Martin Heidegger
(1889 Messkirch/Baden - 1976 Messkirch), Alman filozofu. Freiburg-in Brisgau'da okudu. 1916'da doktorasını verdi. Husserl ile bir felsefe dergisi yayımladı. 1923'te Marburg'da profesör, 1933'te Freiburg'da rektör oldu. Nazilere yakınlığıyla bilindiği için 1945'te görevden uzaklaştırıldı. 1952'de yeniden görev aldı. Varoluşçu düşünce içinde yer alan Heidegger felsefesi varlık sorunu üzerine bir araştırmadır. Bu felsefenin başlıca çabası, insanla varlık ve varlıkla insan ilişkisini ortaya koymaya yöneliktir. Heidegger bu çabasında elbette şeylerin özünü değil, varoluşun kendisini ele alır. Heidegger'e göre insan, sorular sorabilen ve varlıkla ilişkiye girebilen tek "olan"dır. Bu "olan" tümüyle kaygılıdır ya da kaygıdır, çünkü dünyaya bağlıdır. Varlığın kavranılışı bu kaygıdan giderek "Dasein" da ya da varoluşta ya da tekil ve somut insan varlığında biçimlenir. "Dasein" kendi varlığını sezmektir. Dünyada varlık ya da bir varoluştur o. İnsan tüm varoluşçular için olduğu gibi, Heidegger için de "önceden-orada"dır, yani kendi doğumunu belirlememiş ya da kendi doğumunda hazır bulunmamıştır. İnsan olmak, bu yüzden, kendi olabilmek için kendi dışına çıkmak yani başkasına açılmak anlamı kazanır. Her "olan"a açık olan, her "şey" ile karşı karşıya bulunan insan gizli bir doğruyu içeren sözcüklerin oluşturduğu "dil"i yaratır, böylece kendini sürekli olarak "zamanda bir varlık" olarak sezer: Geçmişte, şimdide, gelecektedir o. Zamanlılık Dasein'ın geçmişle bağlantısını kurar, ayrıca onu tasarlayan bir varlık olarak geleceğe ulaştırır. Zamanı varlıktan ayırmak olasılığı yoktur. Zaman kendini varlıkta, varlık kendini zamanda sezer. Heidegger'e göre özgürlük, bizim gerçek varlığımızı yaratmaktadır. Özgür, çünkü varoluşumuz tüm olumsallıklardan kaçar. Özgürlük aynı zamanda seçim ve aşkınlıktır. Buna göre Heidegger'de insan hem kendini yaratarak kendini aşan hem de dış dünyaya bir anlam vererek dış dünyayı aşan bir varlıktır. Başlıca yapıtları: "Sein und Zeit" (Varlık ve Zaman, 1927), "Kant und dos Problem der Metaphysik" (Kant ve Metafizik Sorunu, 1929), "Was ist Metaphysik" (Metafizik nedir, 1929), "Über den Humanismus" (Hümanizm Üzerine, 1947).
MsXLabs.org & MORPA Genel Kültür Ansiklopedisi
