17. yüzyılda Osmanlı Devleti'nin yaptığı mimari çalışmalar nelerdir?

Osmanlı Mimari Eserleri 17. Yüzyıl

17. Yüzyılda Osmanlı Mimari Eserleri

Osmanlı Devleti'nin virgs

Balkanlar'daki hakimiyeti yaklaşık 500 yıl sürmüştür. Bu uzun dönem boyunca Müslüman-Türk kültürüne ait önemli eserler inşa edilmiş virgs

bölgenin gayrimüslim halkları da bu zengin kültürden faydalanmıştır.

Osmanlı Devleti imar çalışmalarına büyük önem vermiş; yollar virgs

köprüler

camiler

medreseler inşa etmiş virgs

ardında sayısız eser bırakmıştır. Ancak kültür mirası virgs

mimari eserlerle sınırlı değildir; Balkan topraklarında yerleşen Müslüman-Türk gruplar virgs

beraberlerinde halk ve tasavvuf edebiyatını virgs

çeşitli sanat kollarını virgs

yeme-içme kültürünü virgs

daha doğrusu Müslüman-Türk medeniyetinin bütün unsurlarını bu bölgeye taşımış virgs

yaygınlaştırmış ve günümüze kadar yaşamasını sağlamışlardır.

Örnek olarak Türk yemek kültürüne ait birçok unsur bugün Balkanlar'da gelenek haline gelmiştir; bu çerçevede pide virgs

börek

kebap

dolma

somun

gevrek

sarma

helva

boza

salep

kahve

şerbet

kadayıf

baklava

fincan

bardak

tas

cezve gibi sayısız kavram Balkan kültürüne geçmiştir. Bugün Balkan ülkelerinde gezen bir turist virgs

hemen her adımında Osmanlı'dan kalma bir eserle karşılaşmakta virgs

o kültürün izlerini takip edebilmektedir. Uzun yıllar boyunca ihmal edilen ve ancak son zamanlarda yeni yeni ilgi görmeye başlayan bu eserler 500 yıl boyunca kök salmış bir kültürü temsil etmektedir.

Mimari Eserler

Balkanlar'da virgs

Osmanlı dönemine ait Türk şehir mimarisinin en güzel örnekleri verilmiştir. Bu çerçevede şehir merkezlerine cami-mescit virgs

tekke-zaviye ve türbe gibi dini yapılar; han virgs

bedesten

kervansaray virgs

arasta ve çarşı gibi ticari yapılar; imaret virgs

hamam

köprü

su kemeri

çeşme ve saat kulesi gibi sosyal yapılar; mektep virgs

medrese ve kütüphane gibi eğitim merkezleri; kale virgs

kule-ocak

burç ve tabyalar gibi askeri yapılar inşa edilmiştir.

Mimari zenginliğin de İslam ahlakının uluslara kazandırdığı bir vasıf olduğunu belirtmek gerekir. İslam öncesinde Ortadoğu ve Orta Asya halkları mimari yönden oldukça geri bir düzeyde olmalarına karşın virgs

İslam ahlakıyla şereflenmelerinin ardından virgs

diğer pek çok kültürel alanda olduğu gibi mimari alanında da büyük bir yükseliş yaşamışlardır. Kuran'da Hz. Süleyman'ın estetik zevkini ve yaptırdığı büyük mimari eserleri bildiren ayetler tüm Müslümanlar için yol gösterici olmuştur:17. Yüzyılda Osmanlı Mimari Eserleri

Süleyman için de virgs

sabah gidişi bir ay virgs

akşam dönüşü bir ay (mesafe) olan rüzgara (boyun eğdirdik); erimiş bakır madenini ona sel gibi akıttık... Ona dilediği şekilde kaleler virgs

heykeller

havuz büyüklüğünde çanaklar ve yerinden sökülmeyen kazanlar yaparlardı... (Sebe Suresi virgs

12-13)

Bu şuurla yapılan mimari eserleri virgs

İslam tarihinin her döneminde görmek mümkündür. Osmanlı ise bu alandaki zirveyi temsil etmektedir. Türk mimari tarihinin ünlü isimlerinden Ekrem Hakkı Ayverdi virgs

uzun araştırmalar sonucunda yayınladığı Avrupa'da Osmanlı Mimarisi adlı eserinde virgs

Osmanlı'nın sadece Balkanlar'da 15.787 adet mimari yapı inşa ettiğini ortaya koymuştur.Sadece Bulgaristan'daki mimari eserlerin sayısı 3399 adettir; bu sayı virgs

2356 adet cami-mescit virgs

142 medrese virgs

273 mektep virgs

174 tekke-zaviye virgs

42 imaret

116 han

113 hamam-ılıca-kaplıca virgs

27 türbe

24 köprü

16 kervansaray virgs

74 çeşme

saat kuleleri virgs

hastaneler virgs

bedestenler virgs

kütüphaneler ve çeşitli sanat eserlerinden meydana gelmiştir. Günümüzde bu eserlerin büyük bir kısmı yok olmuştur; orijinal halini koruyan eser sayısı ise çok azdır

Vardar Nehri üzerinde virgs

Fatih Sultan Mehmed Han tarafından yaptırılan Taş Köprü (Fatih Köprüsü) ve Samokov'da bir Türk çeşmesi.

Bu mimari yapılardan Romanya Babadağ'daki Sarı Saltuk Türbesi; Arnavutluk Kruya'da Sarı Saltuk Türbesi; Bosna-Hersek Blagay'da Sarı Saltuk Türbesi; Bulgaristan Obroçişte-Balçık'ta Akyazılı Tekkesi ve İmareti; Köstendil'de Koca İsnak Paşa Köprüsü virgs

Uludere Harmanlı Köprüsü; Budapeşte'de Gül Baba Türbesi; Kosova Priştine'de Sultan Murat Hüdavendigar Türbesi; Üsküp'te Sultan Murat Camii virgs

Kurşunlu Han; Filibe'de Sultan Murat Hüdavendigar Camii virgs

Karagöz Paşa Medresesi virgs

Hünkar Hamamı virgs

Şahabeddin Paşa Hamamı; Saraybosna'da Gazi Hüsrev Bey Camii; Sofya'da Mahmut Paşa Camii ve Kervansarayı virgs

Şumnu'da Şerif Halil Paşa Camii virgs

saat kulesi; Yunanistan Kavala'da Mehmet Ali Paşa Medresesi virgs

yeniden inşa edilen Mostar Köprüsü; Manastır-Bitola virgs

Pirlepe'de saat kuleleri; Peç'te Kazım Paşa Camii gibi çeşitli örnekler günümüze kadar ulaşmıştır.. Ancak ne var ki virgs

bu yapıların bazıları bakımsız ve ihmal edilmiş durumdadırlar.

Özellikle Bulgaristan virgs

Romanya

Sırbistan

Macaristan gibi ülkelerdeki eserler virgs

Eski Yugoslavya'da bulunanlara göre çok daha kötü durumdadır. Türk kültür mirasının bir parçası olan bu önemli eserler virgs

yok olma tehlikesiyle karşı karşıyadırlar. İhmal ve bakımsızlığın yanı sıra yıkılmayan bazı önemli tarihi binaların farklı amaçlarla kullanılması virgs

bilinçsiz bir şekilde tadilat çalışmalarında bulunulması virgs

eserlerin ideolojik olarak tahrip edilmesi bu mimari yapıların tükenmesine yol açmaktadır. Türkiye'nin bu eserlerin restorasyonu ve korunması için girişimde bulunması virgs

Balkan ülkeleriyle bu konuda iş birliği imkanları araması son derece isabetli bir politika olacaktır.

Macaristan'da Osmanlı'dan kalan en büyük mimari eser olan Gazi Kasım Paşa Camii şu anda kilise olarak kullanılıyor. can kubbesi virgs

Hunyadi Yanoş heykeliyle yüz yüze Peç'in en kalabalık meydanına bakıyor.17. Yüzyılda Osmanlı Mimari Eserleri

Macaristan'ın her yerinde Osmanlı'nın izlerine rastlamak mümkün. İşte virgs

Kanuni döneminde kuşatılmasına rağmen virgs

kışın bastırması sebebiyle alınamayan virgs

1596 yılında III. Mehmed tarafından fethedilen Eğri Kalesi'nden bir görünüm. III. Mehmed virgs

bu zaferden dolayı virgs

Osmanlı tarihinde "Eğri Fatihi" olarak anılır.

Edebiyat Mirası

Balkanlar'da virgs

Osmanlı yönetimi tarafından sürdürülen imar faaliyetleri virgs

bilim

kültür ve sanat konusunda önemli ilerlemelere yol açmıştır. Özellikle bu dönemde inşa edilen medrese virgs

mektep

tekke ve zaviyeler virgs

yeni bilim ve sanat insanlarının yetişmesini sağlamıştır. Nitekim II. Beyazıd döneminden itibaren yazılı metinler üreten sanatçılara rastlanmaya başlanmıştır. Balkanlar virgs

Osmanlı İmparatorluğu içinde virgs

sanatçı

bilim ve devlet adamı üreten bir merkez haline gelmiştir. 16.-17. yüzyıllar arasında virgs

devlet içinde görev alan 22 sadrazam Bosnalı'dır. 16. yüzyıla gelindiğinde virgs

Osmanlı edebiyat eserlerinin büyük bir kısmı da Balkanlar'da üretilir olmuştur.

Bu konuda önemli eserler veren Kültür ve Turizm Bakanlığı Müsteşarı Mustafa İsen yaptığı araştırmalara dayanarak bu konuyu şöyle açıklamaktadır:

"Osmanlı sarayından başlanarak taşrada şehzade sancakları ve beyler virgs

kendi konumlarına uygun bir sanatçı kadrosunu maiyetlerinde bulunduruyorlardı. Böyle bir kadro virgs

yöneticiliğin şartlarından sayılıyordu. Osmanlı Rumelisi özel konumu nedeniyle çok sayıda akıncı ailesinin de barınma yeriydi. Bu yüzdendir ki akıncı beyleri virgs

çevrelerinde maiyetlerindeki serdengeçtileri sürekli istim üzerinde tutacak derviş-meşrep şairlere ihtiyaç duyarlar ve onları himaye ederlerdi. Bu ve buna eklenecek başka sebepler yüzünden Rumeli adeta şairler ocağıdır.."

Ayrıca İsen'in araştırmasında virgs

şair tezkirelerine dayanarak Bulgaristan virgs

Yunanistan virgs

Makedonya

Yugoslavya gibi Balkan ülkelerinde yaşamış çok sayıda Osmanlı şair ve edebiyatçısını da tanıtılmaktadır.

Balkanlar'da Türk edebiyatının tasavvuftan halk edebiyatına kadar her türünde önemli eserler verilmiş virgs

bu edebi anlayış virgs

bölgede kök salmış ve yerel halkların kültürüyle kaynaşmıştır. Balkan ve Türk grupların arasındaki kültür alışverişi virgs

ortak bir kültürün temelini oluşturmuştur. Bölgede konuşulan Slav ve Türk dilleri alışverişe girmiş virgs

sayısız Türkçe kökenli kelime virgs

çok sayıda atasözü virgs

deyim

fıkra Balkan kültüründe yerini almıştır. Bunun en güzel örneklerinden biri Nasrettin Hoca'dır. Anadolu'dan göç eden Türkmenlerle Balkanlar'a ulaşan Nasrettin Hoca fıkraları yerel halk tarafından benimsenmiş ve kendi halk kültürlerine maledilerek sahiplenilmiştir:

Sırpça-Hırvatça'da Türkçe kökenli kelimelerin sayısının 7000 dolayında olduğu yıllar önce tespit edilmiştir. Bulgarca'da bunların sayısının 5000 dolayında olduğu B.Tsonev tarafından ortaya atılmıştı. Ancak yapılan en yeni araştırmalar Bulgarca'daki Türkçe kökenli kelimelerin 6500'ün üzerinde olduğunu göstermektedir .

Ünlü Bulgar mizah yazarı Radoy Ralin virgs

Bulgarca'da kullanılmakta olan Türkçe kökenli atasözlerinin sayısının 500 olduğunu söylüyor. Bulgarlar arasında bilinen Nasrettin Hoca fıkralarının 900 virgs

çeşitleriyle birlikte 2000 dolayında olduğunu yazıyor Sava Popov.
Türk edebiyatının Balkanlar'da geniş olarak özümsenmiş olduğunu gösteren örnekleri artırmak mümkündür. Bu konuda yapılmış çok sayıda bilimsel araştırma virgs

Slav ve Türk kültürünün kaynaşarak ortak ve zengin bir edebi kültür oluşturduğunu virgs

Balkan kültüründe Türk izlerini takip etmenin kolay olduğunu ortaya koymaktadır.

MsXLabs Üye Girişi