Milli Edebiyat
II. Meşrutiyet'ten sonra Ömer Seyfettin ve arkadaşlarınca Selânik'te çıkarılan (1911) Genç Kalemler dergisiyle başlatılan edebiyat çığırı.
Millî bir edebiyat yaratmak için dilin millileştirilmesinin savunulduğu akım, Ziya Gökalp'in de katılmasıyla güçlenmiş, Türkçülük düşüncesiyle beslenmiştir. Akımın öncüsü, şiirde "Türkçe Şiirler" (1899) kitabıyla Mehmet Emin Yurdakul'dur. Ömer Seyfettin, Ali Canip Yöntem. Ziya Gökalp ise ilk yürütücüleri olmuşlardır.
Millî edebiyat yolundaki ilk örnekler, akımı başlatanlarca verilmiştir. Akımın başlıca özellikleri dilde yalınlık, halk edebiyatı şiir biçimlerinden yararlanma ve hece ölçüsünü kullanma, konu seçiminde yerlilik olarak özetlenebilir.
Çok önemli bir yenilik de daha yüzyılın başında Mehmet Emin Yurdakul'un gerçekleştirdiği, edebiyatın İstanbul dışına çıkması, Anadolu'ya açılmasıdır. Millî edebiyat akımı kısa sürede değişik sanat anlayışlarını savunan yazarlarca da benimsenmiş, yalın bir dille yazma, konularını yaşamdan, ülke gerçeklerinden seçme ve ulusal kaynaklara yönelme ilkelerinde birleşilmiştir.
Bu durum aynı zamanda Türkçülük-Turancılık düşüncesinin bırakılmasına, ulusalcılık denilebilecek bir bileşime ulaşılmasına yol açtı. Özellikle öykü ve roman alanlarında Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Halide Edip Adıvar, Refik Halit Karay, Reşat Nuri Güntekin en başarılı örnekleri verdiler. Fuat Köprülü de bilimsel incelemenin ilk örneklerini ortaya koydu.
Millî edebiyat kavramı, Türk edebiyatı tarihinin bölümlenişinde 1911-1922 yıllarını kapsayan dönemin adı olarak kullanılmış, dünya görüşleri ve sanat anlayışları farklı edebiyatçılar da bu ad altında toplanmıştır.
Ayrıca millî edebiyat anlayışı Cumhuriyet döneminde de sürmüş, 1950'lere kadar yaygınlığını korumuştur. Şiirde Faruk Nafiz Çamlıbel, Yusuf Ziya Ortaç, Orhan Seyfi Orhon, Halit Fahri Ozansoy, Enis Behiç Koryürek gibi hececiler millî edebiyat akımının en tipik sürdürücüleridir. Öykü ve romanda ise Ercüment Ekrem Talu, Selahattin Enis, Osman Cemal Kaygılı, F. Celalettin, Peyami Safa, Aka Gündüz gibi yazarlar millî edebiyat yolunda ürün verdiler.
MsXLabs.org & MORPA Genel Kültür Ansiklopedisi
