Paranoya

MsXLabs.org & MORPA Genel Kültür Ansiklopedisi

Bireyin yaşamının merkezi hâline gelen kuruntularla beliren akıl hastalığı. Genellikle kendi sorunlarını kavramaktan uzak, toplumsal olarak mutsuz, kuşkucu, katı ve gücenik kişiliklerde, kırk ile elli yaşlar arasında ortaya çıkar. Heyecan, derin keder, içki düşkünlüğü, sinir sistemi bozuklukları gibi nedenler hastalığa zemin hazırlar. Paranoit olarak nitelenen bu kişiliklerin gerçek paranoyaya dönüşmesi sayıca azdır. Hastalık genellikle dört biçim alır;

• Tehlike kuruntusu (hasta kendisine karşı düzenlenmiş komplolarla yaşamının tehlikede olduğunu sanır ve kendini toplumdan soyutlar)
• Büyüklük kuruntusu (hasta, kendi hayatına kastedildiğinden hareketle önemli bir kişi olduğunu düşünmeye ve kendini ünlü kimselerle özdeşleştirmeye varır)
• Mücadeleci tip (hasta, örneğin işverenin, hükümetin ya da çeşitli örgütlerin hışmına uğradığını düşünerek avukatların kapısını aşındırır)
• Erotik tip (hasta, özellikle toplumda bir film yıldızı vb. ünlü biri tarafından sevildiğini düşünür). Paranoyanın kesin bir tedavisi yoktur.