İklim Nedir?

Hava Durumu ve İklim Arasında ki Fark

İklim:
Geniş bölgelerde ve çok uzun zaman için aynı kalan ortalama hava şartlarıdır. Çok uzun zaman dilimleri içerisinde meydana gelen ve o çevre ile sürekli bir karşılıklı etkileşimde bulunan bir ifadeden bahsedilir. Bir bölgenin hava olayları bakımından karakterini ifade eder. Ancak bu genel karakterleri belirtirken önemli günlük hava tiplerini de göz ardı etmemek gerekir. Günlük ya da kısa süreli yaşanan meteorolojik şartların zamanla iklim üzerinde etkileri ortaya çıkar.

İklim bilimi (Klimatoloji), iklimi meydana getiren elemanların analizini yapar. Farklı iklimlerin oluşum nedenlerini ve iklimde meydana gelen değişimleri inceleyerek iklimin etkisini açıklamaya ve keşfetmeye çalışır. Toplum da bu şekilde kendi aktivitelerini planlayabilir, binalarını ve iç mekanlarını dizayn edebilir ve ekstrem olayların etkilerine hazırlıklı bekler. İklim gıdanın varlığı, su kalitesi, barınma ve yaşama ortamı açısından hayati önem taşır. İklim aynı zamanda ekstrem hava olayları ile kendini gösteren potansiyel tehlikeler içerir. İklim bilgisi bu olayların etkisini azaltmak için de gereklidir. Eğer bugünün iklim durumunu ve bunun yakın geçmişle olan farkını ortaya koyabilirsek, gelecek için planlar yapmaya başlayabiliriz (Obasi, G.O.P., 2001).

İklimin temel elemanları sıcaklık, yağış, nispi nem, güneşlenme süresi ve şiddeti, basınç, rüzgar hızı ve yönü, buharlaşma gibi parametrelerdir. Bunlar gözlenebilen ve ölçülebilen parametrelerdir. İklimlerin oluşmasında bu parametreler üzerine doğrudan veya dolaylı olarak etkili olan; fakat ölçülemeyen bazı etkileşimler de söz konusudur.

İklimin insan ve çevre üzerindeki etkileri
İnsanların;

Yeryüzüne dağılışlarını,
Ekonomik faaliyetlerini,
Yiyecek ve giyeceklerini,
Fizyolojik gelişimlerini,
Karakterlerini,
Kültür faaliyetlerini,
Endüstrinin dağılışını,
Konut tipini ve malzemesini,
Ulaşım faaliyetlerini,
Turizm faaliyetlerini,
Tarım faaliyetlerini,
Tarım ürünleri çeşitliliğini etkiler.

Çevrenin

Toprak oluşumu ve verimlilik derecesi,
Yeryüzü şekillerinin oluşumu,
Bitki örtüsü çeşitliliği,
Göllerin oluşumunu ve göl sularının kimyasal özelliği,
Akarsu debilerini ve rejimleri,
Hayvan türleri ve dağılışı,
Dış kuvvetlerin etki alanlarını ve dağılışı,
Kayaların çözülme türü,
Erozyon,
Kalıcı kar sınırı yükseltisi,
Denizlerin tuzluluk oranlarıüzerinde etkilidir.

Hava durumu:
Belirli bir yerde ve kısa bir süre içinde etkin olan atmosfer koşullarıdır. Ele aldığımız yeryüzü parçasının o zaman dilimi içerisinde maruz kaldığı atmosfer şartları altında ortaya çıkan meteorolojik durumu ifade eder. Etkili olan meteorolojik şartlar zamana göre oldukça farklılaşabilir.

Hava durumu ve iklim arasındaki farkı belirtmek bakımından orta enlemler veya ılıman kuşak daha belirgin bir örnek teşkil eder. Bu kuşakta ortalamalar, iklimin ne fazla sıcak ne de soğuk olduğu hissini uyandırır. Bu nedenle orta enlemlere ılıman kuşak adı verilmiştir. Ancak buralarda günlük hava şartları o kadar zıt ve değişkendir ki çok kısa bir süre içinde kurak ve sıcak günleri çok soğuk ve yağışlı günlerin takip ettiği, sonra yine havanın açıp ısındığı görülür. Bu 3-5 günlük karşıt hava durumları özellikle bahar aylarında ülkemizde de görülür. Bu kuşağın iklimini tarif ederken uzun yıllara ait ortalama şartların ılıman olduğunu söylemek yeterli değildir. Zıt ve değişken hava tiplerinin de bu iklimin karakteri olduğunu eklemek gerekir.

Örneğin, Ankara’da bir yaz gününde sabah hava açık ve sakin olduğu halde, öğle saatlerinde sıkıcı bir sıcak ortalığı basar, hava bulutlanır. Öğleden sonra fırtınalı orajlı bir yağış görülür. Genellikle dolu yağar. Bu orajlı (gök gürültülü fırtına) bir hava tipidir. Fakat bu hava tipi yaz boyunca hakim olan tip değildir. Ankara’da yazlar genel olarak açık, az bulutlu, sıcak ve kuzeyden hafif rüzgarlı geçer. Bu iklim karakterini belirtmek için “Ankara yazın sıcak ve kuraktır” denilir. Orajlı hava, iklimin içinde bir hava halidir.

Ekvatoral bölge iklimleri dikkate değer ölçüde monoton karakter gösterir. Günlük hava durumları, hatta iklim tam bir isabetle tahmin edilebilir. Bu bölgelerde öğleden sonra bulutlar oluşur ve yağmur yağar, gece hava tekrar açar. Bu durum bütün bir yıl aynı olduğu gibi yıllar arasında da çok fazla değişiklik olmaz. Yani ekvatoral bölgelerde hava durumu ile iklim birbirine benzemektedir. Bununla birlikte bu bölgelerde bazen kısa süreli tropikal siklonlar (tayfun) çok zararlı olabilir.

MsXLabs Üye Girişi