Türk Alfabesi

Harflerin Kullanım Sıklığı
Türk alfabesindeki harflerin kullanım sıklıklarına göre sıralaması çoktan aza doğru A, E, I, N, R, L, İ, D, K, M, U, Y, T, B, S, O, Ü, Ş, Z, G, Ç, H, Ğ, V, C, Ö, P, F, J şeklindedir.

Harflerin Sınıflandırılması
a , e, ı, i, o, ö, u ve ü harfleri ünlü harfler, diğer harfler ise ünsüz harfler olarak adlandırılır.

Yanlış Kullanım
Dil bilgisi eğitiminde ünlü harfler için “sesli harfler” tabiri de kullanıma sahip olmakla beraber bu kullanım yanlıştır. Bu kullanım sadece Türkiye Türkçesi için değil, bütün diller için yanlışlık belirten bir kullanımdır. Çünkü dillerde bulunan ve harf karşılığı olan (veya olmayan) en küçük dil bilgisi birliği sestir. Yani “u” da bir sestir, “g” da bir sestir. Oysa “u” sesi ünlü; “g” sesi ünsüzdür. En küçük gramer birliklerinden en büyük birlik olan cümleye kadar dili meydana getiren bütün şekillerin bünyesinde ses adını verdiğimiz en küçük ve en basit dil unsurları bulunur. … Sesten daha küçük bir gramer birliği yoktur. Ses parçalanamayan en küçük gramer birliğidir. O hâlde ses dilin en küçük parçasıdır. a, d, l, y gibi. Ses, bir kelimenin en küçük dil ögesidir.

Ünlü Harflerin Sınıflandırılması
Ünlü harfler, çıkış yeri ve dilin durumuna, dudakların durumuna, ağzın açıklığına göre şu şekilde sınıflandırılır:

Çıkış yeri ve dilin durumuna göre
1. Kalın ünlüler: a, ı, o, u
2. İnce ünlüler: e, i, ö, ü
Dudakların durumuna göre
1. Düz ünlüler: a, e, ı, i
2. Yuvarlak ünlüler: o, ö, u, ü
Ağzın açıklığına göre
1. Geniş ünlüler: a, e, o, ö
2. Dar ünlüler: ı, i, u, ü

Ünsüz Harflerin Sınıflandırılması
B, c, ç, d, f, g, ğ, h, j, k, l, m, n, p, r, s, ş, t, v, y, z harfleri ünsüz harflerdir. Ünsüz harfler seda bakımından, teşekkül noktası bakımından ve temas derecesi bakımından sınıflandırılırlar.

Seda bakımından;

Sedalı ünsüzler: b, c, d, g, ğ, j, l, m, n, r, v, y, z.
Sedasız ünsüzler: ç, f, h, k, p, s, ş, t.

Teşekkül noktası bakımından;

Dudak ünsüzleri: b, p, m.
Diş-dudak ünsüzleri: f, v.
Diş ünsüzleri: d, t, n, s, z.
Damak-diş ünsüzleri: c, ç, j, ş.
Ön damak ünsüzleri: g, k, l, r, y.
Arka damak ünsüzü: ğ
Gırtlak ünsüzü: h

Temas derecesi bakımından;

Temas derecesi tam olanlar: b, c, ç, d, g, k, p, t.
Teşekkülünde hava için dar bir geçit bulunan ünsüzler: f, ğ, h, j, s, ş, v, z.
Teşekkülünde hava için geniş bir geçit bulunan ünsüzler: m, n, r, y.

MsXLabs Üye Girişi