Gümüş(Silver)
Periyodik çizelgenin I B grubunda yer alan kimyasal bir elementtir. Çok eski dönemlerden beri bilinmesine karşın süs eşyası olarak altın ve bakırdan sonra kullanıldı. Tarihi buluntular gümüşü ilk kez Mısırlıların İÖ 3100′ de, Çinlilerin ve Perslerin İÖ 2500′ lerde kullandıklarını ortaya koymaktadır. Gene İÖ 1000 yılda Mısır’da para olarak kullanılmaya başlanmıştır. Parlak beyaz renkte altından daha sert, kolay işlenebilen tel ve levha haline getirilebilen sünek bir metaldir. Örneğin 1 gr gümüşten, 2000 m tel çekilebilir. Doğada iki kararlı izotopu vardır. Ag-107 (% 51,8) ve Ag-109 (% 48,2). Ayrıca yarılanma süresi 4,5 saniye (Ag-114) ve 40 gün arasında değişen (Ag-105), 14 kadar radyoaktif izotopu da vardır. Elektrik sistemde küp ve altıgen olarak kristallenir. Altından kolay, bakırdan zor oksitlenir. Oksijenden ve sudan etkilenmeyen oksitlenmesinin nedeni ozon ve havadaki kükürttür. Asitlere ve bazı organik maddelere karşı aşınmazsa da nitrik asit ve derişik sülfirik asitte erir. Sembolü: Ag Atom Numarası: 47 Atom Ağırlığı: 107.8 Elemet serisi: Geçiş metali Maddenin Hali: Katı Görünümü: Beyazımsı Gümüşün Elde Edilmesi: Yerkabuğu kütlesinin milyonda bir oranını oluşturur. Doğada serbest olarak bulunur. Az oranda ancak doğal gümüş yataklarında saf, ya da altın, bakır, cıva ve öteki metallerle (çinko, nikel, kurşun) alaşımlar halinde bulunur. Tarihin ilk çağlarından beri bilinmekte ve işlenmektedir. Meksika, Arjantin, ABD, Kanada, Japonya günümüzde en büyük gümüş üreticileridir. Türkiye’de Murgul ve Ergani bakır yataklarından yan ürün olarak elde edilir. Saf gümüş yatakları (Atina ve Nevada’da Comstok damarları) tükendiği için gümüş çeşitli madenlerden ayrıştırılarak ya da bileşikler yoluyla elde edilir. En çok rastlanan Ag2S (argentit) ve AgCl’dir (gümüş klorür). Kimyasal yöntemlerle ayrıştırılır. Bakırın elektrolizinde de açığa çıkar. Bileşikleri: Gümüşün en çok bilinen bileşikleri şunlardır: Gümüş oksit Ag20, gümüş sülfür Ag2S, gümüş siyanür AgCN ve gümüş nitrat AgN03 tür. Gümüş nitrat tıpta dağlama, siğil tedavisi için kullanılır. Deriyi kararttığı için bu bileşiğe cehennem taşı da denir. Ayrıca gümüş klorür (AgCl), gümüş bromür (AgBr), gümüş iyodür (Agl) gibi halojenürleri de vardır. Kullanım Alanları: Gümüş elektriği iyi ilettiğinden ve kolayca tel haline getirildiğinden elektrik alanında kullanılır. Süs eşyası yapımında altından sonra en çok başvurulan metaldir. Bileşikleri yaygın olarak fotoğrafçılıkta (% 30′u) kullanılır. Tıpta diş yapımı kemik kırıklarında bağlama teli olarak, kemik boşluklarını doldurmada, yanık tedavisinde kullanılır. Ancak zehirli bileşikleri zehirli olduğundan vücutta birikim yapabilir. Gümüş fulminat güçlü bir patlayıcıdır. Cam yapıştırıcısı olarak da kullanılır. Belli oranda bakırla karışımından oluşan metal kaşık, çatal bıçak, tabak yapımında kullanılır. Ayrıca iyi bir miktop öldürücü olduğu için Romalılardan beri uzun süre saklanması gerekli su ve besinleri korumada kap kaplaması olarak kullanıldı. Günümüzde uzay teknolojisinde ve su saflaştırma sistemlerinde, elektronik aletlerde ve ilaç endüstrisinde giderek kullanım alanı artmaktadır. Gümüş Zehirlenmesi (Arjirizm) Zehirlenme ağız ya da cilt yoluyla olabilir. Hastalığın oluşması için, içinde gümüş bileşiği olan maddelerle uzun süre ilişki gereklidir. Bunun sonucu mukoza zarları ve iç organlarda renk değişmesi oluşur. En çok fotoğrafçılıkla uğraşanlarda, kuyumcularda ve gümüş bileşikli ilaçlar kullananlarda görülür. Belirtileri arasında mide ve karın bölgesinde sancılar, nefes darlığı ve taşikardi vardır. Tedavisi oldukça güçtür. Kaynak Vefa sadece boza değildir.
