ŞEMSETTİN, Muhammet Tebrizî (?, Tebriz - 1247 Konya)
MsXLabs.org & MORPA Genel Kültür Ansiklopedisi
Mevlâna'nın düşüncesinin ve yaşama biçiminin değişmesine neden olan mutasavvıftır. Şemsi Tebrizî olarak tanınır. Kimya, astroloji, cebir, dinbilim, felsefe vb. bilimlerle ilgilendi. Tebriz'de Ahi tarikatından Ebubekir Selle-baf'ın müridi oldu. Ancak daha üstün bir şeyh bulmak için buradan ayrıldı. Bağdat, Şam, Halep, Erzurum, Erzincan, Tokat gibi kentleri dolaştı. Bağdat'ta Evhadüddin Kirmani ile tasavvuf konusunda görüştü; ancak onun düşüncelerini tutucu bularak yanından ayrıldı. 1244'te Konya'ya geldi ve Mevlâna ile tanıştı. Mevlâna'nın, Tebrizi ile olan yakın ilişkisi, çevrede tepkiyle karşılandı; bunun üzerine Halep'e gitti (1245). Mevlâna, oğlu Veled'i göndererek onu geri getirtti (1246). Ancak Tebrizi'nin Mevlâna'yı etkilemesi üzerine, aralarında Mevlâna'nın oğlu Alaeddin Çelebi'nin de bulunduğu 7 kişi Tebrizî'yi boğarak öldürdü. Tebrizî'nin felsefe, kelâm, tefsir, tasavvuf konularını içeren, Farsça yazdığı "Makalat" (Makaleler; M. N. Genç Osman tarafından "Konuşmalar" adıyla Türkçeye çevrilmiştir) adlı yapıtı vardır.
