Bağırsak Solucanları ve Parazitleri

Şerit
MsXLabs.org & MORPA Genel Kültür Ansiklopedisi

İnsan ya da hayvanların bağırsaklarında asalak olarak yaşayan yassıkurt. Şeritler, solucanların yassıkurtlar sınıfının bir takımını oluştururlar. Hepsi omurgalı hayvanlarda içasalak olarak yaşarlar. Erginleri çoğunlukla bağırsaklarda, ender olarak da karın boşluğunda bulunurlar. Vücutları dar ve uzun bir şerit biçimindedir. Başlarında tutunmaya yarayan organlar bulunur. Vücut bölmeleri birkaç taneden birkaç bin taneye kadar değişebilir. Sindirim sistemleri bulunmaz. Konağın sindirim sıvısı içinde yaşadıklarından besinlerini geçişme (osmos) yoluyla alırlar. Şeritler hermafrodit hayvanlardır. Her bölmede bir erkek ve bir dişiorgan vardır. Her bölme kendi kendisini döller. Yumurtalar anüs yoluyla konaktan dışarı atılır. Yumurtadan çıkan kurtçuk gelişebilmek için yeni bir konağa geçmek zorundadır. Bulunduğu yerden otçul ya da etçil bir memelinin sindirim sistemine gelir. Mide ya da bağırsak çeperini delerek damarlara geçer.

Kan tarafından sürüklenip karaciğer, akciğer, kas, beyin vb. yerlere götürülen kurtçuk buralarda bağdokudan oluşmuş bir kistle çevrilir. Bu evreye "kabarcıklı kurt" evresi adı verilir (sistiserk). İçinde sistiserk bulunan etlerin ya da organların yenmesiyle de hayvan ergin hâle geleceği son konağa geçer. İnsanlarda yaşayan şeritlerin en uzunu Dibothricephalus'tur (10-15 m.). 14-15 yıl yaşarlar. Bir konakta birden fazla sayıda bulunabilirler (en fazla 90 tane saptanmıştır). Açtıkları yaralar ve harcadıkları besin önemli olmamakla birlikte salgıladıkları zehirli maddeler nedeniyle zararlı olurlar. Cüce şeritin (Hymenolepis) boyuysa 1-1.5 cm. kadardır. Sıcak ülkelerde görülür. Silâhlı tenya (Taenia solium, uzunluğu 3 m. kadar), silâhsız tenya (T. saginata, uzunluğu 4-10 m.) ve köpek tenyası (T. echinococcus, uzunluğu 4-5 m.). İnsanda yaşayan şeritlerin en bilinen ve yaygın olanlarıdır. Sonuncunun erginleri kedi, köpek, kurt vb.lerinde yaşadığı hâlde kabarcıklı kurt evrelerini insanların akciğer ve karaciğerinde geçirirler. Kabarcıklı kurt buralarda tomurcuklanma yoluyla çoğalarak çocuk başı büyüklüğüne ulaşabilir.

Bir sığır şeridinin hayat evrimi...

1- Olgun yumurtalar dışkıyla atılır ve otlar arasında sığırlar tarafından yenir.
2- Sığır bağırsağında, yumurtaların kalın dış kabukları erir.
3- Serbest kalan embriyo, sığırın kan damarlarına girer.
4- Damarlarda dolaşan embriyo, sonunda adalelere gelip yerleşir. 5-Pişmemiş etlerde bulunan gelişmiş yumurtalar, insan tarafından yenirse, bağırsaklarda olgun şerit hâline döner.

MsXLabs Üye Girişi