Sanatın Sınıflandırılması ve Sanat türleri

Sanatın Pek çok türleri vardır. Bunların açıklanıp ani atılabilmesi, eğitim sürecin­de değerlendirilebilmesi ve sanattan ge­rektiğince yararlanılabilmesi için; sanatı belli bir sınıflandırma içerisinde türlere ayırmak zorunlu görülmüştür.Önceleri sanatlar sınıflandırılırken, sanatta güzel ve faydalı ayrımı gözetilmiştir. Buna göre yapılan sınıflandırma sonunda sanat, "Güzel ve Büyük Sanatlar" ve "Küçük Sanatlar" diye ayrılmıştır. Ancak, sanatta güzel ve faydalı ya da küçük ve büyük ayrımının yapılmasının pek çok sakıncaları bulunmaktadır.
Günümüzde yapılan sınıflandırmalarda değişik eğilimler olmakla beraber, tarafsız bir görüşle hareket edilmektedir. Her sanat dalının ve bu dalların hitap ettiği duyguların eşitliğine inanılmakta, ayrıca yeni sanat dallarının varlığı da unutulmamaktadır.

Sanatları temel niteliklerine, temel öğelerine ya da oluştukları malzeme ve tekniklerine göre ayırmak:Bu gün için geçerli olan sınıflandırma budur. Bu sistemde, sanat eserinde­ki özler, nitelikler ya da malzeme ve teknikler belirlenmektedir. Hacim, çiz­gi, renk, ışık, hareket ve ses ilkelerinin tümü dikkate alınmaktadır. Böylece, sanatların birbiriyle olan ilişkisi bir bütünlük prensibine bağlanmış bulunmaktadır.

1- a) Yüzey sanatları: İki boyutludurlar. Belli bir yüzeye yapılmaktadır­lar. Temel malzeme boyadır. Resim, minyatür, tezyinat (süsleme), desen, çizim, grafik, hat, baskı, afiş, fotoğraf, nakış vb. bu gruba girer.

b) Hacim sanatları: Üç boyutludurlar. Temel malzemesi mermer, taş, ağaç, toprak ve madendir. Mimarî, heykel, kabartma, seramik, vitray vb. bu gruba girer. Ayrıca, endüstriyel alanda yapılanlar da (marangozluk, duvar­cılık, demircilik gibi) bu gruba girmektedirler.

c) Mekân sanatları: İç ya da dış, belirli bir mekân düzenini gerçekleş­tirmeyi hedef edinen sanat dallarıdır. Şehircilik, bahçecilik, dekor, döşeme, moda vb. bu gruba girer.

2- Dinleme/işitme (ses-fonetik) sanatları: Müzik alanında yapılanları kapsar.

3-Dil sanatları: Edebiyat alanının tüm biçimlerini kapsar. Şiir, hikaye, roman, deneme, oyun metni, masal, deyiş, tiyatro metni, ata sözleri vb. bu gruba girer.

4- a) Hareket sanatları (Ritmik sanatlar): Bu sanat dallarında muhte­
vanın ağırlığı harekettir. Folklor/oyun-dans, ritmik jimnastik, bale, pan-
domim, buz pateni vb. bu gruba girer.

b) Amelî (eylem) sanatlar (ya da Karma sanatlar): Hareketli fakat te­mel malzemesi insan-toplum aksiyonunda oluşan, her tür dramatik çalışma­ları kapsar. Sinema, tiyatro, orta oyunu, opera, kukla vb. bu gruba girer.

5- a) Tat sanatları: Yeme ve içme ile ilgili sanatlar.

b) Koku sanatları: Güzel kokuların geliştirilmesiyle ilgili çalışmaları kapsar.

c) Dokunma ve ısıtma ile ilgili sanatlar: Dokunuş ve ısı nitelikleriyle etkili olan eserleri ve üretilen malzemeleri geliştiren sanat dallarıdır.