Agiz yoluyla alindiginda veya herhangi bir yolla emildiginde biyolojik sistemlerde hasar veya ölüm olusturan maddelere “toksin” veya “zehir”, toksinlerin etkilerini inceleyen bilim dalina da “toksikoloji” denir. “Toksikoloji” terimi Yunanca ok zehiri anlamina gelen “toxikos” ve “toxikon’ ile bilim dali anlamina gelen “logos” sözcüklerinin birlesmesiyle olusmustur . Toksikolojinin baslica hedefleri; 1) çesitli etkenlere bagli toksik etkileri ortaya çikarmak, 2) Toksik etkilere iliskin bilgileri artirmak amaciyla bilimsel arastirmalar yapmak, 3) çevremizdeki kimyasal etkenlerin toksik etki potensiyellerini arastirarak risk degerlendirmesi yapmak, 4) Kimyasal maddelerin ve diger toksinlerin zararli etkilerini önlemek ve kontrol altina almaktir . Toksinlerin mekanizmalarinin ve etkilerinin arastirilmasinda tüm temel tibbi-biyolojik ve kimyasal bilimler entegre olarak çalismakta ve “Toksikoloji” multidisipliner bir alan olarak gelisimini sürdürmektedir. Toksikolojinin bazi alt dallari klinik toksikoloji, adli toksikoloji, endüstriyel toksikoloji, çevresel toksikoloji, biyokimyasal ve moleküler toksikoloji olarak sayilabilir. Klinik Toksikoloji: Asiri doz alimi, intihar girisimi ve kaza sonucu zehirlenmelerde, zehirlenme etkeninin tanimlanmasi ve ölçümü, zehirlenen kisinin tani ve tedavisinin düzenlenmesi ile ilgilenen toksikoloji dalidir. Zehirlenmelerin önlenmesi, evde ve hastanede tedavisini düzenler. Klinik toksikolojide toksikoloji, klinik tip, klinik biyokimya ve farmakoloji entegre olarak çalisirlar. Adli Toksikoloji: Zehirlenmelerin medikolegal yönüyle ilgilenir, dokudaki kalintilar ve ölüm arasinda iliski kurarak zehirlenme etkeninin tanimini yapar ve miktarini ölçer. Mesleki Toksikoloji: Toksikoloji ile Is Sagligi ve Is Hijyeni entegre ederek çalisir. Isyeri ve isçi güvenligi ile ilgili güvenlik önlemleri, ortam standardizasyonu ile ilgilenir. Endüstriyel alanda zehirlenme etkenlerinin güvenli sinirlarda oldugu düzeyleri belirler. Çevresel Toksikoloji: Kimyasal maddelerin çevredeki kalintilari ve saglikli yasama etkileri ile ilgilenir. Biyokimyasal ve Moleküler Toksikoloji: Kimyasal maddelerin moleküler düzeydeki (DNA, RNA, kanser genleri gibi ) etki mekanizmalarini inceler. Prof.Dr. Yesim Tunçok
Dokuz Eylül üniversitesi Tip Fakültesi, Farmakoloji Anabilim Dali, Balçova
