Haiti Cumhuriyeti
Büyük Antiller'den biri olan Hispaniola Adası'nda devlet. Atlas Okyanusu ve Antiller Denizi arasındadır. Doğu komşusu Dominik Cumhuriyeti ile 400 km.lik sınırı vardır. Porto Riko, Bahama, Küba ve Jamaika adalarına da komşudur. 1492'de Kolomb, ilk gezisi sırasında bu adaya Hispaniola adını vermişti. Bu ad, sonradan Haiti şeklinde değiştirilmiştir. Çevresindeki bazı adalarla birlikte yüzölçümü 27.750 km2'dir. Başkent Port-au-Prince'den başka diğer büyük kentleri Cap-Haitien ve Gonaives'dir. Çoğunluk Hristiyandır (Katolik). Batıda geniş bir körfezle (Gonaives Körfezi) son bulan Haiti, iç kesimlerinde dağlık bir adadır (en yüksek doruğu Morne de la Selle, 2.680 m.). Tropikal bir iklimi vardır (sıcaklıklar 18°-38° arasında, bol ve yıla düzenli dağılmış yağışlar). Dağ yamaçları ormanla örtülüdür. Nüfusun %95'i zencidir ve Haiti, Afrika dışında dünyanın tek zenci ve siyasal sorunlarıyla en geri kalmış ülkedir. Okuma-yazma bilmeyenlerin oranı %90, 1985 verilerine göre kişi başına millî gelir 360 ABD dolarıdır. Ekonomi, tarıma dayanır. Başlıca ürünler, kahve (en önemli ihraç ürünü), şekerkamışı, muz, kakao, sisal, pirinç, mısır ve tütündür. Yeraltı kaynaklarından boksit ve bakır cevheri, oldukça önemli bir ihraç malıdır. Sigara, içki, şeker, çimento fabrikaları gibi bazı endüstri kuruluşlarına da sahip olmakla birlikte turizm ülkenin gelir kaynaklarının başında gelir. Kolomb'un Yenidünya'daki keşiflerinden sonra ada, İspanyolların Orta ve Güney Amerika'da keşif ve fetih gezilerinin başlıca hareket üslerinden biri olmuş, ilk İspanyol kolonileri burada kurulmuştu. Adanın yerli halkı büyük ölçüde yok edildi ve daha 14. yüzyılın başlarından itibaren Afrika'dan esir zenciler getirilmeye başlandı. 1936'da başlayan ve günümüze dek süren diktatörlük düzeni, ülkenin Amerika kıtasının ekonomik olarak bu derece geri kalmış ülkelerinden biri olmasının temel nedenidir. 1957-1971 arasında ülkeyi kanlı bir diktatörlükle yöneten François Duvalier'nin ölümünden sonra yerine oğlu Jean-Claude Duvalier geçti. Jean-Claude Duvalier ekonomide belirli bir düzelme sağladı. Ancak muhalefetin giderek güçlenmesi üzerine 1980'den sonra yeniden sertliğe yöneldi. Acımasız sindirme hareketlerine karşın muhalefetin gösterileri bastırılamadı ve Duvalier Şubat 1986'da Haiti'den kaçtı. Mart 1987'de yeni anayasa kabul edildi. Ocak 1988'de başkanlığa seçilen Leslie Manigat, Haziran 1988'de Genelkurmay Başkanı Henri Namphy tarafından devrildi. Peş peşe yapılan hükümet darbeleriyle iktidara sırasıyla Henri Namphy ve ardından Prosper Avril geçti. Avril de 1990 martında ülkeyi terk etmek zorunda kaldı. On iki muhalefet partisi tarafından oybirliğiyle seçilen bayan Ertha Trouillot, bir sivil geçiş hükümeti kurdu. Ama, Aralık 1990'da cumhurbaşkanlığına seçilen Rahip Jean-Bertrand Aristide, 19901'de askerî bir cunta tarafından devrildi, ancak 1993'te görevine geri döndü.
MsXLabs.org & MORPA Genel Kültür Ansiklopedisi
