Yannis Ritsos

Yannis Ritsos (1909 Monemvasia/Pelopones - 1990 Atina)
MsXLabs.org & MORPA Genel Kültür Ansiklopedisi

Başka bir yurdum yok, bedeninde yaşıyorum. - Yannis Ritsos

Yunanlı şairdir. Çocukluğu aile bireylerinin ölümleri, hastalıkları ve bunalımlarıyla geçti. Öğrenimini yarıda bırakarak Atina'ya gitti. Yaşamını düzeltmenlik ve daktilograflık yaparak kazanmaya başladı. 1926 yılında, yaşamı boyunca kendini etkileyecek olan vereme yakalandı. Yunanistan'da o yıllarda yaşanan ekonomik ve toplumsal bunalım, şiiri üzerinde etkili oldu. 1934'te "Trakter" (Traktörler) adlı kitabını yayımladı. İlk dönem ürünlerinden olan bu yapıt, didaktik yanı ağır basan şiirlerden oluşuyordu. 1935'te Metaksas Cuntası'nın işbaşına gelmesinden sonra 1936 yılında Selânik'teki büyük bir grevin kanlı bir biçimde bastırılması üzerine yazdığı "Epitaphios" (Yazıt) adlı ağıt, gerek Ritsos'un, gerek Yunan şiirinin bir dönüm noktasıydı. Ritsos bu şiirlerinde, halkın kültürel mirasını lirik bir ustalıkla dile getirdi. Ritsos bu şiirlerinde, halkın kültürel mirasını lirik bir ustalıkla dile getirdi. 1941 Nisanı'nda Yunanistan'ın Almanlar tarafından işgal edilmesi sırasında Ulusal Kurtuluş Cephesi'nin kültür sorumlularından biri olan Ritsos, 1945 yılında Atina'dan çekilen partizanlarla birlikte kuzeye gitti. 1945 Varzika Antlaşması'ndan sonra Atina'ya döndü. İç Savaş sürerken tutuklandı (1948). Lemnos Adası'na sürgüne gönderildi ve burada "İ Sonata Tu Selinophotus" (Ayışığı Sonatı, 1956) adlı uzun şiirini yazdı. 1949 Mayıs ayında Makronisos Adası'ndaki toplama kampına kapatıldı. 1952 yılında serbest bırakıldıysa da, 1967-1974 yılları arasındaki Albaylar Cuntası döneminde de sürgüne gönderildi ve oldukça güç koşullar altında yaşadı. 1968'de hastalığının artması üzerine karısı ve kızıyla birlikte Samos Adası'na yerleştirildi. Uluslararası baskılar sonucunda, 1970'te Atina'ya dönmesine izin verildi. 1972'de serbest bırakıldı. Şiir kitaplarının sayısı kırkı aşan Ritsos'un şiiri temel olarak dört dönemde incelenebilir. "Trakter", "Piramides" (Piramitler, 1935) ve "Epitaphios" gibi kitaplarında Ritsos, kişisel, toplumsal ve politik olan arasında bir bağ kurmaya çalıştı. 1930'ların sonunu kapsayan ikinci dönemindeyse, "To Tragudi Tis Adelphis Mu" (Kız Kardeşimin Türküsü, 1937), "Earini Simphonia" (İlkyaz Senfonisi, 1938) ve "To Emvaterio Tu Okeanu" (Okyanusun Marşı, 1940) kitaplarıyla lirik bir anlatıma ve yalın bir dile kavuştu. Alışılmamış görüntüleri ve dramatik bir duyarlığı birleştirerek sağlam bir biçime vardı. Ritsos'un üçüncü dönemi Nazi işgali, İç Savaş ve sürgün yıllarını kapsar. "Dokimasia" (Sınama, 1943) ve "Agripnia" (Uyanıklık, 1954) bu yılları anlatan yapıtlardır. Şairlik yaşamının son dönemine "dördüncü boyut" adını veren Ritsos, bu dönemde en olgun yapıtlarını ortaya koydu:

"İ Sonata Tu Selinophotus",
"Apoheretismos" (Veda, 1957),
"Hroniko" (Günlük, 1957),
"İ Yefira" (Köprü, 1960),
"Martiries" (Tanıklıklar I, II, 1963, 1966),
"Romiosini" (Boyun Eğmeyen Ülke, 1966) "Petres,
Epanalipsis, Kinklidomata" (Taşlar, Yinelemeler, Parmaklıklar, 1971) vb.

İnsanî sorunları ve ulusal deneyimleri kapsayan bir şiirle, kendi öz anlatımını buldu. Bu anlatım, kimi zaman zor anlaşılır bir özellik kazandı. Yapıtları çeşitli dillere çevrilen Ritsos, Aragon tarafından günümüzün en büyük şairlerinden biri olarak adlandırıldı. 1986'da BM'nin düzenlediği İnsan Hakları Günü dolayısıyla kendisine Barış Şiir Ödülü verildi.

MsXLabs Üye Girişi