Sancaklarının anlamı nedir, kaç tane sancak vardır?
Osmanlı Padişahlarına mahsus olan sancaklar "Saltanat Sancağı, Elviye-i Sultani, Alemhâ-yi Osmâni, Alem-i Padişâhi, Livâ- yi Saadet" gibi isimlerle anılırdı. On altıncı yüzyılda Kanuni Sul¬tan Süleyman dönemine gelindiğinde o zamana kadar dört ayrı renkte olan saltanat sancaklarının sayısı artırıldı. Saltanat san¬cakları bu dönemden sonra artık "bir beyaz, bir yeşil, iki kır¬mızı ve iki alaca yeşilli kırmızılı ve biri de Yeniçerilere ait ola¬rak yan kırmızı ve yan san renklerde" olmak üzere yedi tanedir.1
Her Padişah da cülûsundan sonra kanun üzere kendisine ismi yazılı saltanat sancakları yaptırırdı. Ancak Osmanlılar'm On dördüncü yüzyılda kuruluştan beri kullandıkları değişmez asıl Saltanat Sancağı "Akalem" (ya da "Ak Sancak") denilen be¬yaz renkli sancaktır.
Saltanat sancaklarının gönder başları altın alemli olup, üzerlerinde Mushaf-ı Şerif takılı ve sancakların üzerinde "İnnâ fetahnâ leke fethan mübînâ" âyet-i kerimesi yazılıdır.2
Padişahlar sefere çıkarken yapılan "resm-i geçit"de, Hü- kümdar'ın arkasında silahdar, çuhadar ve rikabdar ağalar; on¬ların arkasında da, sağında "Ak Sancak"ı bizzat taşıyan "Meh- terân-ı Alem" bölüğünün ağası "mîr-i alem" ve solunda kapı¬cılar kethüdası ile birlikte Kapı Ağası yürür; hemen arkalanndan 30-40 kişilik "Mehterân-ı Alem"(ya da "Alemdârân-ı Hassa") denilen "Sancaktar Bölüğü"3 ile birlikte geri kalan altı sanca¬ğı taşıyan "emîr-i alem"in maiyetinden altı alemdar gelirlerdi.
Ak Sancağın sağında "Kırmızı Sancak"lı sipah bölükleri ve sol tarafında "Sarı Sancak"lı silahtar bölükleri yer alırdı. Eğer iki yerue sefer varsa Padişah veya sefere gitmediği zamanlar Serdar-ı Ekrem tayin olunan Sadrazam'a Ak Sancak, diğer cep¬heye serdar tayin edilen vezire de Yeşil Sancak verilirdi.4
Bununla beraber savaş sırasında "Sancağ-ı Şerif" ileride ve saltanat sancakları ise Padişahın ya da Serdar-ı Ekrem tayin olu¬nan Sadrazam'm arka tarafında bulunurdu. Bununla beraber Osmanlı eyâlet ve sancaklarına özgü sancakların da yığmak¬lar yapılırken ve savaş sırasında eyâlet askerlerinin sevk ve yö¬netimine katkısı vardır.
Diğer taraftan Donanmâ-yi Hümâyun'da yeşil ve genellik¬le kırmızı renklerdeki sancaklar kullanılırdı. Üzerinde iki, ba- zan üç beyaz hilâl bulunurdu.
kaynak: 99 soruda Osmanlı
