Dünya Kentleri: Paris

Paris
MsXLabs.org & MORPA Genel Kültür Ansiklopedisi

Tolstoy gezilerinin birinde Paris'ten Rusya'daki bir arkadaşına şöyle yazmıştır: ''Azizim! Bu şehir ne zaman benim üzerimde tesir etmez hâle gelecektir.''

Fransa'nın başkenti. Yönetim bakımından "Ville-de-Paris" departmanını meydana getirir. Sen Irmağı'nın iki yanında kurulmuştur. Asıl Paris kenti ile, dört yönde uzantısını meydana getiren ve durmadan yayılan "Paris Aglomerasyonu", yani Büyük Paris'i, gerek alan ve gerekse nüfus bakımından birbirinden ayırmak güçtür: Paris kenti 20 "arrondissements"dan meydana gelir ve 2.152.429 (1994) nüfusu ile 105 km2'lik bir alana yayılır. Buna karşılık "Paris Aglomerasyonu"nun alanı 1700 km2'yi bulur ve 10 milyonun üstünde nüfus toplar. Alanı ve nüfusuyla Avrupa'da ikinci, dünyada dördüncü sırayı alan bu geniş kentleşme bölgesi, ekonomik, malî ve kültürel varlığı ile Fransa'nın bütünü içinde ağır basar. Yönetim bakımından komşu departmanlara dağılmıştır. Öte yandan Paris'in yakın banliyösü sayılan bir kentleşme alanı da söz konusudur ki, 350 km2 yer tutan bu alan Hauts-de-Seine, Seine-Saint-Denis ve Val-de-Marne departmanlarının sınırları içinde kalır. Geniş anlamda Paris, bu son bölümdür. Paris havzasının merkezî kesiminde kurulmuş olan kent, Sen ve kollarının (Oise, Marne vb.) meydana getirdiği iç su ağının ve çeşitli yönlerden gelen kara, hava ve demiryollarının düğümlendiği yerdir. Paris'e, Fransa'nın bütünü içinde bu üstünlüğü sağlayan başlıca neden, coğrafî yerinin çok elverişli ve avantajlı doğal koşullarıdır. Paris, öte yandan bazı uluslararası örgütlerin de merkezidir. Yüzyıllardan beri, fakat özellikle 19. yüzyılın ortalarında Haussmann tarafından büyük ölçüde değiştirilmesine karşın, Paris, ilk kuruluşundan beri bir merkez çevresinde, halkalar hâlinde genişlemiş biçimini bugün de korumaktadır: Tam ortasından geçen Sen, kentin ekseni durumundadır. İki yaka 33 köprüyle birbirine bağlanmıştır. Irmak üzerinde, birbirine bağlı Saint-Louis ve La Cité adaları kentin çekirdeğidir; burada kurulmuş ve buradan itibaren yayılıp büyümüştür. Bu iki ada üzerinde ünlü tarihî yapılar yer alır: Notre Dame de Paris ve Sainte-Chapelle; Adalet Sarayı ve Conciergerie vb. Buradan, Sen Irmağı'nın iki yakasında her yöne doğru yayılan Paris, Orta Çağ'dan beri durmadan değişmiş, özellikle 20. yüzyılın başlarından günümüze kadar bu değişiklikler artarak sürmüştür. Bugün, tarihinin çeşitli anılarını yansıtan eski sanat yapıtlarıyla modern kent mimarîsinin yeniden yarattığı yapıtlar, birbirini kucaklamakta; kente kendine özgü bir güzellik ve değer sağlamaktadır. Dünyanın en büyük kültür, sanat, ticaret ve turizm merkezi olan Paris'in başlıca cadde, meydan ve parkları; birer sanat yapıtı olan tarihî yapıları, ünlü semt ve müzeleri şunlardır: Caddeler: Boulevard de Sebastopol, Rue Saint-Michel, Rue de Rivoli, Avenue des Champs-Elysées, Avenue de la Grande Armée, Boulevard Saint-Germain, Rue Royal, Rue du Faubourg, Saint-Honoré; park ve meydanlar: Tuileries, Concorde Meydanı, Charles de Gaulle (eski adı Etoile) Meydanı, Luxembourg Bahçesi (İçinde Senato Sarayı), Botanik Bahçesi (Doğal Tarih Müzesi); République, İena, Bastille, Vendome, İnnocents, Etats-Unis, Champ de Mars (Eiffel Kulesi bu parktadır) meydanları; Boulogne, Vincennes ormanları; tarihî yapılar: Hotel-Dieu (Avrupa'nın en eski hastanesi), Louvre (dünyanın en ünlü sanat müzelerinden biri); Bourbon Sarayı (Ulusal Meclis), Luxembourg Sarayı, Tribunal de Commerce, Opera, Elysée Sarayı (Fransa Devlet Başkanlığı ikâmetgâhı), Chaillot Sarayı, Bibliothèque Nationale (Ulusal Kitaplık), Panthéon, Hotel des İnvalides, Tuileries Sarayı ve bahçeleri, Saint-Germain-des-Prés Kilisesi, Borsa binası; eğitim kurumları, müzeler. Paris Üniversitesi (Sorbonne, Collegé de France, İnstitute de France. Paris'e öğrenim için dünyanın her yanından gelen yabancı öğrencilerin toplandığı "Quartier Lâtin", kentin birçokları içinde en ünlü semti sayılabilir. 20. yüzyılın başlarından beri, büyük endüstri kuruluşları tarihî Paris'i yavaş yavaş terk etmeye ve daha çok kentin yakın ve uzak banliyösüne dağılmaya başlamıştır. Bugün kent içinde bu çeşitli ve güçlü endüstrilerin yönetim ve reklam büroları, çeşitli malî kuruluşların merkezleri kalmıştır. Paris çevresinde toplanan başlıca endüstri kolları şunlardır: Otomobil (Renault ve Simca), kimya, besin, elektronik, dokumacılık, konfeksiyon, sinema ve özellikle basın ve yayım. Paris, hava ve iç su ulaşımı bakımından Londra'dan sonra Avrupa'nın ikinci büyük merkezidir.

MsXLabs Üye Girişi