Hidrosel

Halk arasında “su fıtığı” olarak da bilinen hidrosel, testisleri çevreleyen zarlar içinde normalden daha fazla sıvı birikimi sonucu testis torbasının (skrotum) şişmesi durumudur.

Hidrosel terimi, Yunanca hydro; su ve cele; tümör kelimelerinden gelir.
Normalde testis ile bu zarlar arasında, testisin kayganlığını sağlamak için 0,5 -1 ml. sıvı bulunurken hidroselde bu sıvı miktarı 100–200 ml. hatta bazen çok daha fazla hacimlere ulaşabilir.
Yeni doğmuş bebeklerde yaygın olarak görülür. Anne karnında bebeğin oluşumu esnasında karın bölgesinden torbalarına doğru bir kanal uzanır ve bu kanalda ilerleyen testisler torbalara doğru indikten sonra bu kanalın karın ile bağlantısı kesilir. Bazı durumlarda bu kanal kapanmaz. Açıklık küçük ise karın içi sıvısı bu açıklıktan geçerek torbalarda ve testis çevresinde şişliğe neden olur.

Hidrosel zararsız bir durum olarak kabul edilir. Çocuk için kendisi bir tehlike yaratmaz. Ancak olayın nedeni olan açık prosessus vaginalis giderek genişleyip, karın içi organların sığabileceği hale gelince, hastalık kasık fıtığına dönüşmüş olur. Fıtık boğulması olarak anılan, karın içi organların kese içinde sıkışması durumu, organların ilk kez dışarı çıktıklarında bile gelişebilir.
Hidroseller normal olarak doğumdan sonraki birkaç ay içinde kendiliğinden kaybolur. Bu sebeple 2-3 yaşından önce ameliyata gerek görülmez.
Ayrıca torbalara uygulanan travma, testis ve epididim iltihapları sonucuda hidrosel oluşabilir. Bu tipi erişkin erkeklerde ve daha yaşlılarda görülür.

Hidrosel tipleri nelerdir?
1- Konjenital (Doğumsal) Hidrosel:Anne karnında testis, karın içi yerleşimlidir ve gebeliğin 14. haftasından itibaren karnın alt bölgelerine doğru ilerler ve sonrasında skrotum denen testis torbasına iner. Bu iniş sırasında birlikte sürüklenen karın zarı (periton) bir eldiven parmağı tarzında skrotuma kadar testisle birlikte iner. Doğumdan bir süre sonra bu kesecik kapanarak ipliksi bir yapı halini alır, bu kesecik kapanmaz ise karın içi sıvısı bu açıklıktan geçerek testis etrafında skrotumda birikir ve şişliğe neden olur bu oluşan durum hidrosel olarak adlandırılır, eğer açıklık büyükse karın içi organlar burdan sarkarak fıtık oluşturabilir. Hidrosel, testisi saran zarlarla sınırlı kalmışsa buna testiküler hidrosel, testis kordu boyunca kistik bir yapı şeklinde sınırlı ise kord hidroseli veya kordon kisti olarak adlandırılır. Doğumsal hidrosel yenidoğan erkeklerin yaklaşık yüzde 6'sında görülür. Yenidoğan hidrosellerinin birçoğu doğumsaldır ancak tümör, enfeksiyon veya dolaşım bozukluklarının bu dönemde hidrosele neden olabileceği unutulmamalıdır.

Komünikan hidrosel (ilişkili hidrosel); skrotuma inen karın zarının tamamen açık olması anlamındayken,
Komünikan olmayan tip hidrosellerde, bu zarın karın tarafında olan kısmının normal olmayan şekilde kapanması ve peritoneal sıvının skrotum içersinde hapsolması anlamındadır.

1- Edinsel-Erişkin hidrosel: Erişkin erkeklerin yaklaşık % 1’inde ve genellikle 40 yaşın üzerinde görülür.
Erişkin erkeklerde ve daha yaşlılarda skrotumun maruz kaldığı travma, testis ve eklerinin iltihabi hastalıkları, testis tümörleri, varikosel ameliyatları ve radyoterapi sonrası gibi nedenler ile hidrosel oluşabilir. Böbrek nakli olan hastaların yüzde 70'inde tek taraflı hidrosel oluşur. Testis torsiyonu (testisin kendi etrafında aniden dönmesi), yüzde 20 hastada reaktif hidrosele neden olabilir ve acil müdahale gerektiren testis torsiyonunu maskeleyebilir.
Normal dölütsel gelişimle bağlantılı olarak değişik hidrosel tipleri ortaya çıkar.
Komünikan (ilişkili) hidrosel tipi doğrudan karın zarıyla ya da kısmen er-bezi torbasıyla (skrotum) ilişkilidir. Basit ya da vajinal hidrosel tipte vajino-peritonal (karın zarıyla iç sancı zar arasındaki) kanal kapanır.
Füniküler hidrosel tipinde ise vajino-peritonal kanalın yalnızca orta hattında bir açıklık kalır. Dolayısıyla seröz sıvı yalnızca bu bölgede toplanır. Nedeni tam olarak bilinemediğinden, bu hastalık birincil (nedeni bilinmeyen) adıyla anılır.
Birincil olarak adlandırılan tipi kendi başına hastalığı oluşturur.
İkincil hidrosel ise testisin ya da testis üstünün iltihaplı hastalıklara tutulmasıyla meydana gelir. Bunlar arasında verem, frengi, testis tümörleri ve iltihabi hastalıklara yol açan mikroplar sayılabilir.

Belirtileri:

Hidrosel tanısı hikaye ve fizik muayene ile kolayca konulabilir. Birçok hidrosel hiçbir şikayete neden olmaz, hastaların hekime başvurusu genellikle testis torbasında ağrısız şişlik nedeni ile olmaktadır.
Baskı nedeniyle testiste belli bir beslenme bozukluğu oluşabilir.
Hidroselin gelişimi yavaş ve sinsidir. Hasta erbezi torbasında ağrısız, ama bir ağırlık duygusu veren, ilerleyici nitelikte bir büyüme saptar.
Erbezi torbasındaki şişliğin bir tarafından cep feneri tutularak bakıldığında, içindeki sıvının saydam olması nedeniyle testis ve epididime ait karaltılar görülür. Bu tipik bir belirtidir.
Ayrıca kütlenin elle yoklanmasında ağn olmaz. Erbezi torbasının derisi gergin, ama normaldir.
Genellikle acısız bir veya iki torbadaki şişlik en önemli belirtisidir.
Uzun sürdüğünde yürüme kusuru ve estetik görünüm bozukluğu ortaya çıkar.
Hasta testis torbasında ağırlık, dolgunluk hissedebilir.
Nadiren kasık bölgesinde hafif rahatsızlık hissi ve bel bölgesine vuran ağrıdan rahatsızlık duyabilirler. Ağrı genellikle olmaz eğer varsa beraberindeki akut epididim enfeksiyonu nedeni ile olabilir.
Konjenital hidroselde, testis torbasındaki şişliğin sabahları kaybolup, günün ilerleyen saatlerinde belirginleşmesi tipiktir.
Ateş, titreme, bulantı, kusma basit hidrosellerde genellikle görülmez.
Testis torbası muayenesinde, hidrosel testisin üst ön kısmında yerleşimli olarak izlenir.
Yüzde 7–10 iki taraflıdır. Özellikle sağ taraftaki hidroseller genellikle kasık fıtığı ile birliktedir.
Eğer enfeksiyon yoksa testis torbasında kızarıklık veya renk değişikliği yoktur.
Testis torbasına karanlık bir odada ışık tutulduğu zaman şişkinlik sebebi hidrosel ise ışığı geçirir buna transülliminasyon denir.
Konjenital hidroselde ise şişlik, çocuk ayağa kalktığında veya ağladığında belirginleşirken, muayene sırasında veya yattığında kaybolur.
İngüinal-skrotal ultrasonografi, teşhisi doğrulamak için yapılabilir, testis ve eklerindeki anormallikler (özellikle testis tümörleri),
Kompleks kistik kitleler, spermatosel, veya birlikte fıtık olup olmadığını göstermede etkindir.
Testis renkli Doppler ultrasonografisi, testisteki kan akımını göstermede kullanılır ve özellikle testis torsiyonundan şüpheleniliyorsa mutlak yapılmalıdır.

Tedavi:
Hidrosel genellikle tehlike yaratmaz. ve bazı durumlarda kendiliğinden kaybolabilir.
Tedavide igne ile sivinin bosaltilmasi veya ameliyat seçenekleri uygulanir.
Eskiden hidrosel sıvısının enjektörle alınmasından sonra, boşluğa tentürdiyot gibi tahriş edici ya da sklerozan (sertleştirici) çözeltiler şırınga edilirdi. Ama bu girişimler sonuçsuz kalır, belli bir süre sonra sıvı yeniden toplanırdı.
Günümüzde hidroselde uygulanan başlıca tedavi cerrahidir ve tunika vajinalisin (sancı zar) çıkarılmasına dayanır. Bu basit, komplikasyondan uzak ve güvenli bir yöntemdir.
Cerrahi girişim. sancı zarın geniş biçimde çıkarılmasıyla gerçekleştirilir. Bunun için sancı zarın dış katmanı kesilerek çıkarılır; kesilen yerin iki kenarı birleştirilir ya da sıvı Üreten kısım dışa gelmek üzere ters çevrilerek dikilir. Böylece zar ortadan kaldırılmış olur.
Çocuklarda kendiliğinden kaybolma olasılığı yüksek olduğundan 1 yaşından önce ameliyat önerilmez.

Hidroselle birlikte fıtık varsa, ağrı çoksa acil ameliyat edilmesi gerekebilir.

Ameliyat ehli ellerde basit bir operasyondur. Ameliyattan sonraki 24 saatlik sürede torbalara buz konulması gerekebilir.

KayNak

MsXLabs Üye Girişi