Rüzgar Sörfü

MsXLabs.org

1. Kendinizi dengelemek için ayaklarınızı yelken direğinin her iki yanına koyun.Dizlerinizi kırarak yelkeni çekip sudan çıkarın.
2. Yelkenin ipini sağ elinizle tutun.
3. Sol elinizi sağ elinizin üstünden geçirip çatalı tutun.
4. İpi brakıp sol elinizle yelken direğini denetleyin.
5. Direği kendinize doğru çekerek dik durmasını sağlayın
6. Aynı anda vücudunuzu tahtanın önüne doğru hafifçe çevirip ayaklarınızı rahat bir konuma getirin.
7. Sağ elinizle de çatalı tutarak hafifçe içeri doğru çekin. Rüzgarın yelkeni doldurduğunu hissedince yelkeni rüzgara doğru çevirin.
8. Çatalı suya paralel ve direği suya dik tutmaya çalışın. İşte rüzgar sörfü yapıyorsunuz.

Rüzgar sörfü takımının parçaları ve uygun seçilimi:

Bu sporu yalnız yapacaksanız, parçaların kurulumunu bildiğinizi varsayıyoruz. Başlangıç aşamasındaki sporcular için tam bir sörf takımı kurulumu bu bölümde anlatılacak olmasına rağmen, ilk kez deniyorsanız bir sörf okulunda öğrenmeniz ya da bir bilene uygulama için danışmanız yararınıza olacaktır. Ayrıca bu bölümde rüzgar sörfü terminolojisine giriş yapacağız ve sporla ilişiğiniz arttıkça bu terimleri sıkça kullanmaya başlayacaksınız.
Board, yelken, direk, mastfoot, (yelken ve board bağlantı aparatı), bumba (çatal) bir takımı oluşturan ana parçalardır. Bu parçalar kurulduğu zaman tam bir sörf takımı elde edilir. Takımın diğer önemli parçaları ise board’un fini ( arkasındaki kuyruk), board’un salması, yelkenin ipidir. Sörf yaparken kullanılacak ekipman bunla sınırlı değildir, diğer önemli parçalara ilerleyen kısımlarda değinilecektir. Şimdi ana parçalar hakkında detaylı bilgi verdiğimiz kısma geçiyoruz.

Sörf Board’u:

Büyük boardlar genelde büyük hacimlidir ve her board’un fini vardır. Fin board’un yana kaymasını engelleyip yön vermeye yardımcı olan parçadır. Board büyüdükçe üzerinde durmak kolaylaşır. Board hacimleri 80 litre ve 330 litre arasında değişir. Başlangıç boardları yüksek hacimli ve büyük olanlar arasından seçilir çünkü bunların üzerinde durmak daha kolaydır. Boardlar küçüldükçe üzerinde durmak zorlaşır ve gitmediğiniz takdirde küçük boardlar üzerindeyken suya batarlar. O nedenle küçük boardlar yeni başlayanlar için uygun değildir. Zamanla deneyim kazandıkça board hacmini küçültmek manevra kabiliyetini arttırır.
Boardun arkasında ayakların takılacağı ayaklıklar bulunur, ancak başlangıç seviyesinde bu ayaklıklar kullanılmaz. Seviye ilerledikçe ve hız yapılmaya başlandıkça, ayaklıkları takmak board kullanımını kolaylaştırır. Özetle deneyiminiz arttıkça boardunuzun büyüklüğünü ve hacmini azaltabilirsiniz, ve çeşitli seçenekleri denedikçe size en uygun hacme karar verebilirsiniz.

Direk:

Sörf direği boyutları 2 metreden 6.5 metreye kadar çeşitlenir ve bir ya da iki parçadan oluşabilir. 2 parçalı direklerin bazı sörfçülerce tercih edilmesinin sebebi taşıma kolaylığıdır. Direkler, alüminyum, fiberglass ya da karbon bileşenleri gibi çeşitli maddelerden yapılır. Ağırlı az olan bir direk başlangıç eğitimi için uygundur. Eğer karbon direk edinebiliyorsanız ağırlığının az olması açısında onu öneririz.

Bumba:

Bumba yelkene bağlanan olipse benzer şekildeki aparattır. Bumbayı yelkene bağlarken yüksekliğin göğsünüzü aşmamasına dikkat ediniz, çünkü sörf yaparken orayı tutacağınız için ellerinizin yukarda kalması hareket kabiliyetinizi kısıtlar. Bumbanın yelkenin neresine takılacağı kişisel seçime bağlıdır ama başlangıçta göğüs hizasına takılması önerilir. Bumbalar da alüminyun ve karbon bileşenlerinden yapılır. Ama rahatlığınız açısından kauçuktan bir materyelle kaplanır ki elleriniz tahriş olmasın. Aynı zamanda yelkeninizin boyutuna uygun bir bumba seçmeniz de önemlidir.

Yelken:

Bir uçak için kanat ne demekse, rüzgar sörfü için de yelken odur. Yelken boyutları ve çeşitleri arasında sörfte ilerledikçe keyfini çıkarabileceğiniz önemli farklar vardır. Başlangıç aşamasında bir sörfçü olarak yumuşak yelkenle başlamanız önerilir. Yumuşak yelken katlanarak saklanabilir ve suda basit performans sağlar. Ayrıca rüzgar sörfündeki deneyiminizi geliştirip sonra bunları her seviyede kullanabilirsiniz. Bazı yelkenlerde içine geçirilen fiberglasstan yapılan balen dediğimiz çubuklar vardır, bunlar yelkenin sıkılaşmasını sağlar ve rüzgarı daha verimli kullanmanıza yardımcı olur. Bazı yelkenlerde, yelkenin şeklini sabit tutabilmek ve daha kullanışlı olmasını sağlamak için kavisler vardır. Ancak zorunda değilseniz başlangıç aşamasında kavisli yelken kullanımını önermeyiz, çünkü başlangıç aşamasında biri için bunlarla yelkene yön vermek ve dönmek zor olabilir. Yumuşak yelkenlerle yelken kontrolu daha otomatiktir. Yelken satın alırken mast dediğimiz, boardla bağlantı noktasının da uyumlu olmasına özen göstermelisiniz.

Yelkenlerin çok sayıda değişik boyutta ve şekilde olanları vardır. Yelkenin boyutu genelde rüzgar hızıyla ve yelkenin şekli ise yapmak istediğiniz sörf türü ile ilgilidir. Yelken boyutları 2.5 ila 12 metrekare arasında değişir. Hangi yelkenin uygun olacağı, sörfçünün seviyesiyle, fiziksel özellikleriyle, rüzgarın hızıyla ya da sörfçünün yapmak istediği hareketlere göre değişir. Mesela yumuşak bir havada daha fazla hız alması açısından büyük yelkenler tercih edilebilecekken, sörfçü bir bayan ya da çocuk taşıma rahatlığı açısından daha küçük bir yelkeni tercih edebilir. Ya da daha akrobatik hareketlerde ustalaşmak isteyen sporcular kontrol kolaylığı açısından küçük yelkenleri tercih ederler. Bu sporda deneyim kazandıkça size hangi yelkenin hangi havada en uygun olacağına karar verebilirsiniz.

Basitçe 3 yelken tipi vardır; bunlar dalgaya uygun, slaloma uygun ve dönüştürülebilir yelkenler olarak sıralanabilir. Dalga yelkeni genelde dalgalı sularda sörf yapmak için, slalom yelkeni daha düz sularda hız yapmak için, dönüştürülebilir yelkense her iki amaç için kullanılabilir. Sörf tarzınıza karar vermeniz bu sporda deneyim kazandıkça şekillenir.

Fin, salma, mastfoot ve yelken ipi:

Salma dediğimiz parça boardla beraber satılır ve çeşitli salmalar her boarda uymayabilir. Salmanın kullanımı büyük hacimli boardların suda kaymasını önleme amaçlıdır. Fin dedilen boardun arkasındaki kuyruk boarda yön vermeyi sağlar. Ancak büyük hacimli boardlarda fin yeterli olmayacağı için bir de ortada salma dediğimiz çıkarılabilir parça bulunur. Finler boyutları, şekilleri, fiyatları ve yapıldıkları metaryeller açısından çeşitlenirler. Sörf yapmayı öğrendikçe hangi havada hangi tip finin size daha uygun olacağının tercihine varabilirsiniz. Sörf takımını satın aldığınız yer size yapmak istediğiniz sörf türüne ve boardunuza göre en uygun olabilecek fini önerebilirler. Mastfoot dediğimiz boardu yelken direğine bağlayan parça ise boardla beraber satın alınır ve yeni mastfoot türleri hemen hemen tüm takımlarla uyumludur. Bu parçayı almayı unutmamalısınız, çünkü yelken ve boardun bağlantısını sağladığı için çok önemli bir aparattır. Takımın diğer bir parçası ise mast ve bumba arasında konuşlanmış olan yelken ipidir, bu parça sayesinde yelkeni sudan kaldırabilirsiniz. Bir kaç hafta sörf yaptıktan sonra değişik takımlar denemenizi öneririz çünkü böylece size en uygun parçaları belirleyebilirsiniz. Çoğu satıcı değiştirme ve 2. el ürünler seçenekler sunmaktadır.

Rüzgar saati ve hedef noktaları:

Rüzgar saati: Sörfçüler ve yelkenciler, yönlerini tayin edebilmek, tam dönüşler yapabilmek, en yeterli rüzgarı yakalamak gibi sebeplerle hayali bir rüzgar saatinden yararlanırlar. Rüzgar saati hayali bir analog yön tayin edicidir. Eğer yüzünüze tam rüzgara dönerseniz, tam 12ye bakıyor olursunuz. Eğer tam terse döner ve rüzgara sırtınızı verirseniz bu saat 6 yönüdür. Bu işaretler genelde öğretim ve anlatım kolaylığı açısından kullanılır. Sörf yaparken genelde ya 3 ya da 9 yönüne doğru gidersiniz, 2 ya da 10 yönüne de gidebilirsiniz ama bunlar kavisli yönlerdir.

Hedef noktaları: Hedefler rüzgar sörfü için çok önemlidir. Suya çıkmadan önce başlangıç noktanıza ve varacağınız yere karar vermelisiniz. Suya çıktığınızda 3 ya da 9 yönünde gitmeye özen göstermelisiniz. Eğer başarılı bir şekilde hedeflediğiniz noktaya ulaşabiliyorsunuz iyi iş çıkardığınızı söyleyebiliriz. Suya çıktığınız zaman rüzgarı alıp ilerlemek için dikkat etmeniz gereken bir diğer nokta ise direğin boardun ucu hizasında olmasıdır. Eğer yelkeni bedeninizden ileri iterseniz rüzgar yönüne, bedeninizin bulunduğu yerden geriye doğrultuda tutarsanız rüzgarın tersi yöne eğimli yol alırsınız.

Eğer rüzgarın tersi yöne (rüzgar üstü) ulaşmakta zorluk çekmiyorsanız, hedef olarak rüzgarla aynı doğrultuda noktalar (rüzgar altı) noktalar seçebilirsiniz. Rüzgar üstü noktalarda ilerlemeyi öğrendikten sonra rüzgar altı da gidebilmeyi öğrenmeniz gereklidir. O an hareket halinde olmasanız bile rüzgar sizi rüzgaraltı yöne doğru atar, yani ilk eğitim aşamalarında rüzgar altı sürüklenmek kaçınılmazdır. Özellikle dönüşler esnasında sürüklenme daha çok olur çünkü başlangıçtakiler için dönüş manevraları oldukça yavaş olduğundan rüzgar ve dalgalar sizi sürükleyebilir. Bu nedenle kıyıya yakın durmak ve iyice öğrenmeden açıklara gitmemek çok önemlidir, eğer sürüklenirseniz sörfünüzü çekme imkanınız olur.

İpucu : eğer bu tavsiyeyi dikkate almazsanız rüzgar altına düşen bir noktadan kıyıya çıkarsanız şaşırmayın, böyle durumlarda takımınızı başlangıç noktasına çekmeniz gerekir. Sörfçüler bu yürüyüş ve takım çekme işlemiyle bir çok seviyede karşılaşırlar, hatta en iyi maceralar “utanç yürüyüşü”nü de içinde barındırır. Bu yürüyüş esnasında asaletinizi koruyun, girdiğiniz plajda tüm kıyı sizi izliyor olsa ve cankurtaran sirenleri çalıyor olsa bile!

Tamamdır, haydi nasıl sörf yapabileceğimizi öğrenelim! Okumaktan yorulmuş olmalısınız!

Artık suya indiğinizde neler yapmanız gerektiğiyle ilgili kısma geçiyoruz. Sörf okulları ilk aşamada, karada kurulan simülator bir takımla başlangıç eğitimi verirler. Bu fini çıkarılmış bir boarda bağlanan yelken takımıyla elde edilir. Bu aşamada eğitmeniniz suya inmeden önce suda neler yapmanız, yelkeni nasıl kaldırmanız, gitmek için yelkeni hangi doğrultuda tutmanız gerektiği gibi detaylarla ilgili öncü eğitimler verirler. Bu tip bir çalışmayı finini söktüğünüz boardunuzla kendiniz de yapabilirsiniz ancak takımınıza ve kendinize zarar vermemeye dikkat edin.

Bu bölüme parçaları tam bir rüzgar sörfü takımı haline getirmek için nasıl ayarlamanız gerektiğiyle başlıyoruz. Ancak bu kısım burada anlatmak için fazla komplike olduğundan bunu uygulamalı bir biçimde öğrendiğinizi ya da bir eğitimci tarafından takımınızın bağlandığını varsayıyoruz.

Bumbanın yelkene doğru bir şekilde, ve yelkenin de boarda güvenli olarak bağlandığına emin olunuz. Bumbanızın yüksekliği köprücük kemiğinden yüksek olmamalı. Suya çıktığınız zaman dikkat etmeniz gereken başlıca kurallar:

• Sırtınız her zaman rüzgarın tam estiği saat 12 yönünü göstermeli.
• Yelkeniniz rüzgarın ters tarafı olan 6 yönüne doğru olmalı.
• Döndüğünüzde yelkeniniz 6 yönünde kalmaya devam eder, boardunuzun ucu 3’ten 9 yönüne döner.
• Sörf yaparken hedef seçerken karayı odak almaya özen gösterin.
• Mantıklı olun, ve sürüden uzaklaşmayın.
• Şimdi sıra geldi denize inmeye. Eğer yelkeniniz taşıyabileceğiniz kadar hafifse takımı karada bağlayıp deniz taşıyın. Eğer board fazla ağırsa onu ilk taşıyıp ardından yelkeni taşıyıp bağlayabilirsiniz. Boarda bağlı olmayan bir yelkeni karada başıboş bırakmamaya özen gösterin çünkü uçacaktır. Rüzgar yelkeni havalandırırsa yelken zarar görebilir ya da etraftakilere zarar verebilir.
• Suya indiğinizde fininizin ya da eğer varsa boardun salmasının uzunluğundan fazla bir derinlikte başlamaya özen gösterin, yoksa sürtünüp kırılabilir. Genelde kalça hizanız uygundur. Boardu suya çıkarıp belli derinliğe gelince salmanızı açabilirsiniz, salma önceki bölümde anlatıldığı üzere litresi daha büyük boardların akıntı yönünde kaymasını engellemek üzere boardun ortasına takılmış kuyruk benzeri aparattır.

Yelkeni kaldırmak:

Boarda çıkarken ilk önce bir dizinizi koyup kolayca tırmanabilirsiniz. Ayağa kalktığınızda yelkenin iki ayağınızın arasında olmasına özen gösterin, bu dengenizi en iyi koruyabileceğiniz pozisyondur. Hatta boarda tırmanmadan önce yelkenin ipini elinize almanız ipin yardımıyla dengenizi daha kolay kurmanıza yardımcı olur. Dikkat edilmesi gereken bir nokta boardun üzerinde tam dengede durmayı öğrenene kadar kıyıya yakın durmanızdır. Boardun iki ucunun doğrultusu saat 3 ya da 9 yönünü göstermelidir. Eğer aralarda belli noktalarda oynuyorsa ağırlığınızla boardunuzun yönünü ayarlayabilirsiniz. Board ağırlığınızı verdiğiniz ayağınızın aksi yönde dönecektir.

Boardun üzerinde dengede durabiliyorsanız yelkeni kaldırma kısmına geçebilirsiniz. Yelkenin ipinden yelkeni kaydırarak kaldırmalısınız, çünkü üzerinde yerleşen sular ağırlığı arttıracaktır, suyun üzerinden kaydırınız. Yelken direğini açık deniz yönünü göstermesi suyun üzerinden kaydırmayı kolaylaştırır. Bu aşamada yapmanız gereken yelkeni ipten çekerek direği kavrayacak kadar kaldırmanızdır.

Doğal duruş:

Artık, tamamen dike yakın pozisyondan elleriniz ipin bağlantı noktasına yakın duruyorsunuz, tek elinizle bumbanın hemen üstünden direği kavrayınız. Diğer elinizle de ipi bırakıp bumbayı tutunuz. Yelkeni kendinize dik tuttuğunuz sürece gitmezsiniz, ama yelkeni 6 doğrultusuna getirdiğiniz an ilerlemeye başlarsınız, yelken direği gidiş yönünüze dik olmalı. Bu pozisyona doğal duruş diyoruz. Eğer gitmiyorsanız doğal pozisyonda değilsiniz demektir, takımınızı kıyıya yakın bir yere çekip yeniden denemelisiniz.

Hazırsanız, ilerleme vakti:

Karada yapacağınız eğitimde bu detaylar eğitim aldığınız kişiler size öğreteceklerdir. Doğal pozisyonda ayaklarınız mastın iki yanındaydı, ve yelkeniniz rüzgarı almayacak biçimde direğinden tek elle kavradığınız haliyle dik duruyordu. İlerlemek için ön ayağınızın parmak uçları boardun ucu tarafına dönükken ayağınız mastfoot’a dayalı olmalı. Arka ayağınız ise aralarında bir buçuk omuz boyu olacak şekilde durmalı ve arka bacağınızı dizinizden biraz bükmeniz dengede durmanızı kolaylaştırır. Unutmayın yelkeniniz hala doğal pozisyonda duruyor, sadece ayaklarınızın yeri değişti.

Artık gitmeye hazırsınız. Yavaşca bir elinizle direği kavrıyordunuz.

Durmak:

En basit durma yolu yelkeni elinizden bırakmaktır. Ama tekrar kaldırma zorluğu açısından mecbur kalmadıkça önerilmez. Tek elinizi bumbadan kaydırıp yelkeni kavrayarak, yelkeni rüzgara dik pozisyona getirdiğinizde yelken rüzgar almayıp duracaktır. Dediğimiz gibi düşmenizde de bir sakınca yok, ancak yelkenin üzerine düşmemeye ve boardla beraber kalmaya özen gösterdiğiniz sürece.

Dönmek: Evet, artık belli bir yönde gitmenin sandığınız kadar zor olmadığını görmüş bulundunuz. Ama sahile geri dönmek zorunda olduğunuzu da aklınızdan çıkarmayın. Rüzgar sörfünde 2 çeşit dönüş vardır; “tack” denilen rüzgar üstü dönüş yöntemi ve “jibe” dediğimiz rüzgaraltı dönüşü.

İpucu: Dönüşleri denemeden önce, anlatılanlarda gözünüzde canlandırmanız önerilir.

Tack (tek): bir rüzgar üstü dönüşüdür. Rüzgar üstü derken, board döndükçe, board’ın burnu rüzgarın estiği yönden saat 12 pozisyonunda dönecektir. Dönüş pozisyonunu korudukça, board rüzgara karşı yönden dönüşünü tamamlayacaktır. Dönüş pozisyonu dediğimiz ise, yelkeni direkten kavrayarak sağ bacağınızın biraz arasına doğru eğmenizdir. Dönmek için:

Doğal pozisyona geçiniz. Yelkeni tek elinizle direkten diğer elinizle de bumbadan kavrayarak geriye doğru yatırınız. Yelkeni rüzgarın geldiği yöne doğru döndürdüğünüzde, boardun dönmeye başlayacağınız farkedeceksiniz. Board ters yöne döndüğünüzde ayaklarınızı yavaş yavaş hareket ettirerek boardun diğer yanına geçin, sırtınızı rüzgara verecek şekilde. Bedeninizi boardun dönüş hızından hızla hareket ettirmemeye, bumbayı ve yelkeni kendinize yakın tutmamaya ve yelkeni iyice arkaya yatırmaya özen gösteriniz. Artık dönüşü tamamladınız ve değişen tek şey boardun ucunun baktığı yön olmalı. Artık gitmeye hazırsınız, yelkeni gidiş pozisyonuna getirerek hedefe doğru ilerleyiniz.

Jibe (cayb) : Jibe bir rüzgar altı dönüşüdür. Rüzgar altı derken, board döndükçe, boardun ucu rüzgara altı doğrultuda, yani saat 6 doğrultusunda dönecektir. Yapmanız gerekenler:
Doğal duruş pozisyonuna geçiniz

Güvenlik: En basit güvenlik yöntemi boardla kalmaktır. Suyun içinde yelken ağırlaştığı için boardu çekmek zorlaşır, böyle durumlarda yardım istemeniz iyiliğinize olacaktır. Dediğimiz gibi ilk zamanlarda kıyıya yakın olmanız işinizi kolaylaştırır.

İstediğiniz doğrultuda gidebilmek: Yukarda da belirttiğimiz gibi yelkeni ileri doğru verirseniz rüzgar doğrultusunda biraz arkaya yatırırsanız da rüzgarın geldiği yöne doğru meyil alır boardun ucu. Yine de rüzgar ilerlerken sizi rüzgar altı yönde atıyorsa, dönüşü en kısa kıyıya yapıp takımı kıyıdan yürüyerek çekmeniz önerilir. Eğer siz sudayken bir anda rüzgar kesilirse, enerjinizi sörfle ilerlemek için harcamak yerine takımı çekmek için harcamanız önerilir.

Diğer Yararlı Olabilecek Bilgiler

Başlangıçta yapılan genel hatalar:

• Rüzgar yokken suya çıkmak.
• Rüzgar eğitim için uygun olandan fazlaysa suya çıkmak. (kendinizi yormaktan öteye gidemezsiniz, boşverin, sabırlı olun)
• Rüzgar saatini ve yönleri unutmak.
• Rüzgar altı yönde kaymak.
• Yelken tam rüzgar almadan gitmeyi ummak.
• Kıyıdan uzaklaşmak.

Eğer Diğer Bir Sörfçü ile Karşılaşırsanız

Eğer diğer bir sörf size doğru geliyorsa ve aynı doğrultuda giderseniz çarpacağınızı hissediyorsanız, rüzgar altı giden sörfçü o yöne doğru yönelmelidir. Çünkü rüzgar altı gitmek rüzgar üstü gitmekten daha kolaydır.

Beach starts: Kumsalda bir süre zaman geçirdiğinizde bir sörfçünün ayakta kalkış yaptığınıza rastlayacaksınızdır. Ayaklarınızın değeceği kadar kıyıda, sörfü direğinden kaldırarak bumbayı iki elinizle kavrayınız. Bumbayı ellerinizle kavrarken bir yandan kafanızla da yelkeni taşımak için destek olabilirsiniz bu esnada arka ayağınızı da boarda koyun. Yelkeni biraz bumbadan kaldırarak rüzgar almasını sağladıktan sonra diğer ayağınızı da boarda atarsanız, işte gidiyorsunuz demektir. Nasıl tek ayağımla borda zıplaycam diye düşünmeyin, zaten yelken rüzgar aldığında sizi kaldıracaktır.