Arama

Yayla Nedir? - Tek Mesaj #3

Safi - avatarı
Safi
SMD MiSiM
22 Haziran 2015       Mesaj #3
Safi - avatarı
SMD MiSiM
YAYLA a.
1. Hayvanların yayılarak beslenmesi için yazın götürüldüğü otlak.
2. Mevsimlik olarak hayvanları ile birlikte yer değiştiren yarıgöçebelerin otlak alanında kurdukları ve kimi kez küçük ölçüde tarımsal üretim de yaptıkları geçici yazlık yerleşme.
3. Genellikle dağlar üzerinde bulunan, sağlıklı, temiz ve serin havası nedeniyle yazın nüfuslanan yerleşme.
4. Vadilerle yarılmış, oldukça düz ya da çok hafif engebeli arazi. (Günümüzde jeomorfolojik anlamda yayla yerine plato sözcüğü kullanılmaktadır.)

—Bot. Yayla çayırı, fazla yüksek olmasalar bile dağların tepesinde, çoğunlukla yastık ya da öbek biçiminde yetişen çok- yılltk bitkilerden ve kısa otlardan oluşan çayır.

—İHayvc. Yaylaya çıkarma, sürülerin otlatılmak üzere yaylaya götürülmesi.

—Jeomorfol. Hidrografik ağ tarafından yarılmış düz ya da hafifçe engebeli yüzey (ovadan farkı budur). [Sert bir katmanın damının karşılığıysa (tortul ya da volkanik), sözkonusu yayla yapısaldır; topografik düzlem tortul ya da kristalli araziler oluşturuyorsa, aşınım yaylasından söz edilir. Bir yayla, eski bir birikim ovasının yarılması sonucu da oluşabilir]

—Kur. tar. Yayla baş gulamı, OsmanlIlar da padişahların yazlık saraylarında görev yapan harem ağalarına verilen ad. || Yayla baş kapı gulamı, Osmanlılar'da yayla baş gulamının kâtibine verilen ad. (Bunların derecesi hasıllık görevinden sonraydı.)

—Mutf. Yayla çorbası, yoğurt, un, yumurta sarısı, pirinç, yağ, tuz, et suyu ya da suyla yapılan bir tür çorba. (Üzerine nane serpilir.) || Yayla kebabı, koyun ya da kuzu etiyle yapılan ve sebzeyle yenen bir tür kebap. || Yayla salatası, karışık yeşil salata.

—ANSİKL. Ed. Yaylanın doğal güzelliği, yaylaya çıkanların ilkbaharda başlayan hareketli yaşamı halk şiirine büyük ölçüde yansımıştır: ' 'Bizim yaylamız neşeli / Dibinde güller döşeli" (Dadaloğlu); "Yaz gelip de beş ayları doğunca / Kıvrım kıvrım gider yolu yaylanın" (Karacaoğlan). Bu tür güzellemeler yanında yaylada bir araya gelen aşiretlerin mevsim sonunda dağılmaları ya da zorunlu iskânla yayladan uzaklaşmak zorunda kalmaları da ayrılık, özlem şiirlerine konu olmuştur: "Şu karşı yaylada göç katar katar I... Bu ayrılık bize ölümden beter" (Pir Sultan Abdal).

YAYLA, rumca Sirlanohorl, KKTC'de Lefkoşa ilçesine bağlı köy.

YAYLA
, Bingöl’ün Genç ilçesine bağlı bucak: 6 263 nüf. (1990); 10 köy. Merkezi Yayla, 1 038 nüf. (1990).

YAYLA
dalları, Kırım yarımadasının G. kesimindeki dağlık kütlenin genel adı. Karadeniz kıyısında dik yamaçlarla birden bire yükselen ve G.-B.’dan K.-D.’ya doğru yaklaşık 150 km uzunlukta, 50 km genişlikte bir engebe oluşturan kütlenin yapısında en geniş yeri, çoğu Jura devrine ait olmak üzere, İkinci Zaman yaştaki şistler, kumtaşları ve kireçtaşları kaplar. Jura devrinde Kimmer dağoluş evreleri sırasında kuvvetle kıvamlanmış olan bu çökeller sonradan aşınım ile düzleştirilmiş, faylan- malarla birlikte meydana gelen daha yeni düşey hareketlerle bugünkü yükseltilerine çıkmış ve bunun sonucunda, çoğu kanyon biçimli derin vadilerle yarılarak dorukları, Kırım Tatarları’nın "yayla” (yazlık otlak) adını verdikleri düzlüklerle kaplı kesimlere ayrılmıştır. Çoğu Jura kireçtaşla- rının diklikleri ile çevrili olan bu dağların başlıcaları Ay-Petri yayla (1 233 m), Babur- gan yayla (1 543 m), Ayıdağı, Çadırdağı, Demlrcidağ ve Karabiyayla’dır. Yayla adını taşıyan engebelerin çokluğu nedeniyle bu dağlık kütlenin tümünü Yayla dağları olarak adlandırmak daha uygundur.
Yaycyla yollan, Türkmenler'ın yoğun olduğu yörelerde yaygın bir türkü ve bu türkü eşliğinde oynanan halay türü bir halk oyunu. Oyunun figürleri yaylaya göçü simgeler.

Kaynak: Büyük Larousse