apneler sıklıkla oksijen desatürasyonu denilen kandaki oksijen yüzdesinin düşmesi ile seyreder. Apne indeksinin yüksekliğine bağlı olarak hipoksi gelişir. Bu hipoksi pulmoner arter basıncının artmasına,daha sonra sistemik kan basıncının artmasına neden olarak hastalarda sistemik hipertansiyon ve uzun vadede kor pulmonale gelişmesine neden olur. Eğer genç astada, nedeni açıklanamayan hipertansiyon ve kor pulmonale varsa akla uyku apne sendromu gelmelidir. Hastalarda apne geliştiğinde, apnenin sonlanması sırasında arousal dediğimiz beyin uyanması olur. Bu kimi zaman farkında olunmayan hareketlerle ya da tam uyanmayla sonlanır. Bu durumlar apnenin sıklığına bağlı olarak ne kadar sık oluyorsa, hastanın uyku kalitesi o kadar bozuluyor ve olumsuz semptomlar o kadar çok artar. Bu bireyin uykudan dinlenmemiş, yorgun kalkmasına neden olur. Bunlara bağlı olarak hastada baş ağrısı, sinirlilik, kişilik değişikliği, huysuzluk, çabuk yorulma, genel isteksizlik hali ortaya çıkar. Gündüz aşırı uyku eğilimi hastalığın şiddeti ile doğru orantılı olarak artar. Tipik hasta gün içinde uyuklayan, yorgun, orta yaş ve üstünde erkek olup, depresyon ve duygudurum değişiklikleri yaşar, gündüz uyku atakları olur. Yüksek sesli, aralıklı horlama olabilir.
Uyku Düzeni Bozukluğu :
Jet Lag tipi, doğu-batı yönündeki uçak yolculuğundan sonra 2-7 gün sürer ve düzelir,
Başka Türlü Adlandırılamayan Dissomnialar:
Nokturnal Myoklonusta, hasta bacak hareketlerinin farkında değildir. 55 yaş üstünde görülür, sık uyanmalı, dinlendirmeyen uyku vardır.
Huzursuz Bacak Sendromunda bacak hareketleri uyumaya engel olur, huzursuzluk hareketle azalır.
Kleine-Levin sendromunda genç erkek hasta birkaç hafta süreyle aşırı uyur, sadece aralarda oburca yemeye uyanır, aşırı cinsel etkinlik ve saldırganlık eşlik eder.
PARASOMNİALAR
Kabus Bozukluğu :
Hemen her zaman REM uykusu sırasında kabus görülür ve kabuslar iyi anımsanır. Korkuyla uyandırır. Uzun, korkutucu düşlerdir. Gecenin herhangi bir zamanında görülebilir. Bunda uyku terörüne göre bunaltı, hareket, konuşma, terleme, çarpıntı daha az görülür.
Uyku Terörü (Uykuda Korku Bozukluğu) :
Çocuklarda yaygındır. Yoğun bunaltı eşliğinde ani uyanma görülür, çarpıntı, terleme olabilir. Uyandığında hareketlidir, haykırarak ağlar, uyanınca olayı anımsamaz.
Rüyasız uyku (Non-REM) döneminde görülen bir bozukluktur. Uyuduktan 1-2 saat sonra ortaya çıkar.
Uyurgezerlik Bozukluğu :
Çocuklukta yaygın görülür, genellikle yaşla kendiliğinden kaybolur. Tam bilinçli olmadan yatağı bırakma ve yürüme olur, hasta bu dönemi anımsamaz. Derin Non-REM uykusunda ortaya çıkar. Olasılıkla tehlikelidir. Tehlike ve yaralanmaya karşı önlemler alınmalıdır.
Başka Türlü Adlandırılamayan Parasomnialar :
Uykuda Diş Sıkma: Hafif uyku ve kısmi uyanıklar sırasında çıkar.
REM Uykusu Davranış Bozukluğu: Başlıca yaşlı erkeklerde görülür, ilerleyicidir. REM döneminde karmaşık ve şiddet içeren davranışların ortaya çıkmasıdır. Yaralanma nedeni olabilir.
Uykuda konuşma, uykuda kafa sıçramaları, ailesel uyku felci, başka ruhsal hastalıklarla ilgili uyku bozuklukları, uykuyla ilişkili epilepsi nöbetleri, uykuyla ilişkili küme baş ağrıları, kronik paroksismal hemikrania, uykuyla ilişkili anormal yutkunma sendromu, uykuyla ilişkili kardiyovasküler belirtiler, uykuyla ilişkili gastroözofageal reflü, uykuyla ilişkili hemoglobinüri , madde kullanımının yol açtığı uyku bozukluğu.

Kaynakça:uyku hastalıkları