Hacı Bektaş Veli

(1209 ?, Horasan-1271 ?, Hacıbektaş)
Türk mutasavvıfı. Bektaşîliğin kurucusudur.

Yaşamı efsanelerle örülüdür. Gerçek tarihsel kişiliğini ortaya koyabilecek belgeler ise çok azdır. Eflâki'nin "Menakıbül Arifin" (Ariflerin Menkıbeleri) ve kendi adını taşıyan "Vilayetname"de anlatılanlar, tarihsel yaşamöyküsü değil; yaşamıyla ilgili menkıbe (efsane)lerdir. "Aşıkpaşazade Tarihi"nde yazılanlar da, bu menkıbelerden arındırılmış değildir. Bu kaynaklara göre, Horasan'dan gelip ilkin Sıvas'ta konakladı. Selçuklulara karşı sürekli ayaklanmalarıyla ünlü "Babalılar"a katıldı. Baba İshak'ın halifesi olarak Amasya'ya gitti. Bir süre de Kırşehir ve Kayseri'de bulunduktan sonra, şimdi kendi adını taşıyan, o zamanki Sulucakarahöyük Köyü'ne yerleşti. Horasan erenlerinin kadın kolu Bacıyanı Rum topluluğundan Hatun Ana'yı evlât edindi. Baba İshak Ayaklanması'nda, İshak da içinde olmak üzere, kılıçtan geçirilen Babalılardan kalanlar, onun çevresinde toplandı. Bütün Alevî, Şiî, Batınî toplulukları onun yoluna girdi. Mevlâna gibi başkentte değil, köyde oturuyor; Farsça değil Türkçe söylüyordu. Bu nedenle aynı yıllarda Mevlevîlik kentlerde aydınlar arasında, Bektaşîlik ise kırsal alanlarda yayıldı; kısa sürede bütün Anadolu'yu sardı. Bütün yeniçeri ocağı da Bektaşî idi. Bu nedenle, yeniçerilere "taifei Bektaşîyan", yeniçeri ağalarına da "ağayı Bektaşîyan" denir. Hacı Bektaş'ın bütün öğretisini içeren tek kitabı "Makalat"tır. Fakat Bektaşî geleneği birçok şiiri, öyküyü ve sözü ona mal etmiştir.