Hallacı Mansur
(857 Beyza/Tur-922 Bağdat), mutasavvıf ve şair. Asıl adı Ebu'l Mugis El-Hüseyin bin Mansur El-Beyzavi'dir. Küçük yaşta Kuran'ı ezberleyip hafız oldu. Basra'ya giderek tasavvuf okudu ve hırka giydi. Mekke'ye giderek hacı oldu. Hac dönüşü Bağdat'a geldi. Halkın sevgisini kazandı. Bir ara suçlanınca sofilik hırkasını çıkardı. 5 yıl Horasan, Maveraünnehir, Kirman ve Sicistan taraflarında kendi başına dolaştı. Basra'ya, oradan da Mekke'ye giderek ikinci kez hacı oldu. Mekke'ye gittiğinde dört yüz öğrencisiyle yandaşlarından oluşan bir topluluk da onu izledi. Daha sonra yeniden Hind, Horasan ve Türkistan'ı dolaşarak düşüncelerini yaydı. Abbasîlere karşı katıldığı bir ayaklanma başarısızlığa uğrayınca Sus kentinde üç yıl gizlendi. Bir ihbar sonucu yakalanarak Bağdat'a gönderildi (913). Bundan sonraki yaşamı hapiste geçti. Halife El-Muktedir döneminde yargılanarak idama mahkûm edildi. Suçlanmasının özü "vahdeti vücut" inancından yola çıkarak "Ene'l Hak" (Ben Tanrı'yım) demesiydi. Asılmaya giderken de "Ene'l Hak" sözünü tekrarlıyordu. Büyük bir topluluğun önünde bin değnek vuruldu, elleri ve ayakları kesildi. Asıldığında henüz ölmemişti. Sonra yakılarak külü Dicle'ye atıldı.
MsXLabs.org & MORPA Genel Kültür Ansiklopedisi
