Ruh
MsXLabs.org & MORPA Genel Kültür Ansiklopedisi
Yaşamın ve düşüncenin ilkesi olarak varolduğu düşünülen madde dışı töz. Bu tözün ölümle birlikte bedenden ayrıldığı ve gerçek yeri olan doğaüstüne gittiği dinî inançlarda belirlenmiştir. Buna göre tarih boyunca insanlar bir ruh ve madde ikilemine inanmışlardır. O zamandan beri ruh, felsefede ve dinbilimde düşüncenin ilkesi olan zihinden ayrı olarak duyumsal yaşamın ilkesi olarak konulur. Her felsefe yine de ruhu kendi anlayışına göre değişik biçimlerde ele almıştır. Descartes onu bedenden tümüyle ayrı bir şey olarak ele alır, böylece Hristiyan bakış açısının ruh-madde bütünlüğünü bozmuş olur. "Benim ben olmamı sağlayan ruh bedenden tümüyle ayrıdır" der Descartes. Felsefe tarihinin tüm maddeci filozofları madde dışında bir ruhun varlığını yadsımışlardır. Kant onu anlıkla kavranılamaz bir şey olarak belirleyip "numen"lerin alanına katmıştır. Deneyci İngiliz filozoflarına göre ruh, bilinç olgularının toplamından başka bir şey değildir. Çağdaş ruhbilimsel gelişmelerin ışığı altında ruh, fizyolojik süreçlerin işlevleri olarak ya da bu işlevlerin bir toplamı olarak belirlenebilir. İslâm inancına göre insanî, hayvanî, bitkisel olmak üzere üç türlüdür. İnsanî ruh, vücuttan ayrı, Tanrısal bir varlıktır. Çünkü Kuran'da Tanrı'nın, Âdem'e kendi ruhundan üfleyerek can verdiği bildirilir. Meryem de İsa'ya, Cebrail'in Tanrısal soluğu ile gebe kalmıştır. Kuran'da verilen bu bilgiler, ruhun bir soluk olduğu inancını doğurmuştur. Yine Kuran'da verilen bilgiye göre Tanrı, önce insanların ruhlarını yarattı ve onlara: "Ben Tanrınız değil miyim?" diye sordu. Ruhlar: "Bela" (evet) dediler. Ölecek bir insanın ruhunu Azrail kabzeder (pençesiyle tutup alır). Ölen insanın ruhu varlığını sürdürür, kıyamet gününde gelip yine kendi vücuduna girer, insan da dirilip ayağa kalkar. Cennete de cehenneme de gitse bir daha ölmez. Hayvanlarla bitkiler, bir daha dirilmeyeceklerdir. Yalnız kurban olarak kesilen hayvanlar dirilip kendilerini kesenleri Sırat Köprüsü'nden geçirdikten sonra yine ölecekler.
