Peyzaj Mimarlığı

Vikipedi, özgür ansiklopedi

New York şehrinde yer alan Central Park büyük bir alanın peyzaj düzenlemesine iyi bir örnektir

Paris’in hemen dışında yer alan Versay Sarayı’ndan peyzaj düzenlemesi

Peyzaj mimarlığı, doğal ve kültürel kaynakları ve fiziksel çevreyi insan yararı, mutluluğu, güvenliği, sağlığı ve konforu için estetik ve bilimsel ilkeler çerçevesinde ele alan, mekan ve yaşam ortamı oluşturan, biyoçeşitliliği destekleyen arazi planlaması, tasarımı, yönetimi, korunması ve onarılması konularını kapsayan ve ülkesel, bölgesel, kentsel ve kırsal ölçekte fiziksel planlar içerisinde yer alarak kültürel ve doğal değerlerin korunması ve sürdürülebilirlik adına ekolojik öncelikli projeler üretilmesini sağlayan bir planlama ve tasarım dalıdır.
Bugün, yeni milenyum eşiğinde, insanoğlunun doğal ortamı ve taşıma kapasitesiyle ilgili riskler ve ciddi sorunlar, gelecek yolunda belirleyici bir noktada duruyor. Peyzaj mimarlığı doğal çevrenin korunması yönünde şehir, kasaba ve köylerde insancıl yapılı bir çevrenin geliştirilmesi ve canlılığının sürdürülmesine katkıda bulunmak üzerine denir.[1](Arno Sighart Schmid - Leonberg, June 2000)
Peyzaj mimarlığı, yapı üretim sürecinde dışında kalan tüm alanların (yapı çevresi) yapı ruhsat aşamasından, kentsel ve kırsal alanlardan ülke ölçeğine kadar mücavir alan içinde kalan veya kalmayan uygulamaların gürültü, enerji, güvenlik, doğal afetlere karşı, estetik faktörleri gözeterek standartlara uygun mekansal alanların oluşturulması ve ekolojik olarak tasarlanması, planlanması, peyzaj projelerinin projelendirilmesidir.
Ülkesel kapsamdan yerel boyutlara değin, doğal değerlerin korunması ve geliştirilmesini ön planda tutan ekolojik planlama sisteminin karşılığı olan peyzaj planlarıdır.
Peyzaj tasarımı; kentsel yerleşimlerin bir bölümünü ya da bütününü kapsayan kentsel tasarım ve kent yenileme çalışmalarını yürütür.Topluma açık yeşil alanların (parklar, meydanlar, dinlenme alanları, yaya yolu ve bölgesi, kıyı bantları, botanik bahçeleri, hayvanat bahçeleri, çocuk bahçeleri, oyun alanları spor alanları, otopark vb.) yapısal ve bitkisel tasarımını yapar, uygulama ve bakımını yürütür.Toplu konut alanları ve toplu kullanım ortamlarında (üniversite kampüsleri, alışveriş merkezleri, toplu işyerleri vb.) bitkisel ve yapısal tasarım, uygulama ve bakım çalışmalarını yapar.Turizm ve dinlenme tesisleri, eğlence tesisleri (lunapark, aquapark vb.) ve su kıyısı rekreasyon tesislerinin yapısal ve bitkisel tasarımını yapar, uygular ve bakımını yürütür.Tarımsal amaçlı çiftlik ve hobi bahçeleri tasarlar, uygular ve bakımını yürütür.[2]
Peyzaj planlama; doğal ve kültürel süreçlerin ve kaynakların tanımladığı yaşam ortamlarının, koruma-kullanım dengesinin sağlanması ile kentsel, kırsal ve endüstriyel, turistik ve benzeri kullanımlarda var olan ve olası çevre sorunlarının giderilmesi ve önlenmesi temelinde, kamu ve toplum yararını gözeterek açık ve/veya yeşil alanların oluşturulmasında, koruma, onarım, yenileme, restorasyon ve yönetimi ile plan ve projelerin uygulanmasını içeren ve sürdürlmesi temelinde alan kullanım projeleri üreten planlamadır.[3]
Korunacak alanların belirlenmesi çalışmalarını yürütür, koruma alanı statüsündeki yerlerin(milli parklar, tarihi ve arkeolojik alanlar vb.) gelişme ve yönetim planlarını yapar.[4]
Sulak alanlar, akarsu koridorları, maden ocakları, katı atık depolama alanları, ormanlar gibi insanlar tarafından tahrip edilmiş veya edilmekte olan alanların sürdürülebilirliği ve onarımı için planlama yapar.[5]
Turizm alanların fiziksel planlamalarında doğal ve kültürel değerlerin korunması için ekolojik öncelikli planları hazırlar.[6]
Peyzaj planlama ve tasarımda ekolojik sınıflama-Peyzaj Sınıfları/Doğal vejetasyon potansiyeli ile iklim, toprak koşulları, morfolojik ve jeolojik yapı, su ilişkileri gibi nitelik ya da etmenler (Mikro-klimatik alanlar, bakılar, morfolojik yapıyı inceler.) göz önünde bulundurularak planlama ve tasarım yapılır ve bu etmenler son derece önemli yer teşkil eder.[7]
Peyzaj mühendisliği, ekolojik ölçütler doğrultusunda araziyi ve suyu şekillendirmek için matematik ve bilimin uygulamasıdır. Ayrıca yeşil mühendislik diye tariflenebilir ama peyzaj mühendisliği için bilinen en iyi tasarım profesyonelleri peyzaj mimarıdır.Peyzaj mühendisliği, antropojenik peyzajın yaratılması ve tasarlanması için mühendislik ve diğer bilimlerin disiplinler arası uygulamasıdır. Bu farklılık geleneksel olarak alanın, arazinin yeniden ıslahı, iyileştirilmesi, yeniden kullanımını ve geri kazanımını kapsamaktadır.
Arazi biçimlendirme(gradding) ile parsel içi kot çözümleri, yağmur suyu yönetimi, otopark alanları çözümleri, bina ulaşım yolları...vb yapısal projeleri kapsar.
Peyzaj onarımı; peyzaj bozulması, peyzaj onarımı ve peyzaj onarım tekniği, peyzaj onarımında kitle hareketlerine, yüzeysel ve oyuntu erozyonuna, yatak erozyonuna, sel ve taşkına ve çığ zararlarına karşı teknik ve biyoteknik önlemler, yerüstü maden alanlarının iyileştirilmesini kapsar.Peyzaj onarımı bozulan arazinin yeniden ekonomik ve ekolojik değerine ulaşılması ve arazi kullanım planlaması ile ilişkilidir.Çevre kirlenmesi, arazi bozunumu gibi çevre sorunlarının giderilmesi, bozulan yerlerin onarımı ve çevre kalitesinin yükseltilmesi için karayolları, maden ocakları, hareketli kumul alanları, havzalar, deniz kıyı kirliliği, dere kenarları, bataklıklar, katı atık depo alanları, tahrip olmuş tarım alanları, tahrip olmuş orman alanları gibi ortamlarda gerekli planlama, yapısal ve bitkisel tasarım, mühendislik, uygulama ve danışmanlık hizmetlerini yürütür.[8]
Peyzaj yönetimi; kentsel veya kırsal peyzaj yönetimi konularında fikir üretimi, projelendirme, uygulama, izleme, denetleme ve danışmanlık hizmetlerini yürütür.Kırsal yerleşim kalkınma programlarında yer alır ve köy yenileme çalışmaları yapar.Bölge, yöre ve havza yönetimi çalışmalarında yer alır.[9]
Planlama ve tasarım sürecinde peyzaj materyalleri (otsu, odunsu, su, mevsimlik ve yerötücü bitkiler, çim, çalılar, ağaççıklar, ağaçlar gibi.) canlı materyaller kullanılır; ayrıca (ahşap, tuğla, çakıl, kaya, cam, traverten, heykel, metal, parke taşı gibi.) cansız malzemeler kullanılır. Ayrıca peyzaj yapıları kapsamında yol, otopark, park, yaya bölgesi, kaldırım, çocuk oyun alanları, yeşil alanlar gibi yerler ile bunlar üzerindeki kamu hizmetlerinin yürütülebilmesi için gerekli büfe, trafo merkezi gibi tesisleri, ulaşım ve haberleşme noktaları, sinyalizasyon ve aydınlatma elemanları, çöp kutusu, bank, reklam ve bilgilendirme levha ve panoları gibi kent mobilyaları ile kamusal mekanların ve cephelerin düzenlenmesi projelerinde yer alarak yapısal peyzaj elemanlarına ait projelerinin (kentsel donatılar) hazırlanmasında aktif olarak yer alırlar.
Peyzaj mimarlığı başta bilim, mühendislik, teknoloji, mimarlık, mekan ve hacim sanatları olmak üzere birçok sanat dallarını bir araya getirerek alan tasarımı, planlaması ve yönetimi ile uğraşan koordineli bir meslek disiplinidir.Peyzaj mimarlığı mesleğini uygulayan kişiye Peyzaj mimarı denir.Peyzajların ekolojik sağlığının sürdürülebilirliğini, korunmasını, gelişmesini ve yönetimini peyzaj mimarı sağlar.

MsXLabs Üye Girişi