Arama


hürrem sultan - avatarı
hürrem sultan
Ziyaretçi
23 Kasım 2012       Mesaj #4
hürrem sultan - avatarı
Ziyaretçi
Atla: kullan, ara
Rasyonel sayılar, (oranlı sayılar) iki tamsayının birbirine oranı ile ifade edilebilen sayıların oluşturduğu kümedir. Rasyonel sayılar tam sayıların bir genişlemesidir ve d45a4aa156a8ac07ab80e7d9cf5fa79f ile gösterilir. d45a4aa156a8ac07ab80e7d9cf5fa79f kümesi genelde şöyle tanımlanır:
17c0aef114d627044a0b85c4b8e4de32
(a ve b tam sayı ve sıfır olmamak üzere a/b şeklindeki sayılara rasyonel sayı denir) cd1820f286fec69f1c54a381d8fa7d93 ve 3eb428ce134097095e86972fe8b4dc51 veya f391ac3a2b946cc1ccbb447f36760690 eşdeğer rasyonel sayılardır. Dolayısıyla her rasyonel sayı sonsuz şekilde ifade edilebilir. Rasyonel sayıların en basit biçimi a78f8f2f6acae7613752381dbe639a20 ve 6fd85e623df0284d9f0bfdab071b2b1e tamsayılarının ortak böleninin olmadığı 3e3f66388de7e639fb0fd2e4cf094b8e ifadesidir.
Her tam sayı rasyonel sayıdır. Çünkü 5bec32d1318646eb00a0d2800433df5e veya 0db349b2c9294fbdc55bce7bdd1b686a veya 9efb6f9b8d859ac8c3cc93e6e2d7e39a şeklinde yani Rasyonel sayı tanımına uygun biçimde yazılabilirler. Rasyonel sayılar kümesi d45a4aa156a8ac07ab80e7d9cf5fa79f, tam sayılar kümesi 3f3c78f02a9c53f5460f4bcc2e7dd3cb'yi kapsar. Yani ac7bf052717a64e588eb6ebe67828a0a.
Daha ince bir tanımı ise tam sayılar üzerinden tanımlanacak bir denklik bağıntısıyla yapılabilir. Böylece her denklik sınıfı bir rasyonel sayı olarak anılır. 03d0b0cf6298d243b307a1c68ca70d4a kümesinden seçilmiş keyfî (a,b) ve (c,d) öğeleri için "~" bağıntısı 6e94aeb1f51ae7e02b1ab72714ebdee9 olarak tanımlansın. Bunun bir denklik bağıntısı olduğu kolaylıkla kanıtlanabilir. Bu durumda, denklik sınıfları 7a41a093077285437530190821c6cc36 olurlar. Rasyonel sayı ise basitçe ee438f2f85d5cecb1e54f30d3a2936dc şeklinde tanımlanır. Tanımda paydanın sıfır olmama şartı fde76502a2b18422b471fc26b6bb2e3b ifadesinin tanımlanmamış olmasındandır. Bir sayının sıfıra bölümü tanımsızdır.
Sıfırdan büyük olan rasyonel sayılara pozitif rasyonel sayılar, sıfırdan küçük rasyonel sayılar da negatif rasyonel sayılar denir. Pozitif rasyonel sayılar kümesi 438c2b094414cc72ca9704440509dad5ile, negatif rasyonel sayılar kümesi 17e52e19fcdca70729a1b5b9c18ba698ile gösterilir.
Örneğin 270px Cake quarterssvg magnify clip
Dörde bölünüp, dörtte biri kesilip alınmış ve geri kalan dörtte üçü gösterilen bir yuvarlak pasta


Yandaki şekilde, bir yuvarlak pasta 4 eş parçaya bölünmüş ve bu 4 eş parçalardan her birisi 5e1f9f7bb7a4598e9053848c42af89d2 olarak görülmektedir. Ancak bir parça alınmış olduğundan kalan eksikdir. Geriye kalan, dört eşit parçaya bölünmüş bütünün üç tane parçası (yani 3'te 4 oranı) veya (kesiri)dir. Bu 8a763ab2930ce9708e0c5196b9faebe7 ifadesi şeklinde gö
Rasyonel sayıların cebirsel özellikleri

7c55e8b45531f06b415a4b43e9cffd12 olmak üzere:
Rasyonel sayılar aşağıda gösterildiği gibi birbirlerine eklenir:
0f39ff7339f485ed53fc6565d9e0a04e Rasyonel sayılar arasındaki çarpma işlemlerinin kuralı aşağıdaki gibidir:
4d9d585ae88b9538e0053b7a9801ce1c Rasyonel sayılar arasındaki bölme işlemi aşağıda gösterildiği gibidir:
0b00474ffe49cbafa90d4002cce8eb5b Toplamaya ve Çarpmaya göre terslik özellikleri rasyonel sayılar içinde geçerlidir:
b9e16d5f95a2feccfff55dcfcfbc0d52 Rasyonel sayıların eşitliği

İki rasyonel sayının eşitliği, o sayıların pay ve paydalarının rasyonel olmasıyla anlaşılır. 8497477045c8773c59b62dc039ea0874 olmak üzere bd4e4fc402cfad741450ee345fef4a60 ve 8fc72debaefeb29668f174cb052d0b11 iki rasyonel sayı ise bu iki sayı ancak 60ca9985249f06e46d1b2c4f75e77be2 olduğunda eşittir.
Bu koşul, yukarıdaki tanımdan çıkartılabilir. İki rasyonel sayı aynı denklik sınıfındaysa birbirine eşittir, Denklik bağıntısı da zaten 60ca9985249f06e46d1b2c4f75e77be2 koşulunu içermekteydi.
Rasyonel sayıları karşılaştırma (büyüklük, küçüklük)

Paydaları eşit olan rasyonel sayılar

Paydaları eşit olan rasyonel oranlar için payı büyük olan daha büyük, payı küçük olan daha küçüktür. Örneğin 5cc11c795a2b44912f5dc630152a8915 Burada paydalar eşit ve 20'dir. Pay değerleri karşılaştırılınca soldaki pay 7 sağdaki pay 3'den daha büyük olduğu için, soldaki rasyonel oran daha büyüktür. Unutmamalıdır ki negatif paylar karşılaştırılırken sadece mutlak değerlerin karşılaştırılması hatalı olup negatif işaretlerinin de ele alınması ve :negatif sayılı pay değerlerde mutlak değeri büyük görünen sayının daha küçük olduğu hatırlanmalıdır: Payda 20'ye eşit olup sağdaki negatif pay değeri -3, soldaki negatif pay değeri olan -7'den daha büyük olduğu için sağdaki oran daha büyüktür. Payları eşit olan rasyonel sayılar

Payı eşit olan rasyonel sayılar için ise paydaları eşit olanın tam tersi bir kural uygulanırMsn BatIMG]http://upload.wikimedia.org/math/6/e/9/6e9f2d0a6729241e5acb72454530c816.png[/IMG] Paylar eşit olduğunda bölünen parça sayısı yani payda büyüdükçe oluşan parça boyutları daha küçük olacaktır. Ne payları ne de paydaları eşit olan rasyonel sayılar

f0bd6b98ec8e729c73b78a9ea2c1bce4 Bu şekildeki durumlarda karşılaştırmadan evvel paydaların eşitlenmesi veya içler dışlar çarpımı yapılmasını gerektirir.

Paydaların eşitlenmesi Her iki rasyonel sayının da birbirlerinin paydalarıyla genişletilmesini gerektirir. 77212950eb4b0ea3fa6828d34189c12d

Yukarıda görüldüğü gibi genişletme işleminden sonra oluşan paydaların ikisi de 10.4 yani 40'dır. Yukarıda görüldüğü gibi karşılaştırılabilir. İçler dışlar çarpımı Birinci rasyonel sayının payının ikincinin paydasına, ikincinin paydasının ise birincinin payıyla çarpılmasıdır: 2c571bed994656c6909d2bb73c54677b Arada olma

sterilir. Burada ifadede kesir çizgisinin üstündeki değere (yani 3'e) pay, kesir çizgisinin altındaki değere (yani 4’e) payda denir. Bu kesir, “üç bölü dört” ya da “dörtte üç” diye okunur.
BEĞEN Paylaş Paylaş
Bu mesajı 1 üye beğendi.