BALIK
—Balıkç. Balık yemi olarak kullanılan maddelerin çoğunlukla balığın beslendiği yiyeceklerle aynı olmasına karşılık, "balık yemi" terimi, genellikle, balığı çekecek biçimde serpiştirilmiş, saçılmış maddeler için kullanılır.

Balıkçılar, balığı çekmek için, balığın bütünüyle yiyebileceği maddeleri kullanmak zorundadır. Balık yemlerinin bileşiminde kenevir ekmeği, ezilmiş buğday ekmeği, patates, pişmiş taneler, kepek, çeşitli larvalar, kurtlar, kan, vb. yer a'ır. Akıntılı sularda, balık yemini ağırlaştırmak için, yem killi toprakla kaplanabilir. Suyu bulandıran bir yem yapmak için, oazı balıkçılar talk, kaolin ve hatta alçı kullanırlar; ama bu uygulama iyi bir uygulama değildir. Balık yemine katılabilecek cansız maddeler arasında, besin maddelerini yüzeye çıkartan ve yeme lezzet katan mantar tozu sayılabilir. Balık avının başarılı geçmesi için, balık yemiyle avlanmak istenen balığın yediği besin maddelerinin aynı olması dolayısıyla balığın alışkanlığından yararlanmak gerekir. Deniz balıkçılığında da yem kullanılır: uskumru için balık ezmesi ve unla hazırlanan bir yem, sardalya için havyar ve yerfıstığı unu.

Elektrikle balık avı

Bazı balık üreticilerince, ama daha çok biyologlarca uygulanan çok sıkı kurallara bağlı bir tekniktir. Örneğin bir akarsu, gölet ya da gölde bulunan balık topluluklarını incelemek isteyen biyolog, balıkları yakalayıp inretlemek için bu teknikten yararlanır. Elsktrikle balık avlama teknikleri, suyun tuzıuluk derecesine ve taranacak bölgenin genişliğine göre değişir, ilke şudur: bir elektrotun (negatif ucu toprağa bağlı iken), pozitif ucu suya daldır lir ve devreden elektronik bir akım geç hürse belli bir uzaklığa kadar çevrede bulunan balıkların anota geldikleri görülür. Elektriğin etkisinde kalan balıklar, çeş tli biçimde davranırlar. Doğru aum titremelere ve çırpınmalara neden olur, balığın başını anota doğru yöneltir (galvanik eksen) ve üçüncü tepki olarak (en ağırı), balık anota çok yaklaştığı zaman ortaya çıkan elektrik narkozu ya da bayılma. Alternatif elektrik akımının etkisinde kalan balık iki elektrot arasındaki kuvvet çizgilerine dikey bir konuma geçer. Akımın gerilimi artınca balık elektrik narkozuyla çarpılır.

—ikonogr
Erken hıristiyanlık dönemi sanatında balığa çok sık rastlanır. İsa'nın yunancadaki adını (IKHTHUS: İ [esus] KH [ristos] TH [eu] U [ios] S [öter]) anımsatması nedeniyle İsa’nın şahsını simgelediği gibi, eucharistia mucizesini ya da havarilerin ağıyla kurtarılan ruh'u temsil eder (lahitler, yeraltı mezarlıklarındaki freskler; üzerlerinde balık simgesi kazılı lambalar, yüzük halkaları, taşlar). Çoğu zaman, umut simgesi olan çapanın yanında yer alır. Simgese! bir içerik taşımadan da antik fresk ve mozaiklerde (Pompei, Herculanum, Vatikan), daha sonra da Aertsen’den Braque’a kadar sayısız ressamın natürmortlarında yer alır: S. Van Ruysdael, Snijders, Ruoppolo, Melendez, Chardin (Kedibalığı, Louvre), Courbet (Alabalık, Zürich), Ensor (Kedibalığı, Brüksel), Klee, vb.

Balık avı

Mısır (Morgan mastaba'sı, Louvre) ya da Roma (Vatikan, Napoli, Berlin) heykelcileri yapıtlarında balıkçı figürlerine yer verdiler. Bu figürler, XIV. yy.'da Avignon’daki Papalar sarayı'nda bulunan Ağla balık avı freskiyle yeniden ortaya çıktı. Annibale Carraccı'nin ardından (Balık avı, Louvre), birçok hollandalı ressam (Teniers, Backhuysen, vb.) balıkçıları ya da balıkçı teknelerini konu alan resimler yaptı. XVIII. ve XIX. yy. transız ressamları da bu temayı işlediler: Boucher (Balık avı, Grand Trianon), J. Vernet (BandoI körlezinde ton balığı avı, Musee de la Marine), L. Garnerey (Dıeppe'te ringa avı, Calaıs müzesi), L. Robert (Adriya denizi balıkçılarının balığa çıkışı, Neuchâtel), Turner (Buzlar arasında sıkışan balina avcıları, Glascow; Sisler arasında güneşin doğuşu: balıkları yıkayıp satan balıkçılar, National Gallery; vb.). Ayrıca Puvis de Chavannes’ın Yoksul balıkçı (Louvre), heykelde Rude’un Napolili genç balıkçı, Carpeaux’nun Deniz kabuğu toplayan balıkçı, Duret'nin Tarentella oynayan napolili balıkçı adlı yapıtları (tümü Louvre müzesi’ndedir).

Hıristiyan ikonografisinde balık avı teması hıristiyanlaştırma misyonuyla bağlantılıdır. A. R Van de Venne’in Ruhların kurtarılması (Amsterdam) adında bir tablosu vardır. Mucizeli balık avı temasında gerçekleşen mucize, birçok yapıta konu olmuştur. Moissac manastırı’ndaki bir sütun başlığı Raffaello’nun birçok resmi (Resullerin işleri taslağı, Londra), il Tintoretto (Washington), Rubens (Mechelen Not-re-Dame kilisesi’ndeki üçkanatlı tablo), Magnasco (Washington), Jordaens (Viyana), G. de Crayer (Brüksel) ve Jouvenet’nin (Louvre) yapıtları. K. Witz ise, aziz Yahya’nın İsa’nın kıyıda belirmesini betimleyen anlatısından esinlenmiştir (Cenevre müzesi).

—Mutf. Balık pişirme yöntemlerinin başlıcaları; haşlama, şaraplı suda pişirme, sos içinde pişirme, buğulama, bol yağda kızartma, tava, tereyağlı tava, ızgara ve ogratendir. Haşlama daha çok iskorpit, izmarit, kayabalığı, kefal, kırlangıç gibi balıklarla yapılır. Bu balıklar çorba yapmaya da elverişlidir. Fileto balıklar, özellikle alabalık, şaraplı suda pişirilir. Bazı fileto balıklarsa, ince kıyılıp tereyağda kavrulmuş soğan, domates ve defne yaprağıyla beyaz şaraptan oluşan sosta pişirilerek hazırlanır. Beyaz etli balıklardan (sardalya vb.) buğulama yapılır. Küçük dilimlenmiş fileto balıklar, karides, iç midye vb. önce biraya, sonra una bulanıp bol kızgın yağda kızartılır.

Az yağlı balıklardan daha çok (hamsi, izmarit, istavrit, kalkan, levrek, lüfer, palamut vb.) tava yapılır. Bunlardan bazıları kızartıldıktan sonra üzerine tereyağı, limon ve ince kıyılmış maydanoz konarak servis yapılır. Izgara en yaygın balık pişirme yöntemlerindendir. Barbunya, sardalya, uskumru, levrek gibi yağlıca balıkların ızgarası yapılır. Balıklar, kabuklarının kalkmaması için önce una sonra yağa bulanır. Pişerken de üzerine fırçayla yağ sürülür. Bazı balıklar kiremitte ya da yağlı kağıda sarılarak pişirilir. Fileto balıklardan ograten de yapılır.

—Oy. Sekiz, on çocuk ebenin çevresinde bir daire oluşturarak yere oturur, ayaklarını öne uzatırlar. Bir mendil bükülerek balık yapılır. Çocuklar bunu ebeye vurup bacaklarının altından dolaştırırlar. Ebe kimin elinde balığı yakalarsa, o ebe olur.