Arama

Yunus (Delphinus) - Tek Mesaj #8

_EKSELANS_ - avatarı
_EKSELANS_
Kayıtlı Üye
7 Ekim 2013       Mesaj #8
_EKSELANS_ - avatarı
Kayıtlı Üye

Şili yunusu (Cephalorhynchus eutropia)


(kara yunus olarak da bilinir ancak bu isim bilimsel çevreler tarafından artık kullanılmamaktadır) Cephalorhynchus cinsinde bulunan dört yunus türünden biridir. Yunus yalnızca Şili sahillerinde ve Arjantin'in güney ucunda bulunur.

Fiziksel tanımlama
Şili yunusu küt bir kafaya sahip olan, 1,7 metre boyuyla küçük bir yunustur. Bu özellikleri nedeniyle zaman zaman yanlışlıkla yunusa benzeyen porpoise olarak tanımlanır. Kalın gövdeli olan yunusun bel çevresi boyunun üçte ikisi kadardır. Diğer yunuslarla karşılaştırıldığında sırt ve yan yüzgeçleri gövdesine oranla küçüktür. Boğazı, karın kısmı ve yan yüzgeçlere yakın olan kısımları beyazdır. Vücudunun geri kalan kısmı grinin çeşitli tonlarındadır. Yunusun üst çenesinde 28-34 çift diş, alt çenesinde de 29-33 çift diş bulunur.
İki ile on bireyden oluşan küçük gruplar hâlinde dolaşan yunusun daha büyük gruplar oluşturduğu da gözlemlenmiştir.
Yaşam süresi, hamilelik ve süt verme süresi bilinmemekle birlikte, üzerinde daha çok çalışma yapılmış olan ve aynı cinsteki beyaz başlı yunus ile alaca yunusa benzer olduğu sanılmaktadır. Diğer iki yunusun yaşam süresi en çok yirmi yıldır ve hamilelik dönemi on ay ile bir yıl arasında değişmektedir.

Populasyon ve dağılım

Belki de deniz memelileri arasında üzerinde en az çalışma yapılmış olan Şili yunusunun populasyonu kesin olarak bilinememektedir. Birkaç bin Şili yunusu olduğu sanılmaktadır ancak Steve Leatherwood adlı bir araştırmacı bu sayının daha da az olduğunu önermiştir.[1] Sayısı ne olursa olsun, Şili yunusu Şili sahillerine özgü bir yunustur ve göç ettiği sanılmamaktadır. Diğer Cephalorhynchus türlerinden daha geniş bir enlem aralığında görülmüştür: 33° Güney enlemindeki Valparaíso'dan 55° Güney enlemindeki Horn Burnu'na kadar. Bu yunus türünün 200 metreden daha az derin olan sığ suları ve özellikle de hızlı bir gel-git akıntısı olan bölgelerle nehir ağızlarını tercih ettiği görülmektedir.

İsimlendirme

20. yüzyılın başlarında Şili yunusu daha çok kara yunus adıyla tanınıyordu. Daha sonraları bu adlandırmanın pek doğru olmadığı konusunda anlaşılmıştır. Biliminsanları tarafından ilk başlarda incelenen bireylerin çoğunun derisi hava ile temas nedeniyle kararmıştı ve deniz üzerinde uzak mesafeden gözlemlendiğinde sırt renkleri olduğundan daha koyu görünüyordu. Daha çok örnek incelendiğinde aslında yunusun sırt renginin grinin değişik tonlarından oluştuğu anlaşılmış ve karın bölgesinin de beyaz olduğu görülmüştür. Bilim çevreleri yunusun Şili sahilleri boyunca bulunmasından ötürü artık Şili yunusu diye isimlendirilmesinde hemfikirdir.

Koruma ve avlanma

Şili yunusu Cephalorhynchus cinsi içinde teknelerin yanında su yüzeyinde yüzmeyen tek yunus türüdür. Bunun nedeninin 1980'lerin başına kadar bu yunus türünün zıpkınla avlanması sonucu yunusların teknelerden artık çekinmeleri olduğu sanılmaktadır. Avlanmaları yasaklanana kadar yılda 1.300-1.500 arası yunus öldürülmekteydi. Günümüzde her yıl birkaç yunus balık ağlarına takılmak suretiyle ölmektedir. Populasyonun hassas durumu gözönüne alındığında bu kayıpların türün sayısının azalmasına neden olacak önemli kayıplar olduğu sanılmakta ama bu kesin olarak bilinememektedir.

Pasifik beyaz yanlı yunusu (Lagenorhynchus obliquidens)


yunusgiller (Delphinidae) familyasından Lagenorhynchus cinsindeki altı yunus türünden biridir. Çok hareketli olan bu yunus türü Kuzey Pasifik Okyanusu'nun serin ve ılık sularında bulunur.

Taksonomi
Pasifik beyaz yanlı yunusu 1865 yılında Theodore Gill tarafından adlandırılmıştır. Bu yunus türü morfolojik açıdan güney Pasifik'te bulunan gölgeli yunusa benzer. Franck Cipriano tarafından yapılan genetik analizler bu iki yunus türünün yaklaşık iki milyon yıl önce ayrıldığını göstermektedir.
Her iki yunus türü de geleneksel olarak Lagenorhynchus cinsinde sınıflandırılmış olsalar da moleküler analizler bu yunus türlerinin Cephalorhynchus cinsinde yer alan yunuslara daha yakın olduğunu göstermektedir. Bu iki tür için yeni bir cins adı olarak Sagmatias önerilmiştir.

Özellikleri

Pasifik beyaz yanlı yunusu üç renklidir. Çenesi, boğazı ve karnı krem beyazıdır. Ağzı, yan yüzgeçleri, sırtı ve sırt yüzgeci koyu gridir. Yanlarda açık gri bölgeler bulunur ayrıca gözün üstünden sırt yüzgecine doğru giden ve kuyruğa yaklaştıkça da kalınlaşan açık gri bir çizgi de bulunur. Gözlerin çevresinde koyu gri bir halka vardır.
Bu yunus türü orta büyüklükte bir okyanus yunusudur. Dişiler 150kg, erkekler de 200 kg. ağırlığa çıkabilir. Erkeklerin boyu 2,5 metreye dişilerin boyu da 2,3 m.'ye çıkar. Pasifik beyaz yanlı yunusu gölgeli yunustan biraz daha iridir. Dişiler olgunluğa 7 yaşında ulaşır. Gebelik süresi bir yıldır. Bireyler 40 yaşından fazla yaşayabilirler.
Pasifik beyaz yanlı yunusu oldukça hareketlidir ve kuzey Pasifik'te bulunan diğer balina ve yunus türleriyle bir arada bulunabilirler. Teknelere hemen yanaşırlar ve yanlarında yüzerler. Ortalama 90 bireyin bulunduğu geniş gruplara sıklıkla rastlanır,300 bireyin oluşturduğu çok büyük gruplar da görülebilir. Barlam balığı, hamsi, kalamar, ringa, somon ve morina ile beslenirler.
Ortalama 60 dişleri bulunur

Nüfus ve dağılımı

Pasifik beyaz yanlı yunusu kuzey Pasifik Okyanusu'nun soğuk sularından ılık sularına kadar olan bölgede yaşarlar. Batıda Güney Çin Denizi ve doğuda da Baja California Yarımadası'ndan daha güneyde görülmemişlerdir. Japon Denizi ve Ohotsk Denizi'nde de bazı populasyonların yaşadığı görülmüştür. En kuzeyde Bering Denizi'nde bazı bireylere rastlanmıştır. Bu yunusların göç ettikleri düşünülmektedir. Doğu Pasifik'te kışları Kaliforniya kıyılarında daha çok görünürlerken kışları daha kuzeyde olan Oregon ve Washington'da görülürler. Tüm yıl boyunca açık denizde derin sularda yaşarlar.
Toplam nüfusun 1 milyon cıvarında olduğu düşünülmektedir. Ancak Pasifik beyaz yanlı yunuslarının teknelere yaklaşma huyları nedeniyle örnekleme yoluyla olan tahmin çalışmalarını güçleştirmektedir.
Son düzenleyen Safi; 16 Mart 2017 21:53