Duyu Organları
Kuşlarda duyu organları arasında görme organı göz en çok gelişme gösteren organdır. Kuşların büyük bir bölümünde gözler kafanın iki yanında yer alır.
Sadece gece yırtıcılarında gözler kafanın ön tarafındadır. Kuşlarda gözlerin çok az hareketli olmasına karşın baş ve boyun büyük hareket kabiliyetine sahiptir. Kuşlarda göz kapakları çok hareketlidir. Göz kapaklarından ayrı olarak gözü örtebilen hareketli ve saydam bir zar (nictitans) bulunur. Bütün kuşlarda daralıp genişleyebilen göz bebekleri yuvarlaktır. Retina tabakası ön kısma nazaran daha geniştir. Gözü çevreleyen katı tabakanın içinde ve cornea kenarlarının arkasında kemik tabakacıklarından oluşan bir halka vardır. Cornea tabakası bütün kuşlarda kuvvetli bir şekilde kubbeleşmiştir. Retina tabakasının büyüklük ve gelişmişliğine paralel olarak keskin ve net görebilme çok gelişmiştir. Durdukları yerde bir dairenin 300°’lik sahasını görebilirler.

İşitme organı olan kulak, gözlerin hemen arkasında, başın iki yanında yer alır. Kuşlarda da kulak, iç, orta ve dış kulak olmak üzere üç kısımdan ibarettir. Fakat dış kulak pek dikkati çekmez. Genellikle dıştan bir tutam kalem tüyü ile çevrili ve örtülüdür. Bazı kuşlarda kulağı çevreleyip örten kalem tüylerinin rengi değişiktir.

Koku alma organı burun, üst gaganın dip kısmında yer alır. Çoğunlukla tam olmayan bir ara perde ile ayrılmış burun boşluğunda koku alma görevini taşıyan

midye şeklinde bir çift oluşum vardır. Her iki burun deliği üst gaga dibine yakın bir yerde bulunur. Bazı kuşlarda burun delikleri sert kıllarla örtülüdür (Kuzgun) azılarında ise (fırtına kuşlarında) boru şeklinde uzamış ve birbirleriyle birleşmiştir.

Tat alma organı, dil ve gaganın iç kısmıdır. Yumuşak olan dil dibi ile damakta yer alan tomurcuklar vasıtasıyla tad alma olayı gerçekleşir. Gaga ve dil, dokunun organı vazifesini de görmektedir.

Çulluklar, ördekler ve genellikle diğer su kuşlarında yumuşak gaga derisi üzerinde yer alan cisimcikler gaganın dokunma organı olarak iş görmesini sağlar. Ayrıca böcekler beslen diğer bazı kuşlarda (ağaçkağanlar) oldukça uzun olan dilleri de dokunma organı vazifesini görür.

Tüy Yapısı
Kuş tüyleri karmaşık bir yapıdadır. Keratinleşmiş deri hücrelerinden oluşur. Kanat ve kuyrukta yer alan büyük tüyler (telekler) uçmaya yarar. Vücudu, bir kiremit örtüsü gibi kaplayan dış tüyler ıslanmaktan korur, alttaki ince ve yumuşak tüyler ise vücut ısısının kaybını önler.

Bir kuş tüyü, tüy ekseni ve tüy bayrağından oluşur. Tüy ekseni içi boş ve yuvarlak oyan tüy kökü ile içi ilik dolu dört köşeli tüy gövdesinden ibarettir. Tüy bayrağı ise gövdeden çıkan dallardan, bu dallardan çıkan yan dallardan ve bunların üzerindeki ucu çengel gibi küçük dalcıklardan oluşur. Bu çengelli dalcıklar, üzerinde çengelli dalcık bulunmayan yan dalları kavrayarak tüylerin dik durmasını sağlar

Tüyler eksen ve bayrak kısımlarına göre üç gruba ayrılır:

Telekler
Büyük ve uzun tüylerdir. Yan dalcıkları çengellidir ve bu tüyler dik dururlar. Telekler kuş vücudunun belli bölgelerinden çıkarlar. Bu bölgelerin dışında kalan kısımlar ya tamamen çıplak veya hav tüyleri ile örtülüdür. Telekler de; uçma telekleri, kuyruk telekleri ve örtü telekleri olmak üzere üç çeşittir. Telekler çeşitli renklerde olabilirler.

Uçma Telekleri: Kanat şekline dönüşen ön ekstremitenin el ve alt kol kısmında bulunur. Genellikle 10 tane el uçma teleği (esas uçma tüyü) kanat ucundan bilek eklemine kadar sıralanır. Daha küçük olan alt kol uçma telekleri (ikinci derece uçma tüyleri) bilek ekseninden dirseğe kadar sıralanır ve sayıları değişiktir. Tüylerin uzunluklarına ve bayrak şekillerine göre kanatlar sivri veya küt bir görünüm alırlar.

Kuyruk Telekleri: Kuyruktaki büyük tüylerdir. Uçarken dümen görevini yaparlar. Sayıları genellikle 12’dir. Bazı türlerde 10, bazılarında 20’ye kadar, hatta bazılarında daha fazla da olabilir. Kuyruk telekleri son kuyruk omuruna bağlanmıştır. Buradaki kasların hareketiyle yelpaze gibi açılabilir, aşağı ve yukarı hareket edebilir. Çok değişik şekillerde olan kuyruk tüyleri bazı türlerde körelmiştir. (Yumurta piçi) Kuyruk teleklerinin uzunluk ve yapılarına göre basamaklı, kama şekilli yuvarlak, dört köşe, girintili ve çatallı kuyruk şekillerine rastlanır.

Örtü Telekleri: Uçma tüylerinin ve kuyruğun dibinde kiremit gibi dizilmiş kısa tüylerdir. Kanatların üst ve alt taraflarında birkaç sıra örtü tüyü bulunur. Üsttekilere kanat üstü örtü tüyler, alttakilere kanat altı örtü tüyleri denir. Uçma teleklerine en yakın olan örtü tüyleri en büyükleridir, bunlar da el ve kol örtü tüyleri adını alırlar. Vücudun diğer bölümleri de çeşitli büyüklükteki örtü tüyleri ile kaplıdır. Kuyruk Şekilleri: 1.düz 2.Yuvarlak 3.Kama kuyruk 4.basamaklı 5.Girintili 6.Çatal

Hav Tüyleri
Yan dalları üzerinde kanca gibi çıkıntıları bulunmadığı için bu tüyler dik durmazlar, yumuşak ve gevşek bir haldedirler. Bu tüylerin gövde kısmı da genellikle ince ve zayıftır. Bazen tüy gövdesi körelmiş olup tüy dallarının hepsi tüy kökünden birbirine çok yakın olarak çıkarlar. Hav tüyleri teleklerinin altında yer alır ve kuşun vücut ısısını korumaya yararlar. Renkleri genellikle beyaz veya gridir.

Kıl Tüyleri
Eksenleri uzun ve incedir. Bayrak kısımları körelmiştir. Telek tüyleri arasında dağınık olarak bulunur. Gaga dibinde yer alanlar bazen kalın ve sert sakal veya bıyık kılları haline dönüşürler.

Tüy Değişimi
Memelilerde ve kuşlarda deriden oluşan kıllar, tüyler, tırnaklar, dış etkilerle devamlı yıprandıklarından zamanla bunların yerine yenileri oluşur. Bu yenileme işi bazen yavaş yavaş (memelilerde deri, tırnak; kuşlarda pençe ve gaga) bazen de belli zamanlarda ve oldukça hızlı bir şekilde oluşur (Kıl ve tüy değiştirme). Ekseri kuşlar bütün tüylerini senede bir defa, bazıları iki defa değiştirirler. Bazı kuşlar küçük örtü tüylerini senede iki defa, kanat ve kuyruk teleklerini ise bir defa değiştirirler. Tüy değiştirme yavaş olduğundan, genellikle 1-3 ay sürdüğünden kuşlar tamamen çıplak kalmaz ve uçma yeteneklerini kaybetmezler. (Yırtıcı kuşlar, güvercinler, tavukgiller, martılar, ötücüler).

Fakat kaz, ördek, kuğu, turna ve bazı bataklık kuşları uçma teleklerini birden döktüklerinden birkaç hafta uçamazlar. Bu durumlar dışında değişik şekillerde tüy değiştiren türler de vardır. Bazılarında erkek ve dişi değişik zamanlarda tüy değiştirir.

Tüy değişimi derideki tüy yuvasında yeni tüyün büyümesi ve üstteki yıpranmış tüyün atılmasıyla oluşur. Bu tüy yenilemede renk değişikliklerine de rastlanır. Yılda iki kez tüy değiştiren kuşlarda genellikle yaz ve kış renklerinde farklılıklar görülür.

Kuşlarda arka ekskremiteler yürüme bacaklarıdır. Bacağın üst kısmında yer alan uyluk kemiği ve diz eklemi bacak kasları ve karın tüyleri tarafından örtüldüğünden dışarıdan görülmez.

Ayak Yapıları

Alt bacakta kaval kemiği kamış kemiği ile birleşerek but kemiğini oluşturmuştur. But kemiğinden sonra bilek ve tarak kemiklerinin birleşmesinden oluşan oldukça uzun ayak kemiği gelir. Bu kemiğin alt ucundaki çıkıntılara ikinci, üçüncü ve dördüncü parmaklar bağlanır. Birinci (arka) parmağı olan kuşlarda bu parmak ayak kemiğinin iç kenarındaki çıkıntıya bağlanır. Beşinci parmak yoktur. Parmak sayısı genellikle 3-4’tür. Birinci parmak 2, ikinci parmak 3, üçüncü parmak 4 ve dödüncü parmak 5 parçalıdır. Parmaklar bazı türlerde öne ve arkaya dönebilir. Ayaklar keratin pullarla kaplıdır. Bu pullar da çok değişik şekillerde olur. Bazı türlerde ayaklar ve bazen parmaklar da tüylerle kaplıdır.
Kuşlarda ayaklar, yaşam ve hareket tarzlarına göre çok değişik yapılar gösterir.

Yürüme Bacakları
Bu ayak tipinde but, ayak eklemine kadar tüylüdür. Bunların da değişik tipleri şunlardır:

• Koşucu Ayaklar: Bu tipte birinci (arka) parmak bulunmaz.
• Adımlayıcı Ayaklar: Parmakların, üçü öne biri arkaya dönüktür. Orta ve dış parmaklar ortaya kadar birbirine birleşmiştir.
• Sıçrayıcı Ayaklar: Üç parmak öne biri arkaya dönüktür. Orta ve dış parmaklar yalnız diplerinde birleşmiştir.
• Eşinici Ayaklar: Parmaklardan üçü öne biri arkaya dönüktür. Öteki parmaklardan uzun olan orta parmak eşinmeye uygundur.
• Yakalayıcı Ayaklar: Tırnakları sivri ve kıvrık olup birinci ve ikinci parmak ve tırnakları diğerlerinden uzundur.
• Tırmanıcı Ayaklar: Parmakların ikisi öne, ikisi arkaya dönüktür.
• Tutunucu Ayaklar: Dört parmak da öne dönüktür.
• Döner Parmaklı Ayaklar: Öne dönük üç parmaktan dıştaki istenilince arkaya döndürülebilir.
• Yarık Ayaklar: Öne dönük üç parmak diplerine kadar serbesttir.

Batalık ve Su İçinde Yürümeye Yarayan Bacaklar
Bu tipte but kemiği tamamen veya kısmen tüysüzdür. Üç değişik ayak tipi vardır:

• Tek Bağlı Ayaklar: Orta ve dış parmaklar bir deriyle birbirine bağlıdır.
• Çift Bağlı Ayaklar: Öndeki parmaklar dip kısımlarında kısa bir deriyle birleşmiştir.
• Boğumlu Ayaklar: Parmakların etrafındaki deri boğumludur.

Batalık ve Su İçinde Yürümeye Yarayan Bacaklar
Bu tipte but kemiği tamamen veya kısmen tüysüzdür. Üç değişik ayak tipi vardır:

• Tek Bağlı Ayaklar: Orta ve dış parmaklar bir deriyle birbirine bağlıdır.
• Çift Bağlı Ayaklar: Öndeki parmaklar dip kısımlarında kısa bir deriyle birleşmiştir.
• Boğumlu Ayaklar: Parmakların etrafındaki deri boğumludur.