Arama


Heulwen - avatarı
Heulwen
VIP VIP Üye
21 Eylül 2013       Mesaj #2
Heulwen - avatarı
VIP VIP Üye
Alıntı
ThinkerBeLL adlı kullanıcıdan alıntı

Yarasa (Chiroptera)
MsXLabs.org & Temel Britannica & Vikipedi


Yarasa (Chiroptera), uçma yeteneğine sahip memeliler takımıdır. Kanatlı bir memeli olan yarasanın 200 cins ve 17 familya içinde 900 – 1000 türü vardır. Kanatları açık durumdaki boyları 5 cm'den 150 cm'ye kadar değişebilir. Dünyanın her bölgesinde yaşarlar, ancak tropikal bölgelerde sayıları daha fazladır. Yarasalar çok miktarda böcek tükettikleri için, dünyanın dengesi açısından büyük önem taşırlar.
Yarasanın vücudu fareye benzer ve genellikle ince bir kürkle kaplıdır. Yarasaların kulakları çoğunlukla çok büyük ve kıvrımlıdır. Burun ve kulaktaki bu çıkıntılar, duyu organı görevi görür, ses titreşimlerini almaya ve iletmeye yarar.
Bazı yarasalar mağaralarda, yarıklarda, içi oyuk ağaçlarda veya tavan aralarında yalnız yaşar. Diğer türler ise sürüler halinde yaşar.
Yarasalar baş aşağı tutunarak uyurlar. Geceleri aktif olan yarasaların koklama ve tat alma duyuları çok iyi gelişmiştir. Meyveyle beslenenler dışında, yarasaların görme duyuları iyi gelişmemiştir. Çıkardıkları çok yüksek frekanslı ses dalgalarının, etraflarındaki cisimlere çarpıp geri dönmesi yardımıyla yönlerini bulurlar. Bu sesler, çoğunlukla insanlar tarafından duyulmaz.
Birçok yarasa türünde, erkek ve dişi çiftleşme mevsimi dışında biraraya gelmez. Dişi çoğunlukla her yıl yaz aylarında bir tane yavru doğurur. Yeni doğan yavru birkaç gün anne tarafından taşınır, anne yavrunun yanında olmadığı zamanlarda ise yavru, tünekte bırakılır. Yavrular birkaç hafta içinde uçmaya başlar. Yarasaların yaşam süresi yaklaşık 20 yıldır.
Kuzey bölgelerdeki yarasalar kışın göç ederler veya kış uykusuna yatarlar.

Alıntıdaki Ek 19821

Bilimsel Sınıflandırma

  • Alem: Animalia (Hayvanlar)
    • Şube: Chordata (Kordalılar)
      • Sınıf: Mammalia (Memeliler)
        • Takım: Chiroptera, Blumenbach, 1779
          • Alt takımlar
            • Megachiroptera
            • Microchiroptera
Memeliler arasında yalnız yarasalar kanatlarını çırparak gerçek anlamda uçabilir. Uçan sincaplar gibi başka memelilerin ön ve arka bacakları arasında, gövdeleri boyunca uzanan deri uzantıları vardır. Bu hayvanlar ağaçtan ağaca süzülerek uçabilir. Ama süzülmeye yarayan bu yapılar hiçbirinde etkin biçimde ve uzun süreli uçmayı sağlayamaz. Yarasanın uzun kolları ile iyice uzamış el parmakları etkin biçimde uçmasını sağlayan çok ince bir deriyle örtülüdür. Bu kanatlar bacaklara, birçok türde ise kuyruğa kadar uzanır. Kanatlarını büyük bir ustalıkla kullanan yarasalar uçuş rotaları üstünde bulunan engellere çarpmadan yollarına devam edebilir. Deneyler yarasaların görmeleri engellendiğinde bile manevra becerilerini sürdürebildiklerini göstermiş, çarpabilecekleri nesneleri çok yüksek perdeden çıkardıktan seslerin yankısını dinleyerek belirledikleri kanıtlarımıştır. Çıkardıkları seslerin yankısına göre engelleri belirleme özellikleri radarın çalışmasına oldukça benzemektedir. Yarasalar genellikle gündüzleri uçmaz; mağara duvarlarına, oyuklara ve öbür karanlıkta kalan yerlere ayaklarından baş aşağı asılarak dinlenirler. Bu gibi yerlerde çok sayıda yarasa bir arada bulunabilir. Barındıkları yerlerden karanlık bastığında ya da sabah alacasında çıkarak besinlerini ararlar. Bazıları gece boyunca uçar. Dişiler baharda bir ya da iki yavru doğurur. Başlangıçta yavru yarasa göğsüne sıkıca tutunduğu annesiyle birlikte uçar. Ama dişi daha sonra yavrusunu tünekte asılı bırakarak dolaşmaya çıkar. Yavrular sonbahara doğru kendi başlarına uçabilecek duruma gelir. Yarasalar boyutlarına göre uzun ömürlü hayvanlardır. Küçük yapılı hayvanlar arasında 10-15 yıl yaşayana pek rastlanmaz. Meyve yarasalarının iri olanlan ise daha da uzun ömürlüdür ve bakım altında 19 yıl kadar yaşayabilir. Yarasaların yaklaşık 900 türü vardır. Tür sayısı bakımından memeliler arasında kemiricilerin ardından ikinci sırayı alırlar. Yarasalar ıhman ve tropik bölgelerde bulunur. Türlerin büyük bölümü tropik bölgelerde yaşar. Boyudan büyük bir çeşitlilik gösterir. Filipin bambu yarasasının (Tylonycteris pachypus mey eri) ağırlığı 1,5 gr, kanat açıklığı 15 cm dolayında kalırken, uçantilki de denen tilki yarasanın (Pteropus vampyrus) ağırlığı 1 kilograma kanat açıklığı ise 1,5 metreye ulaşabilir. Ilıman bölgelerdeki yarasaların çoğu uçarken yakaladıktan kelebek ve sinek gibi böceklerle beslenir. Yeryüzünün öbür bölümlerinde yaşayan yarasaların besinleri ve beslenme alışkanlıktan çok çeşitlidir. Birkaç tür arka ayaklarındaki irileşmiş tırnaklan sayesinde bahklan kaparak avlanır. Birçok tür yırtıcıdır. Bunlardan büyük mızrak burunlu yarasa (Phyllostomus hastatus) böceklerin yanı sıra kuş, küçük yarasa ve kemiriciler gibi çeşitli hayvanlan avlar. Orta ve Güney Amerika'nın ünlü vampir yarasalan, hayvanlarda ve insanda ön dişleriyle açtıklan küçük deliklerden akan kanı yalayarak beslenir. Ama bazı insanlar arasında neden olduklan korkuyu hak edecek ölçüde tehlikeli değildirler. Tropik bölgelerdeki bazı türler yalnız çiçeklerin balözü ve çiçektozlanyla beslenir. Beslenme biçimlerine uygun çok uzun dilleri vardır. Bu yarasalar çiçeklerin tozlaşmasında önemli bir rol oynar. Bazı kaktüsler ile muz ve baobab gibi ağaçların çiçekleri yarasalar aracılığıyla tozlaşır. Meyve yarasalan yalnız yıl boyunca meyve bulabilecekleri ılıman bölgelerde yaşar. Birçok yerde bu yarasaların binlercesine rastlarıabilir. Hava karanrken tünedikleri ağaçlardan aynlarak geniş bir bulut halinde, beslenecekleri yerlere doğru uçarlar. Tilki yarasalar da meyve yarasalarının bir cinsidir. Bu yarasalar adlarını tilkininkini andıran başlarından alır. Meyve yarasalan yedikleri meyvelerin tohumlarını tünedikleri yerlerde dışkılarıyla atarak bitkilerin yayılmasına yardımcı olur. Kışı soğuk geçen bölgelerde kış boyunca böcek bulmakta güçlük çeken yarasalar ya göç eder ya da kış uykusuna yatar. Bilindiği kadanyla Avrupa'da yaşayan yarasaların hepsi kış uykusuna yatmaktadır. Kuzey Amerika' daki böcek yiyen yarasaların birçoğu ise kışı güneyde ve Orta Amerika'da geçirir.

Sınıflandırma
Dünyada 18 familyaya bağlı, 986 tür yarasa varken Türkiye’de 4 familyaya bağlı, 30 tür yarasa bulunmaktadır. Türkiye'de yaşayan yarasa familyaları şunlardır:
  • Uçan köpekler (Pteropodidaa): Gözleri oldukça büyüktür, dış kulakları huni şeklindedir. Meyvelerle beslenirler.
  • Nal burunlu yarasalar (Rhinolophidae): Burunları atnalı şeklinde, gözleri küçüktür. Kış uykusu sırasında serbest olarak baş don ve uçma derisiyle bütün vücutlarını örterler. Böceklerle beslenirler.
  • Düz burunlu yarasalar (Vespertilionidae): Burunları düz, gözleri küçüktür. Sadece böceklerle beslenirler. Koloniler halinde yaşarlar.
  • Kuyruklu yarasalar (Buldok yarasalar; Molossidae): Kuyrukları oldukça uzun, kulakları büyük ve köşelidir. Kanatları dar ve uzundur. Pis kokarlar. Besin ihtiyaçları ve tıbbi ihtiyaçlarda kullanılır.
  • Antrozoidae
  • Craseonycteridae
  • Emballonuridae
  • Furipteridae
  • Megadermatidae
  • Molossidae
  • Mormoopidae
  • Mystacinidae
  • Myzopodidae
  • Natalidae
  • Noctilionidae
  • Nycteridae
  • Phyllostomidae
  • Thyropteridae
Yarasalar hakkında bazı gerçekler
Vampir yarasalar bilinenin aksine insanlara saldırmazlar.
Alıntıdaki Ek 19822
  • Meyve yiyen yarasalar, 450 kadar ticari maddeyi ve 80 kadar ilacı insanoğlunun hizmetine sunmaktadır. Yağmur ormanları için yarasalar, yaşamsal önem taşır. Yarasalar, bu bölgedeki ağaçların polen ve tohumlarını taşıyarak yaklaşık yüzde 95'inin çoğalmasını sağlar.
  • Dünyadaki 1000'i aşkın yarasa türünden sadece 3'ü vampir yarasadır ve bunlar Latin Amerika'da yaşar. Vampir yarasalar insanlara saldırmazlar. Kümes hayvanlarını tercih ederler.
  • Avrupa'nın ve Türkiye'nin en küçük yarasası olan cüce yarasa sadece 5 gram ağırlığındadır.
  • Dünya üzerinde yaklaşık 4500 memeli türü bulunmaktadır ve bunların 1000'den fazlasını yarasalar oluşturur.
  • Amerikan iç savaşında barut yapmak için kullanılan malzemelerden biri de yarasa dışkısıydı.
  • Yarasalar uçmasına rağmen kuş değil memelidir.

Ayrıca yarasa resimleri için bakınız:
Yarasalar (Chiroptera) - Yarasa Resimleri

.