Kişilik
MsXLabs.org & MORPA Genel Kültür Ansiklopedisi
Bireyin toplumsal yaşam içinde edindiği ve büyük oranda toplumsal yapı tarafından belirlenen alışkanlıklarının; ruhsal, bedensel ve fizyolojik özelliklerinin tümü; öznelleşmiş bireysellik. Herhangi bir insan bireyi kendisini öbür benzerlerine bağlayan ortak yetilerle, ortak davranış biçimleriyle belirgindir. Bir birey, kendi yaşam deneyleri içinde kendi özelliklerini kazandıkça kişileşir, buna göre kendini başka insanlar arasında toplumsal-tarihî bir varlık olarak kavramaya başlar, belli bir dünya görüşüne bağlanır, kendi bakış açıları oluşur. Bu yüzden kişilik, bilinçli bireysellik diye de tanımlanabilir. Scheldon'un tanımı bu konuda belki de en uyarlı tanımdır: "Kişilik, bireyin tanımayla, duymayla, eylemle, ruhsallıkla ve oluşumla ilgili özelliklerinin etkin kuruluşudur." A. Porot ve Th. Kemmerer'in tanımı da oldukça kapsayıcıdır: "Kişilik, bir bireyin zihinsel yapısına o bireye özel görünüm kazandırmak üzere katılan tüm ögelerin bileşimidir."
Kişileşmiş birey bir bilinç ve özgürlük etkinliği ortaya koyar. Normal bir kişiliğin başlıca nitelikleri birliklilik, canlılık, bilinçlilik, çevreye uyarlıktır. Böylelikle kişileşme her zaman yalnızca bireyselin sınırlarında kalmaz, toplumsala da ulaşır, hemen her yerde kişilikli toplumsal davranışlar görmek olasıdır. Ne var ki toplumsal kişilik, bireysel kişiliklerin bir bileşkesi olduğundan sorun yine her zaman kişiliğin bireysel düzeyde araştırılmasına indirgenecektir. Kişilik araştırmaları yöntemlerinin başında kişilik testleri gelir. Bu testler kişiliğin belirgin yapısal özelliklerini ortaya çıkarmakta büyük ölçüde yardımcıdır. Ancak bu testlerin sonuçlarına şaşmaz sonuçlar olarak bakmak da doğru olmaz. ABD'de yapılan bir kişilik araştırması yüz büyük işletme yöneticisinden doksanının yaratıcı nitelikte olmadığını ortaya koymuştur.
