Ertuğrul Gazi

(13. yüzyıl), Osmanlı İmparatorluğu'nun kurucusu Osman Bey'in babası. Anadolu'da, Sakarya Nehri dolaylarında yaşadığı bilinmektedir. Burada Bizanslılara karşı akıncı savaşları yapmış, ölünce Söğüt'te kendi adıyla anılan türbeye gömülmüştür.

Ertuğrul (Bey) Gazi veya (1198 – Eylül1281,Söğüt) Osmanlı Devleti'nin kurucusu Osman Bey'in babasıdır. Babasının Süleyman Şah olduğu ve 1227 yılında Moğol istilasında atıyla girdiği Fırat Nehri'nde boğulunca, Oğuz Türkleri'nin Kayı boyu'nun başına oğlu Ertuğrul'un geçtiği söylenir.

Bizanslı tarihçi Halkondil'in kayıtlarında babasının Gündüz Alp diye yazılıdır. Enveri'nin Düsturnamesi ve Tavki’i Mehmet Paşa'nın Tarihi gibi önemli Osmanlı kaynakları da bunu ifade eder. Ayrıca arkeologlar tarafından yakın dönemde bulunan "Osman bin Ertuğrul bin Gündüz Alp" yazısının darp edildiği bir sikke de bu görüşü teyit etmektedir.

Müneccimbaşı Derviş Ahmet'in yazdığı Câmiü’d-Devle adlı kitapta yazılanlara göre ise: Kayı Boyu, Ankara civarında bulunan Karacadağ’a geldikleri sırada reisleri Kayı Alp idi. Daha sonra Çağbalık’a geldiler. Burada Kayı Alp öldü. Yerine Sarkuk Alp geçti. Bu da Kırşehir civarında Karahöyük’de öldü. Bunun yerine Gök Alp geçti. Bu da Şaraphane mevkiinde öldü. Bunun yerine Gündüz Alp geçerek Kayıları uç taraflarına yerleştirdi. Bu da Söğüt civarında öldü. Yerine oğlu Ertuğrul kabilesinin reisi oldu... Ancak Ertuğrul Gazi'nin babasının Gündüz Alp olduğu hala kesin olmadığından bugün kabul edilene göre Ertuğrul Gazi'nin babası Süleyman Şah'dır.
Osmanlı Devleti, Anadolu Selçuklu Devleti'nin devamı sayıldığından, Anadolu Selçuklu Devleti'nin kurucusu Kutalmışoğlu Süleyman Şah'a saygı ifadesi olarak bazı tarih kayıtlarında Osmanlılarının Atası Süleyman Şah'tır yazılmıştır.

Ertuğrul Gazi'nin annesi Hayme Hatun'dur. Boy içerisinde Hayme Ana deniliyordu. İç Anadolu'daki Haymana Yöresinin adı ondan gelmektedir. Ertuğrul Gazi'nin eşi Halime hatundur ve üç oğlu vardı: Saru Batu Savcı Bey, Gündüz Alp ve Osman Bey. Üçüncü oğluna öncelikle Otman adını vermiştir. Daha sonra İslam Dünyası'yla ilişkileri geliştirmek için Otman, Osman Bey olarak anılmaya başlamıştır.

Anadolu Selçuklu sultanı III. Alaeddin Keykubad, yerleşmesi için kendisine Ankara yakınlarındaki Karacadağ yöresini vermiştir. Sonradan, daha batıdaki Söğüt ve çevresi de Ertuğrul Gazi ve Kayı aşiretine verilmiştir.