Osmanlı Kurumları - Maarif Nezareti

Osmanlı Maarif Nazırlığı
MsXLabs.org & Vikipedi, özgür ansiklopedi

Maarif Nazırlığı ya da Maarif Nezareti son dönem Osmanları Hükümetleri'nde eğitim işlerinden sorumlu olan nazırlıktır.
Osmanlı Devleti'nde II. Mahmut dönemine kadar eğitim işlerinden sorumlu bir devlet görevlisi bulunmuyordu. Bu dönemde Heyet-i Vükela yani Bakanlar Kurulu'nun kurulmasıyla Evkaf Nazırlığı, eğitim işlerinden sorumlu oldu. İlk önceleri 1838 yılında açılan Rüştiye Mekteplerinden sorumlu olacak Mekatib-i Rüştiye Nezareti kuruldu[2][3]. Bir aralık Sıbyan Mekteplerini düzene koymak ve Darülfünun kurmak amacıyla geçici olarak bir Maarif Meclisi oluşturuldu. 1841 yılında bu meclisin adı Meclis-i Maarif-i Umumiye oldu. Nihayet 1857 yılında Tanzimat döneminde Maarif-i Umumiye Nezareti adı altında ilk Maarif Nazırlığı kuruldu ve başına ilk Maarif Nazırı olarak Abdurrahman Sami Paşa getirildi.
1869 yılında o zamanki Maarif Nazırı Mahmut Esat Saffet Paşa tarafından hazırlanan Maarif-i Umûmiye Nizamnâmesi ile eğitim siteminde köklü bir değişikliğe gidildi. Medrese sisteminden uzaklaşarak, Rüştiye Mekteplerinden sonra eğitim verecek İdadi Mektepleri kuruldu.
Son Osmanlı Maarif Nazırı 1921 yılının Ağustos ayında görev yapmış olan Abdullah Lami Bey'dir. Bu tarihten sonra bu görevi Ankara'daki Maarif Vekaleti üstlenmiş, sonradan dilde yapılan sadeleştirme sonucu Milli Eğitim Bakanlığı adını almıştır.

Osmanlı Maarif Nazırları Listesi

Abdurrahman Sami Paşa Temmuz 1857-Aralık 1861
Ahmed Kemal Paşa Aralık 1861-Aralık 1862
Mustafa Fazıl Paşa Aralık 1862-Ocak 1863
Mehmed Nevres Paşa Ocak-Mart 1863
İbrahim Edhem Paşa Mart-Mayıs 1863
Ahmed Kemal Paşa Mayıs 1863-Mart 1865
Mehmed Nevres Paşa Mart-Nisan 1865
Abdüllatif Suphi Paşa Ağustos 1867-Mart 1868
Mehmed Esad Safvet Paşa Mart 1868-Ekim 1871
Mehmed Emin Derviş Paşa, Kimyacı Ocak-Mayıs 1872
Ahmed Vefik Paşa Mayıs-Aralık 1872
Ahmed Cevdet Paşa Nisan 1873-Nisan 1874
Mehmed Esad Safvet Paşa Nisan 1874-Ocak 1875
Ahmed Arifi Paşa Ocak-Haziran 1875
Ahmed Cevdet Paşa Haziran-Aralık 1875
Yusuf Ziya Paşa Ekim 1876-Şubat 1877
Mehmed Tahir Münif Paşa Şubat-Kasım 1877
Ahmed Vefik Paşa Ocak-Şubat 1878
Abdüllatif Suphi Paşa Şubat-Nisan 1878
Mehmed Tahir Münif Paşa Nisan 1878-Eylül 1880
Kıbrıslı Mehmed Kâmil Paşa Eylül 1880-Aralık 1881
Ali Fuad Bey Aralık 1881-Mayıs 1882
Mustafa Nuri Paşa, Mansurizade Mayıs 1882-Eylül 1884
Ahmed Zühdü Paşa Eylül 1891-Nisan 1902
Mehmed Celaleddin Paşa Nisan 1902-Temmuz 1903
Mustafa Haşim Paşa, Sakallı Temmuz 1903-Temmuz 1908
Recaizade Mahmud Ekrem Bey 28-30 Temmuz 1908
İbrahim Hakkı Paşa Temmuz-Eylül 1908
Recaizade Mahmud Ekrem Bey Eylül-Kasım 1908
İbrahim Hakkı Paşa Aralık 1908
Abdurrahman Şeref Efendi Aralık 1908-11 Şubat 1909
Yusuf Ziya Paşa 11-16 Şubat 1909
Abdurrahman Şeref Efendi 16 Şubat-Mayıs 1909
Mustafa Nail Bey Mayıs 1909-Ocak 1910
Emrullah Efendi Ocak 1910-Mart 1911
Babanzade İsmail Hakkı Bey Mart-Ekim 1911
Emrullah Efendi Ocak-Temmuz 1912
Gelenbevizade Mehmet Said Temmuz-Ekim 1912
Mehmed Şerif Paşa Ekim 1912-Ocak 1913
Ahmet Şükrü Bey Ocak 1913-Aralık 1917
Ali Münif Bey Aralık 1917-Temmuz 1918
Doktor Nâzım Bey Temmuz-Ekim 1918
Gelenbevizade Mehmet Said Ekim-Kasım 1918
Rıza Tevfik Bey Kasım 1918-Ocak 1919
Yusuf Ziya Paşa Ocak-Mart 1919
Ali Kemal Bey Mart-Mayıs 1919
Rumbeyoğlu Fahreddin Bey Nisan-Temmuz 1920
Bağdatlı Mehmed Hadi Paşa Temmuz-Ekim 1920
Mustafa Reşit Paşa Ekim-Kasım 1920
Raşid Bey Ocak-Haziran 1921
Mustafa Arif Bey Haziran-Ağustos 1921
Abdullah Lami Bey 13-19 Ağustos 1921

MsXLabs Üye Girişi