TUNUS
(Fr.: Tunisie, İng.: Tunisia),
Kuzey Afrika'da devlet.

Akdeniz kıyısında, Cezayir ve Libya arasında yer alır. Yüzölçümü 164.150 km2, nüfusu 9.497.000 (1997), başkenti Tunus, öteki önemli kentleri Sfaks, Sus, Bizerte, Kırvan (Kairouan), Gabès, Gafsa ve Menzel Bourguiba'dır. Resmî dili Arapça, dini Müslümandır. Ortada, geniş kısmı Şot adı verilen tuzlu, sığ göl ve bataklıklarla kaplı alçak bir bölge Tunus'u fizikî ve beşerî koşulları farklı iki kısma böler: Kuzey ve Güney Tunus.

Kuzey Tunus'un, kuzey ve batı kesimleri dağlıktır; az çok yağış alır ve yer yer ormanla örtülüdür. Ülke nüfusunun büyük bölümü burada toplanmıştır. Doğu kıyısında üç körfez yer alır. Tunus Körfezi güneydoğudan Bon Burnu Yarımadası ile kapanır. Daha güneyde Hammamet ve Gabès körfezleri bulunmaktadır. Kuzeybatıda, Bizerte limanı yanında Blanc Burnu, Afrika'nın en kuzey noktasını oluşturur (37° 15' kuzey), Güney Tunus çok kurak, sıcak ve yerleşmeye elverişsizdir.
Burada daha çok göçebelik egemendir. Gabès Körfezi'nin güneyinde, kıyıdan dar bir boğazla ayrılan Cerbe Adası da aynı fizikî koşulları taşır. Petrol, demir cevheri ve fosfat en önemli yeraltı kaynaklarıdır. Fakat Tunus daha çok bir tarım ülkesidir. Başlıca ürünleri tahıl, üzüm ve şarap, hurma, incir, turunçgiller ve zeytindir.

En önemli ihraç malları da ham petrol, zeytinyağı, fosfat, meyve, sebze ve şaraptır. İ.Ö. 12. yüzyılda Fenikeliler tarafından kurulan Tunus, Roma'nın, Vandalların, Bizans'ın egemenliği altında kaldı. 1574'ten 1881'e kadar Osmanlı yönetiminde yaşayan Tunus, bu son tarihte Bardo Antlaşması ile Fransız himayesine girdi, himaye statüsü 1883'te kesinleşti. Ülkenin bağımsızlığını kazanmasını amaçlayan ilk milliyetçi hareketler 20. yüzyılın başlarında ortaya çıktı. 1907'de Genç Tunuslular Partisi, 1922'de Düstur Partisi ve 1934'te de Yeni Düstur Partisi kuruldu.

Ülke Yeni Düstur Partisi'nin kurucusu Habip Burgiba'nın önderliğinde, uzun yıllar süren savaştan sonra 1956'da bağımsızlığını kazandı. 1957 yılında cumhurbaşkanı seçilen Burgiba, 1976'da kabul edilen bir yasayla yaşam boyu başkanlığa seçildi. 1979 yılında Filistin Kurtuluş Örgütü'nün karargâhının Tunus'a taşınması kabul edildi. Bu nedenle 1985 yılında İsrail'in saldırısına uğradı.

Bu arada ekonomik durumun, petrol fiyatlarının düşmesi ve üretimin azaltılması nedeniyle bozulması ülkede karışıklıklara yol açtı. Burgiba'nın çabalarına rağmen karışıklık önlenemedi. Başbakan görevinden alındı. Nisan 1987'de İçişleri Bakanı Zeynelabidin bin Ali başbakanlığa getirildi. 7 Kasım 1987'de Burgiba bozulan sağlık durumu öne sürülerek Zeynelabidin bin Ali tarafından görevinden alındı, Anayasa gereğince bin Ali, Burgiba'nın yerine cumhurbaşkanı oldu.

Düstur Partisi'nin adı, Demokratik Anayasal Birlik olarak değiştirildi ve 1988 Temmuzu'nda Anayasa'da değişiklik yapılarak yaşam boyu cumhurbaşkanlığı kaldırıldı. Cumhurbaşkanı için 70 yaş sınırlaması getirildi ve cumhurbaşkanının çekilmesi durumunda başbakanın cumhurbaşkanı olması yerine, seçimle gelecek cumhurbaşkanı ilkesi kabul edildi. Nisan 1989'da yapılan seçimlerde Zeynelabidin bin Ali % 99 oy oranıyla cumhurbaşkanlığına seçildi. Demokratik Anayasal Birlik de oyların % 80'ini alarak iktidarda kaldı. 1991'de İslâmcıların örgütü Ennahde'ye karşı sert bir sindirme operasyonu yürütüldü.