Arama

Civata Nedir? - Tek Mesaj #1

asla_asla_deme - avatarı
asla_asla_deme
VIP Never Say Never Agaın
21 Aralık 2012       Mesaj #1
asla_asla_deme - avatarı
VIP Never Say Never Agaın
BAĞLAMA VE HAREKET CIVATALARI

Genel Kavramlar

Cıvatalar teknikte bağlama ve hareket elemanları olarak en çok kullanılan, geniş kapsamlı olarak standartlaştırılmış makine elemanlarıdır. Bağlama ve hareket cıvataları fonksiyon bakımından farklı olmakla beraber gerek konstrüksiyon ve gerekse teori bakımından aynı esasları paylaşırlar. Çok çeşitli tiplerde imal edilen bağlama cıvataları çözülebilen bir bağlantı elemanı olup gerek bağlanan parçalarda ve gerekse cıvatanın kendisinde bir hasar, bozulma olmadan istenildiği kadar sökülüp tekrar takılabilir. Cıvata sistemleri;
  • Dolu bir silindir üzerine bir profilin helisel bir hareketle (döndürme+öteleme) sarılması ile meydana gelen cıvata
  • İçi boş bir silindirin iç çevre yüzeyine, aynı profilin aynı helisel hareketle sarılmasından meydana gelen somun
olmak üzere iki elemandan meydana gelmektedir. Cıvata ve somunlarda yüzeylere sarılan profillere vida profili denir. Birbiriyle eş çalışan cıvata ve somunlarda vida profillerinin adımı (hatvesi) ve diğer bütün özellikleri tamamen aynı olmak zorundadır.

Ad:  civata 5.jpg
Gösterim: 1922
Boyut:  55.6 KB
Şekil-1.1 Cıvata somun bağlantıları

Cıvataların bağlama elemanı olarak kullanılması halinde somun ayrı bir parça olabilir Şekil-1.1a veyabağlanacak parçalardan birisi somun olarak kullanılabilir Şekil-1.1b.Çok sık çözülmesi gereken sistemlerde, bir tarafı doğrudan doğruya bağlanacak parçalardan birine vidalanan ve somunla birlikte kullanılan saplama adı verilen elemanlar kullanılabilir Şekil-1.1c.Hareket cıvatalarının kullanılmasında iki durum sözkonusudur;
  • Somun sabit tutularak cıvata döndürülmek suretiyle, cıvatanın kendi ekseni doğrultusunda hareket etmesi sağlanır.
  • Cıvatanın eksenel hareketi önlenerek döndürülmek suretiyle, dönme hareketi önlenen somunun cıvata ekseni doğrultusunda hareket etmesi sağlanır.
Cıvatalar bağlama ve hareket elemanı olarak kullanılmalarının yanı sıra;
  • Ön gerilme temini gereken gergi mekanizmalarında gergi cıvatası,
  • Yağ deliklerinde kapama elemanı (kör tapa),
  • Aşınma ve boşluk ayarı gereken yerlerde ayar cıvatası,
  • Mikrometre gibi ölçü aletlerinde çok küçük uzunlukların ölçülmesinde ölçme elemanı,
  • Vidalı pres, mengene ve kriko gibi mekanizmalarda küçük çevre kuvvetleri ile büyük eksenel kuvvetler elde etmekte,
  • Farklı eğimdeki vidalar ile en küçük uzunluktaki sıkıştırmanın elde edilmesi için sıkıştırma cıvatası
olarakta kullanılabilir.

Vidaların Özellikleri
Teorik Esaslar ve Sınıflandırma

Teorik olarak bir helisi Şekil-1.2a; çap (d), hatve (h) ve helis açısıAd:  civata 1.jpg
Gösterim: 608
Boyut:  866 Byte olmak üzere üç faktör tayin eder. Bir helis eğrisi açıldığı zaman bir dik üçgen elde edilir Şekil-1.2b. Dik üçgenin h yüksekliğine helis adımı (vida hatvesi) denir. Üçgenin tabanı silindirin çevre uzunluğuAd:  civata 2.jpg
Gösterim: 595
Boyut:  978 Byte ’ye eşittir. Buna göre dik üçgenden helis açısı veya eğimi;Ad:  civata 3.jpg
Gösterim: 683
Boyut:  2.0 KB ifadesinden bulunur. Vida profilinin her noktası eğim açısı farklı olan helislerle çizilmektedir. Cıvataların hesabında vidanın helis açısı olarak vida ortalama çapına Ad:  civata 4.jpg
Gösterim: 580
Boyut:  921 Byte karşılık gelen helis açısı alınır. Kinematik bakımından hatve, cıvatanın tam bir dönüşüne karşılık gelen eksenel yöndeki ilerlemedir.

Ad:  civata.jpg
Gösterim: 858
Boyut:  10.9 KB
Şekil-1.2 Helis ve helisin açınımı

Vidaların sınıflandırılması profil, helis yönü ve ağız sayısı bakımından yapılır.

Profil bakımından
Cıvata veya somunun elde edilmesinde helisel hareketle silindir üzerine veya delik yüzeyine sarılan profillerin şekline uygun olarak Şekil-1.3de gösterildiği gibi vidalara; üçgen vida, trapez vida, yuvarlak vida, testere vida ve kare vida isimleri verilir. Bu vidalardan sadece kare vida standart değildir. Şekilden de görüldüğü gibi vida profillerini karakterize eden bir Ad:  civata 6.jpg
Gösterim: 623
Boyut:  919 Byte tepe açısı vardır. Üçgen profilli vidalar metrik ve Whitworth vida olmak üzere iki gruba ayrılır. Metrik vidalarda profil eşkenar üçgen olup tepe açısı Ad:  civata 9.jpg
Gösterim: 687
Boyut:  1.5 KB, Whitworth vidalarda profil ikizkenar üçgen olup tepe açısı Ad:  civata 10.jpg
Gösterim: 650
Boyut:  1.5 KB’dir. Trapez ve testere profilli vidalarda Ad:  civata 11.jpg
Gösterim: 643
Boyut:  1.5 KB,kare vida da ise Ad:  civata 12.jpg
Gösterim: 555
Boyut:  1.3 KB’dir.

Ad:  civata 7.jpg
Gösterim: 1037
Boyut:  32.3 KB
Şekil-1.3 Vida profilleri




Helis yönü bakımından
Diş profillerinin silindir üzerine sarılma yönüne göre vida sağ veya sol vida olabilir. Eğer bir cıvata somuna tesbit edilirken saat ibresi yönünde döndürülüyorsa vida sağ helis, saat ibresinin tersi yönünde döndürülüyorsa sol helistir
Ağız sayısı bakımından
Vidalar tek veya çok ağızlı olabilir. Eğer cıvata tesbit edilirken bir devirde hatve kadar eksenel ilerleme varsa cıvata tek ağızlı, eğer ilerleme daha fazla ise cıvata çok ağızlıdır. Bu durumda bir hatvede birden fazla profil vardır. Eğer tek ağızlı vidanın hatvesi h ile gösterilirse, vida ağız sayısı Ad:  civata 13.jpg
Gösterim: 487
Boyut:  816 Byte olmak üzere çok ağızlı vidanın hatvesi Ad:  civata 8.jpg
Gösterim: 519
Boyut:  1.3 KBile ifade edilir.
BEĞEN Paylaş Paylaş
Bu mesajı 1 üye beğendi.
Şeytan Yaşamak İçin Her Şeyi Yapar....