Lilith MsXLabs.orgAntik Mezopotamya medeniyetlerinden beri yaratılış efsanelerinin bir parçası olan Lilith, her zaman için bir “dişil gurur” ve “feminizm” sembolü olagelmiştir.
Antik Mezopotamya medeniyetlerinden beri yaratılış efsanelerinin bir parçası olan Lilith, her zaman için bir “dişil gurur” ve “feminizm” sembolü olagelmiştir. Çoğunlukla şeytani özelliklerle ilişkilendirilen Lilith, zaman içerisinde sembolizm olarak bazı değişimler geçirmişse de “kötücül” doğasını hemen hiç kaybetmemiştir. Antik Mezopotamya’daki Lilith’in kökenleri Sümerlilere kadar dayanır. Sümer rüzgar ve fırtına şeytanı Lil ile Babil dişi şeytanları Lilitu’ların sembolizmleriyle bağlantılı olan Lilith, yeni ismiyle birlikte Yahudi dini içerisinde Adem’in ilk eşi olarak ortaya çıkmıştır. Antik Mezopotamya’da, bugünün Lilith temasının kökeni olan dişi şeytanlar; salgınlar, zor hastalıklar ve ölüm ile ilişkilendirilmiştir. Sümer kabartmalarında tasvir edilen Lilith, bu medeniyetin cinsellik, bereket ve savaş tanrıçası İnanna tasvirleriyle benzerlik taşır. Sümer metinlerinde erkekleri yoldan çıkartmak için İnanna tarafından gönderildiği ifade edilen (Asur ve Babil anlatılarında da İnanna’nın eşdeğeri İştar’ın hizmetçileri olan) Lilitu’lar, aynen İnanna gibi, ellerinde bereket ve bolluğu temsil eden saz kamışları, iki aslanın sırtında durur ve aynı başlığı takar halde tasvir edilmiştir. İnanna’nın sahip olduğu “mes”, yani medeniyetin doğmasını ve gelişmesini sağlayan bilgi de Lilitu tasvirlerinde iki baykuş olarak sembolize edilmiştir. Lilitular, kadın ve çocuklara saldıran dişi şeytanlar olarak kabul edilmiş ve aslanlar, fırtınalar, çöller ve salgınlarla ilişkilendirilmişlerdir. Mitolojik Anzu kuşlarının pençe ve kanatlarına sahip olan bu varlıklar, cinsel açıdan da “erkek avcısı” olarak bilinseler de onlardan çocuk sahibi olamıyorlardı. Lilitu’lara benzeyen bir diğer Akad dişi şeytan sınıfı olan Ardat lili’ler ise geceleri erkeklerle rüyalarda çiftleşerek onlara şeytan çocuklar doğuruyorlardı. Yunan mitolojisindeki Lamia da yine çocuk ve annelere kötülükler yapan lamia şeytanlarını yönetiyordu. Efsaneye göre, Lamia’nın, Zeus ile ilişkisi olduğunu öğrenen Hera, onu sürekli ölü çocuk dünyaya getirmekle cezalandırmış ve ölü çocuklarını görmekten kaçamaması için de gözlerini kapatma yeteneğini almıştı. Duyduğu acı ise Lamia’yı bir canavara dönüştürmüş ve onun, yeni doğan çocukları kaçırıp yemeye yönelmesine sebep olmuştu. Lilith’in özellikleri, Arap anlatılarındaki Karina’da da ortaya çıkar. Bu anlatılarda, kadının “gölgesi” olan Karina, hamilelik döneminde kadının yerini almaya ve düşüğe sebep olmaya çalışır. Anne, çocuğunu doğurmayı başarırsa da bu sefer benzer yolları çocuk üzerinde deneyerek onun büyümeden ölmesine uğraşır. Karina, bunlara ek olarak, karı-koca arasında sürekli uyumsuzlukları körükleyen bir varlık olarak da kabul edilmiştir. Burada, evlilik bağını zayıflatma özelliği ile Yahudi inanışlarındaki Lilith ile benzerlik taşır. Yahudi anlatılarındaki Lilith, Adem’in ilk eşidir (bazı dini eserlerde ise Adem’in üç eşinin ilki olarak anılmaktadır). Aynı topraktan, birbirlerine yapışık olarak yaratılmışlar ve Tanrı tarafından daha sonra ayrılmışlardır. Lilith, cinsel birleşme sırasında altta yatmayı reddeder ve bu nedenle Adem’le sık sık çatışır. Adem, ilk yaratılanın kendisi olduğunu ima ederek Lilith’in üstte olamayacağını savunur. Lilith, bir süre sonra Adem’i terk eder. Lilith’in geri dönmediğini gören Adem, Tanrı’dan yardım ister ve Tanrı da Senoy, Sansenoy ve Semangelof adındaki üç meleği Lilith’i geri getirmekle görevlendirir. Melekler, Lilith’i, Kızıldeniz’de bulurlar ancak bir türlü geri dönmeye ikna edemedikleri gibi sürükleyerek götürmeye de güç yetiremezler. Bunun yerine Lilith, yeni doğmuş çocukları öldürme gücü elinde olduğundan, bu üç meleğe adanmış kolye ve tılsımlar takan küçük çocukların hayatlarını bağışlayacağına ve her gün kendi ifrit çocuklarından yüz tanesini öldürüp yiyeceğine yemin eder.
Lilith. by zemotion on deviantART Buna rağmen Lilith, Adem’i rahat bırakmaz. Kabil’in işlediği ilk cinayetten sonra Havva’dan ayrılan ve dünya üzerine günahı getirdiği için 130 yıl boyunca oruç tutmaya yönelen Adem, geceleri, rüyalarında, sık sık Lilith’in saldırılarına ve baştan çıkarmalarına maruz kalır. Lilith’in Adem’den olan - Norveç halk anlatılarındaki Huldrefolk ile özdeşleştirilen - çocukları da “insanlığın hastalık ve belaları” olarak yeryüzüne yayılırlar. Bazı anlatılarda ise Kabil, zaten Adem’in Lilith’ten olan oğullarındandır. Lilith, Adem’den sonra, düşmüş meleklerden Samael’in dört eşinden ilki olur. Tanrı, Samael ve Lilith’in çocukları olan lilin’lerin dünyayı doldurmasını engellemek için Samael’i hadım ettikten sonra, Lilith, Samael’i de terk ederek şehvetle ilişkilendirilen, Yahudi inanışlarında Tüm İfritlerin Kralı Asmodeus’un eşi olur ve geceleri dünyadaki erkelerin rüyalarına girerek onları baştan çıkarmaya koyulur. Kimi ifritbilimciler Asmodeus, Samael ve İslam’daki Şeytan’ı bir olarak görmekte ve Lilith’in tüm diğer ifritlerin anası olduğunu ileri sürmektedirler. Modern Luciferyenizm’de Lucifer’ın yandaşı olarak kabul edilen Lilith, Crowley’in, Thelema (Kanun) sistemi içerisinde ortaya çıkardığı; dişil cinsel dürtüleri ve özgürleşen kadını temsil eden; en doğurgan halinde Toprak Ana ile özdeşleşen; Kızıl Kadın, Büyük Ana veya Menfur Olanların Anası olarak adlandırdığı Babalon adındaki tanrıça şeklinde tasvir edilir. Geceleri erkeklerin rüyalarına girerek onları baştan çıkaran dişi şeytan olan Sukkubus’ların kraliçesidir. “Luciferyen Üçleme” olarak bilinen üçlemenin, Samael ve Kabil’in yanındaki dişil parçasıdır. Samael ve Lilith bir araya geldiğinde, Baphomet veya Mendes Keçisi olarak bilinen çift cinsiyetli varlığı meydana getirirler. Neo-Pagan kültlerindeki Lilith inanışı ise bu sembole çok daha olumlu yaklaşmaktadır. Neo-Pagan inanışı odur ki; Lilith, antik Sümer, Babil ve İsrail inanışlarında doğumun, çocukların, annelerin ve cinselliğin tanrıçası olmasına rağmen, ataerkil toplumların ve inançların doğuşunun ardından zaman içerisinde ifritlik kademesine indirilmiştir. Bazı diğer modern görüşler de, Lilith’in, esasında annelik ve doğum ile ilişkili bir tanrıçayken, Semitik dinlerin doğuşunun ardından bir şeytana dönüştürüldüğünü savunurlar. Günümüzdeki Lilith, bu yeni haliyle, ismini feminist dergilerine vermekten modern fantastik hikayelere ve korku romanlarına konu olmaya, felsefi yaratıcı sembolizmden dişil özelliklerle bağdaştırılan kavramların olumsuz, aşırıya kaçan yönlerini ifade etmeye kadar birçok işlev görür olmuştur.
Kaynak: NTV.com.tr
Son düzenleyen NeutralizeR; 31 Mart 2016 02:10