Kaldıraç
MsXLabs.org & MORPA Genel Kültür Ansiklopedisi
Bir noktası sabit olan ve küçük bir kuvvetle ağır yükleri kaldırmaya ya da büyük dirençleri yenmeye yarayan basit makine. Günlük hayatta kullanılan sayısız kaldıraç vardır. Birçok karmaşık makinede de kaldıraçlardan yararlanılır. Her kaldıraçta bir dayanma noktası, yani sabit bir nokta ve biri direncin ya da yükün, öbürü de kuvvetin uygulanma noktaları olmak üzere toplam üç nokta önem taşır. Kaldıraçlar, bu üç noktanın karşılıklı konumuna göre üç çeşide ayrılır. Birinci kaldıraç çeşidinde (makas, terazi) dayanma noktası, dirençle kuvvet arasındadır. İkinci kaldıraç çeşidinde (fındıkkıran, el arabası) direnç, dayanma noktasıyla kuvvetin uygulandığı noktalar arasında yer alır. Üçüncü kaldıraç çeşidinde (maşa, gaz pedalı) ise, kuvvetin uygulanma noktası, dayanma noktasıyla direncin uygulandığı nokta arasındadır. Kısacası birincide dayanma noktası, ikincide direnç, üçüncüde kuvvet ortadadır. Yük (ya da direnç) ile dayanma noktası arasındaki uzaklık yük (ya da direnç) kolu, kuvvetle dayanma noktası arasındaki uzaklık da kuvvet kolu olarak adlandırılır. Kaldıraçlarda "yük x yük kolu = kuvvet x kuvvet kolu" bağıntısı kullanılarak, bu dördü içinden üçü bilindiğinde, bilinmeyen dördüncü hesaplanabilir. Kaldıraçların mekanik verimi, birinci çeşit kaldıraçta 1 ya da 1'den küçük veya büyük, ikinci çeşit kaldıraçta 1'den büyük, üçüncüde de 1'den küçüktür.
