YAN ANLAM a. Dilbil. Kimi dilsel biçimlerin kullanımına bağlı anlam etkisi.
—AnsIkl. Dilbil. En yaygın kullanımıyla yananlam terimi özel bir dilsel malzeme kullanımıyla elde edilen ikincil anlamlar bütününü belirtir Bu bütün düzanlamın oluşturduğu kavramsal ya da bilisel temel anlama eklenir, örneğin, at, küheylan, beygir aynı düzanlamı (aynı hayvanı) belirtir, ama yananlamlarıyla birbirlerinden ayrılırlar: yansız olan at'a göre küheylan şiirsel bir dile, beygirse teklifsiz dile girer. Yananlamlar, dilsel topluluğun tümünün, belli bir topluluğun (örn. çiftçi ve köylü sözcükleri her yerde aynı biçimde algılanmaz) ya da bir bireyin deneyimlerine bağlıdır. Bu nedenle duygusal ya da coşkusal anlamdan da söz edilir.
Bir söylemin ya da bir metnin yananlam ağı, yazarının coğrafi ya da toplumsal kökeni ölçüsünde, metni yönelttiği kişiye karşı bilinçli ya da bilinç dışı tutumunu da aydınlatır.
Yananlam doğuran dilsel gereçlerin yalnızca sözcükler olmadığını da belirtmek gerekir; özel bir söyleyiş, cümle yapısı ya da söylem düzeni sözkonusu olabilir. Başka bir deyişle, yananlam birimleri her zaman düzanlam birimleriyle örtüşmez.
Biçimsel düzlemde L. Hjelmslev'den sonra, dilin (düzanlam boyutu) özelliği bir anlatımla bir içeriğin birleşmesi olarak tanımlandığına göre, yananlam anlatımı düzanlam olan ve kendi içeriğini bu düzanlama katan ikincil bir dizgedir.
Yananlam/düzanlam karşıtlığı, felsefe ve mantıkta (J. S. Mill’in ve özellikle de Frege ile anglosakson analitik okulunun etkisiyle) kimi zaman, anlam gönderme ayrımına verilen anlama yakın bir anlamda kullanılır.
Kaynak: Büyük Larousse