Dünyada görülen ılıman iklimler nelerdir?

1- Ekvatoral İklim

2- Subtropikal İklim

3- Muson İklimi

4- Akdeniz İklimi

5- Okyanusal İklim

6- Karadeniz İklimi

7- Step İklimi

8- Karasal İklim

9- Çöl İklimi

10- Kutup İklimi

11- Tundra İklimi

Dünya’da Görülen İklim Tipleri
Bir yerde benzer sıcaklık, basınç, rüzgar, nemlilik ve yağış özelliklerinin uzun süre etkili olmasıyla iklim tipleri belirmektedir İklimi oluşturan bu öğelerden birinin ya da ikisinin farklı olması, değişik iklim tiplerinin ortaya çıkmasına neden olur

Dünya’da görülen iklimler, sıcak kuşak iklimleri, ılıman kuşak iklimleri ve soğuk kuşak iklimleri olarak üç ana bölümde toplanır
Sıcak Kuşak İklimleri
Sıcak Kuşak İklimlerinin Ortak Özellikleri
Yıllık sıcaklık ortalamaları 20°C’nin üstündedir
Soğuk mevsim yoktur
Yağış özellikleri farklılık gösterir
Ekvatoral İklim
Ekvatoral İklimin Özellikleri

Yıllık sıcaklık ortalamasının 20°C’nin üstünde olduğu ekvatoral iklimde yıl boyunca yaz koşulları yaşanır
Güneş ışınları, yıl boyunca dik ve dike yakın açılarla geldiğinden yıllık sıcaklık farkı azdır
Yıl boyunca yükseltici hava hareketlerine bağlı olarak konveksiyonel yağış görülür

Yıllık yağış miktarı 2000 mm’nin üzerindedir Her mevsimin yağışlı olduğu ekvatoral bölge akarsularının rejimleri düzenlidir ve yıl boyunca bol su taşır Güneş ışınlarının dik geldiği Mart ve Eylül aylarında yağışlar artar Bu nedenle ekinokslarda (21 Mart – 23 Eylül) akarsularda kabarma olur

Konveksiyonel Yağış : Isınan havanın yükselerek soğuması ile oluşan yağışlardır

UYARI : Ekvatoral iklimde yıllık sıcaklık farklarının az olması güneş ışınlarının yere değme açılarının az değişmesiyle, günlük sıcaklık farklarının az olması ise nem oranının yüksek olmasıyla ilgilidir

Anahtar Kelimeler: konveksiyonel yağış, ekvatoral iklim, gunluk sicaklik farki, sıcak kuşak iklimleri, ılıman kuşak iklimleri, soğuk kuşak iklimleri, sicak kusak, iliman kusak, soguk kusak, dünyada görülen iklim çeşitleri , dünya iklim çeşitleri, dünyada görülen iklim çeşitleri ve özellikleri, dünyada görülen iklimler

Ekvatoral İklimin Doğal Bitki Örtüsü

Yıl boyunca sıcaklık ve nem koşulları elverişli olduğundan sürekli yeşil kalabilen yayvan yapraklı ağaçlardan oluşan gür ormanlardır Yağmur ormanları adı verilen bu ormanlardaki ağaçların boyu yağış miktarının fazla olması nedeniyle 40-60 m lere kadar çıkabilir Ormanaltı floarası da çok zengindir

Ormanaltı Florası : Orman örtüsü altında loş ortamda yetişen, çoğunlukla ot ve sarmaşık türlerinin oluşturduğu bitki topluluğudur
Ekvatoral İklimin Görüldüğü Yerler
10° Kuzey ve Güney enlemleri arasında,
Güney Amerika’da Amazon Havzası’nda,
Afrika’da Kongo Havzası’nda ve Gine Körfezi kıyılarında,
Asya’da Endonezya Adaları’nda görülür
Yazları Yağışlı Tropikal İklim (Savan)
Yıllık sıcaklık ortalaması 20°C’nin üstündedir
Yazlar sıcak ve yağışlı, kışlar sıcak ve kurak geçer
Güneş ışınlarının dik açıyla geldiği yaz aylarında konveksiyonel yağışlar görülür

Kış aylarında subtropikal yüksek basıncın (DYB) etkisinde kaldığından kış kuraklığı belirgindir
Yıllık yağış miktarı 1000 mm civarındadır
UYARI : Savan ikliminde günlük sıcaklık farkları, nemlilik nedeniyle yazın az, kışın fazladır

Yazları Yağışlı Tropikal İklimin (Savan İklimi) Doğal Bitki Örtüsü

Yaz yağışlarıyla yeşeren, uzun boylu, gür ot topluluklarıdır Bunlara savan adı verilir Savanlar arasında yer yer kurakçıl ağaçlar görülür Akarsu boylarında ise galeri ormanları görülür
Galeri Ormanları : Savanlardaki, küçük akarsu boylarında görülen, çoğunlukla 50-100 m genişliğinde, bir akarsu ağı biçiminde uzanan ve sürekli yeşil kalabilen nemli ormanlardır Galeri ormanları olarak adlandırılmalarının nedeni, ağaçların, akarsuyun üstünü bir galeri şeklinde kapatmasıdır

Yazları Yağışlı Tropikal İklimin (Savan İklimi) Görüldüğü Yerler
10° enlemleri ile dönenceler arasında,
Orta Amerika’da,
Sahra Çölü ile Ekvatoral Afrika arasında,
Güney Afrika’da,
Güney Amerika’da,
Kuzey Avustralya’da,
Madagaskar’ın batısında görülür

Muson İklimi

Muson İkliminin Özellikleri
Kış sıcaklığı 10°C - 20°C arasında değişir Yıllık sıcaklık ortalaması 20°C nin üstündedir

Muson rüzgarlarının etkisiyle yazlar sıcak ve bol yağışlı geçer Kışlar ise ılık ve kuraktır

Çoğunlukla 2000 – 5000 mm arasında değişen yıllık yağış miktarı bazı yerlerde 10000 mm’yi geçmektedir Örneğin Hindistan’ın Çerapunçi kasabasında yıllık yağış miktarı 12000 mm’yi bulmaktadır
Yaz aylarında orografik yağışlar görülür
Orografik Yağışlar : Nemli hava kütlelerinin bir dağ yamacına çarparak yükselmesi sonucunda oluşan yağışlardır

Muson İkliminin Doğal Bitki Örtüsü
Yağışın fazla olduğu yerlerde, kış aylarında yapraklarını döken yayvan yapraklı ağaçlardan oluşan ormanlar görülür Bu ormanlara muson ormanları denir
Muson İkliminin Görüldüğü Yerler
Güney, Doğu ve Güneydoğu Asya kıyılarında,
Madagaskar’ın doğusunda,
Avustralya’nın kuzeydoğusunda,
Kuzey Amerika’nın güneydoğu kıyılarında görülür

Çöl İklimi

Çöl İkliminin Özellikleri
Günlük ve mevsimlik sıcaklık farklarının azla olması karakteristik özelliğidir
Yağışlar yok denecek kadar azdır
Sıcaklık farklarının fazla olması, kayaların fiziksel olarak parçalanıp ufalanmasına neden olur
Kimyasal çözülme yetersiz olduğundan toprak oluşumu zordur

Çöl İkliminin Doğal Bitki Örtüsü
Kuraklığa uyum sağlamış olan kurakçıl otlar ve çalılardan oluşur Kuraklığa en iyi uyum sağlamış bitkiler, gövdesinde çok miktarda su biriktirebilen kaktüslerdir Üzerlerindeki küçük dikenler, bitkinin ısı kaybını azaltmaktadır Ayrıca yer altı sularının yüzeye çıktığı yerlerde vahalar oluşmuştur

Vaha : Çöllerde suyun bulunduğu, bitkilerin yetişebildiği, insanların yerleşip barındığı yerdir Vahalar akarsu boylarında, kuyuların açıldığı yerlerde, büyük su kaynakları yanında gelişmiştir

Çöl İkliminin Görüldüğü Yerler
Asya Kıtası’nda; Arabistan, Gobi, Taklamakan Çöllerinde,
Kuzey Amerika’da; Kaliforniya, Nevada, Kolorado, Meksika Çöllerinde,
Afrika’da; Büyük sahra, Kalahari, Namibya Çölleri’nde,
Güney Amerika’da; Atakama Çölü’nde görülür
UYARI : Çöllerin en büyük bölümü Kuzey yarım Küre’dedir Bu durum, karaların Kuzey Yarım Küre’de Güney Yarım Küre’den daha fazla olmasının sonucudur

Ilıman Kuşak İklimleri

Ilıman Kuşak İklimlerinin Ortak Özellikleri
Yıllık sıcaklık ortalamaları 20°C’nin altındadır
Sıcaklık farkları belirgindir
4 mevsim yaşanır

Akdeniz İklimi

Akdeniz İkliminin Özellikleri
Yazları sıcak ve kurak geçer
Yıllık ortalama sıcaklık 18°C - 20°C arasında değişir

Yazın genişleyen subtropikal antisiklon (DYB), Akdeniz iklim bölgesinde yaz kuraklığını belirginleştirir
Kışlar ılık ve yağışlıdır Çünkü kış aylarında gezici alçak basınçlar cephesel yağışlara neden olur
Yıllık ortalama yağış miktarı 600-1000 mm arasında değişir ve yağış rejimi düzensizdir
Kar yağışı ve don olayı ender görülür

Don Olayı : Havanın açık ve durgun olduğu kış gecelerinde aşırı ısınma nedeniyle toprak donar Don olayı tarımsal üretime büyük ölçüde zarar verir Karasal bölgelerde don olayı sık görülür
Akdeniz İkliminin Doğal Bitki Örtüsü
Kısa, bodur ağaç ve çalılardır Bu bitki örtüsüne maki adı verilir Yaz kuraklığına uyum sağladığından yaprakları genellikle sert, tüylü, ince ve uzundur
Zeytin, defne, keçiboynuzu, mersin, lavanta, kekik ve zakkum maki bitki topluluğu içinde yer alır
Akdeniz İkliminin Görüldüğü Yerler
Akdeniz çevresindeki ülkelerde,
Güney Portekiz kıyılarında,
Afrika’da Kap Bölgesi’nde,
Güneybatı Avustralya kıyılarında,
Orta Şili’de,
Kuzey Amerika’da Kaliforniya yöresinde,
Güney Afrika Cumhuriyeti’nin Güney kıyılarında görülür

UYARI : Akdeniz iklimi genellikle 30°-40° enlemleri arasında görülür

Ilıman Kuşak Okyanus İklimi

Ilıman Kuşak Okyanus İkliminin Özellikleri
Orta Kuşak kıtalarının batı kıyılarında, batı rüzgarlarının ve sıcak su akıntılarının etkisiyle gelişen bir iklim tipidir
Yıllık ortalama sıcaklık 20°C’nin altındadır
Sıcaklık farkları belirgin değildir
Yazlar serin ve yağışlı, kışlar ılık ve yağışlı geçer
Her mevsim yağışlıdır Sonbahar ve kış yağışları daha belirgindir
Kar yağışı ve don olayı ender görülür
Kış aylarında cephesel, yaz aylarında hem cephesel hem de yükselim yağışları görülür
UYARI : Okyanus ikliminin belirmesinde temel etken batı rüzgarları ve sıcak su
akıntılarıdır

Ilıman Kuşak Okyanus İkliminin Doğal Bitki Örtüsü

Yayvan ve iğne yapraklı ağaçlardan oluşan karma ormanlardır
Yer yer çayırlar görülür
Ilıman Kuşak Okyanus İkliminin Görüldüğü Yerler
Kuzey Amerika’nın batı ve güneydoğu kıyılarında,
Güney Amerika’nın güneybatı kıyılarında,
Batı Avrupa’nın Atlas Okyanusu kıyılarında,
Yeni Zellanda’da,
Afrika’nın güneyinde,
Avustralya’nın doğusunda,
Tasmanya’da görülür

Ilıman Kuşak Karasal İklim
Ilıman Kuşak Karasal İklimin Özellikleri
Yazlar sıcak ve kurak, kışlar soğuk ve kar yağışlı geçer
Günlük ve mevsimlik sıcaklık farkları belirgindir
En yağışlı mevsim ilkbahardır
Don olayı sık görülür
Sıcak çöllerin kenarlarında görülen karasal iklimde yaz mevsimi kısa sürer
UYARI : Ilıman karasal iklimde kış aylarındaki yağış azlığı, termik yüksek basıncın etkili
olmasın bağlıdır Yazın görülen yağışlar ise konveksiyoneldir
Ilıman Kuşak Karasal İklimin Doğal Bitki Örtüsü
İlkbahar yağışlarıyla yeşeren, yaz kuraklığı ile sararan kısa boylu otlardır Bunlara step ya da bozkır denir Steplere Kuzey Amerika’da preri, Güney Amerika’da pampa adı verilir Yüksek yerlerde yer yer iğne yapraklı ağaçlar görülür
Ilıman Kuşak Karasal İkliminin Görüldüğü Yerler
Kuzey ve Güney Amerika’nın iç kısımlarında,
Anadolu’nun iç kısımlarında,
Irak’ta,İran’da,Türkistan’da,Afrika’nın iç kısımlarında,
Avustralya’nın iç kısımlarında görülür
Soğuk Kuşak İklimleri
60° - 90° enlemleri arasında görülür
Sıcaklık yıl boyunca düşüktür
İklimin elverişsiz olması tarımı sınırlandırmaktadır

Soğuk Kuşak Karasal İklim

Soğuk Kuşak Karasal İklimin Özellikleri
Bu iklim iki alt bölüme ayrılır
Yazı ve Kışı Soğuk Karasal İklim
Yıllık sıcaklık farkları belirgindir
Yazlar soğuk, yer yer serin ve kısa, kışlar ise çok soğuk, uzun ve karlı geçer Kar uzun süre toprakta kalır
En yağışlı mevsim yazdır ve konveksiyonel yağış görülür
Sıcaklık ortalamalarının Ekvator’a doğru gidildikçe artmasına bağlı olarak bu iklim tipi değişir ve yazları sıcak karasal iklime geçilir
Yazları Sıcak Karasal İklim
Kış sıcakları -10°C’nin altına inmez
Yaz sıcaklıkları 20°C nin üstüne çıkar
Yağış miktarı fazladır İlkbahar ve yaz yağışları daha belirgindir
Soğuk Kuşak Karasal İklimin Doğal Bitki Örtüsü
İğne yapraklı ağaçlardan oluşan ormanlardır Bu bitki örtüsüne tayga adı verilir
Yer yer çayırlar görülür
Soğuk Kuşak Karasal İklimin Görüldüğü Yerler
Soğuk kuşağın yazları sıcak karasal iklimi,
ABD’nin kuzeydoğusunda,
Kanada’da,Kuzey Çin’de,
Mançurya’da,Rusya’da,Orta Sibirya’da görülür
Soğuk kuşağın yazları da soğuk karasal iklimi,
Asya, Avrupa ve Amerika kıtalarının kuzeyinde, tundra ikliminin altında bir kuşak halinde görülür

Tundra İklimi

Tundra İkliminin Özellikleri
Yazlar çok kısa ve serin geçer Yaz sıcaklığı 10°C’nin üstüne çıkmaz
Yıllık yağış miktarı 250 mm civarındadır
Kışlar çok soğuk ve uzun geçer
Toprak kış aylarında donmuş haldedir
Yaz aylarında toprağın üst kısımlarında çözülmeler görülür ve bataklıklar oluşur
Tundra İkliminin Doğal Bitki Örtüsü
Düşük sıcaklığa ve kuraklığa uyum sağlamış olan kısa boylu çalılar, otlar ve yosunlardır
Bu bitki örtüsüne tundra adı verilir
Tundra İkliminin Görüldüğü Yerler
60°-70° enlemleri arasında,
Asya’da,Avrupa’da,Kanada’nın kuzey kısımlarında,
Güney Amerika’nın güney kısımlarında görülür

Kutup İklimi
Kutup İkliminin Özellikleri
Sıcaklık yıl boyunca 0°C’nin altındadır
Sıcaklığın düşük olması buharlaşmayı engellediği için yağış az ve kar biçimindedir
Sürekli donmuş halde olan toprak kar ve buz ile kaplıdır
Kutup İkliminin Doğal Bitki Örtüsü

Toprak , sürekli kar ve buz örtüsü ile kaplı olduğu için bitki örtüsünden söz edilemez
Kutup İkliminin Görüldüğü Yerler
Kutuplar çevresinde,
Grönland’da,Antartika’da görülür

kaynak

MsXLabs Üye Girişi