Serf

6-12. yüzyıl Avrupa'sında serf ve kölelerin kıyafetleri

Üzerinde çalıştığı toprak parçasına bağlı, senyörüne karşı angaryayla ve ürününün bir bölümünü (ya da zamanla para) vermekle yükümlü Orta Çağ köylüsü, toprak kölesi. Feodal hiyerarşinin tabanında yer alan serfin, çoğunlukla yerel töreyle belirlenmiş kimi hakları da vardı. Para ekonomisinin gelişmesi ve kentlerin büyümesine koşut olarak birçok serfin kaçması ya da özgürlüğünü satın almasıyla 18. yüzyılda serflik ortadan kalktı. Ancak Rusya'da, yer yer Doğu Avrupa'da 19. yüzyıla dek serflik varlığını sürdürdü.

Kölelik sistemine oldukça benzeyen bu sistemde serfler -kölelerden farklı olarak- satılamıyorlardı. Serfler genellikle kendilerine tahsis edilmiş toprakta çalışmakla birlikte, bazen toprak ağası tarafından başkasına tahsis edilmemiş topraklarda da (demesne) çalıştırılabiliyorlardı. Ayrıca kendilerine ayırdıkları tahılı öğütmek için sadece kendi toprak ağalarına ait değirmenleri kullanabiliyorlardı.

Serfler ile özgür köylüler arasındaki farklardan en önemlisi göçme özgürlüğüydü; serfler efendilerinin izni olmadan topraklarını veya köylerini sürekli olarak terkedemiyorlardı. Bunun dışında evlenmek, iş değiştirmek veya mallarını devretmek için efendilerinden izin almaları gerekiyordu.Toprağa bağlılardı ve toprak el değiştirdiğinde serfler de yeni efendinin hizmetine giriyorlardı. Çoğunlukla kötü muamele görüyorlardı ve kanun önünde efendilerine nazaran çok kısıtlı haklara sahiplerdi. Serflikten çıkmanın tek yolu özgür bırakılmak veya firar etmekti.