Manda
MsXLabs.org & MORPA Genel Kültür Ansiklopedisi
Gevişgetirenlerin boynuzlugiller familyasından bir hayvan, susığırı, buffalo (Bubalus).
Evcil mandanın atası Hint mandasıdır. (B. arnce). Bu yabanî manda, eskiden Çin'den Kuzey Afrika'ya, hatta Avrupa'ya kadar yayılmışken günümüzde çok azalmış ve yaşama alanı daralmıştır. Hint mandası 3 m. uzunluğunda, 1,8 m. yüksekliğinde ve yaklaşık 1 ton ağırlığında, çok iri bir hayvandır. Boynuzları çok büyük ve çok sivridir. Sulak yerlerde, sular ve çamurlar içinde yaşamayı sever. En fazla 20 hayvanlık sürüler hâlinde dolaşır. Evcil mandaysa, günümüzde hemen hemen bütün dünyaya yayılmıştır (Asya, Afrika, tropikal Amerika, Avustralya). Özellikle tropikal ve yarıtropikal bölgelerde çok yetiştirilen, gücünden, etinden ve sütünden yararlanılan bir hayvandır. Sütü inek sütünden daha yağlıdır; tereyağı ve çeşitli peynirlerin yapımında kullanılır. Aynı familyanın başka bir cinsinden olan Afrika yaban mandası (Syncerus caffer), çok fazla avlanması nedeniyle günümüzde az sayıda kalmıştır. Yaban mandalarının özellikle tek yaşayan yaşlı bireyleri tehlikeli ve avlanmaları zor hayvanlardır. Bunlardan başka Amerika bizonuna da Amerika mandası ya da buffalo denilmektedir.
