Arama


Mavi Peri - avatarı
Mavi Peri
Ziyaretçi
14 Ağustos 2012       Mesaj #3
Mavi Peri - avatarı
Ziyaretçi
Jet Motoru
Egzoz gazlarının verdiği itme gücüyle hareket oluşturan motor tipi. Jet motorunun yakarak egzozundan püskürttüğü gazların momentumu, Newton'un etki-tepki ilkesince motorun bağlı bulunduğu araca, örneğin uçağa, ters yönde bir momentum, dolayısıyla hareket sağlar. Gerçekte, jet motoru denince mutlaka yakıt yakan ve egzoz gazlarının tepkisiyle çalışan motorlar anlaşılmamalıdır. Önemli olan motorun bağlı bulunduğu aracı hareket ettirecek bir madde püskürtmesini sağlamaktır. Örneğin, su püskürterek hareket eden tekneler ya da hava üfleyerek çalışan otomobiller yapılmıştır. Ancak jet motorları daha çok uçaklarda kullanılır. İlk jet motorunu F. Whittle tasarlamış (1937), ilk jet motorlu uçak ise Almanlar tarafından yapılmıştır (1939).

Jet motorları içten yanmalı motorlar sınıfına girer. Başlıca çeşitleri turbojet, turboprop ve turbofan adlarıyla anılır. Turbojetler özellikle yüksek hızlı askerî uçaklarda kullanılır. Motora alınan hava bir hava kompresöründe sıkıştırılır. Buradan yanma odasına alınan havaya yakıt (gazyağı-benzin karışımı) püskürtülerek yakılır ve sıcak egzoz gazları, kompresörü ve motorun öteki parçalarını döndüren bir gaz türbininden geçirilir. Gazlar daha sonra itme gücünü sağlamak üzere nozul adı verilen memelerden dışarı püskürtülür. Savaş uçaklarında kullanılan turbojetlerde genellikle türbin çıkışına yerleştirilen bir yakma ünitesi daha bulunur. Burada sıcak egzoz gazlarına bir miktar yakıt püskürtülerek ikinci bir yanma, dolayısıyla daha büyük bir itme gücü sağlanır. Sesaltı hızlar için jet motorlarında daralan nozullar, sesüstü hızlar içinse biri daralan öbürü genişleyen iki nozul kullanılır.

Turboprop jet motorları, türbinine pervane takılmış bir turbojet motoruna benzer. Bu motorda itme gücünü esas olarak pervane sağlar. Turboproplar turbojetlerden daha ekonomik olmakla birlikte, bu tür uçaklarla, tüm pervaneli uçaklarda olduğu gibi, 800 km./saat üzerindeki hızlara erişilemez. Turbofan motorlar hem turboprop hem de turbojetin çalışmasına benzer. Esas olarak bir turbojet motorudur. Ancak, motorun önünde ayrı bir türbinle çalışan bir vantilatör bulunur. İçeri çekilen havanın bir kısmı yine kompresör aracılığıyla yanma odasına, bir bölümü ise motoru dıştan yalayarak egzoz gazlarına karışır. Bu, özellikle düşük hızlarda, örneğin uçağın kalkışı sırasında, motorun itiş gücünü artırır. Gerçekte, ön tarafta yer alan vantilatör küçük bir pervane gibi görev yapar. Turbofanların jet hızları daha düşük olduğundan motor gürültüsü de azdır. Sesaltı yolcu uçaklarında da bu motorlar en verimli motorlardır. Bunlardan başka hiçbir hareketli parçası olmayan basit bir jet motoru daha vardır. Bu tür jet motorlarında kompresör yerine, içeri giren havanın hızını azaltarak basıncını artıran özel biçimli bir giriş ağzı bulunur.

Böylece sıkıştırılan havaya bir miktar yakıt püskürtülerek yakılır ve nozullardan dışarı atılan sıcak egzoz gazları bir itme gücü sağlar. Bu tür jet motorları ancak yüksek hızla seyrederken yeterli hava girişi sağlayabileceğinden başlangıçta başka bir hızlandırıcı mekanizmaya gereksinirler. Bu nedenle daha çok güdümlü mermilerde kullanılırlar. Güdümlü mermiler önce roketlerle ateşlenir ve belli bir hıza eriştikten sonra yollarına bu tür jet motorlarını kullanarak devam ederler. Havanın yeterince girip sıkışması için söz konusu aracın ses üstü hızlara ulaşması gerekir.

MsXLabs.org & MORPA Genel Kültür Ansiklopedisi

BEĞEN Paylaş Paylaş
Bu mesajı 1 üye beğendi.
Son düzenleyen Safi; 19 Şubat 2017 22:57