TASIM
a. Önceli, öncüller adı verilen iki önermenin birleşmesinden oluşan içerme biçimindeki akılyürütme. (Örn. "Eğer her
B, A ise ve her C de B ise, her C, A' dır".)
—ANSİKL. Aristoteles, tasımı, sonucun öncüllerin durumundan zorunlu olarak çıktığı düşüncesine dayanarak tanımlar. Bu tanıma, tasımın, terimlerin içerme ilişkilerine dayanan dolayımlı bir akılyürütme olduğunu da eklemek gerekir. (Eğer "insan", “ölümlü"yü, “Sokrates" de "insan"ı içeriyorsa, "Sokrates"in "ölümlü"yü içerdiği sonucunu çıkarmak gerekir.)
Tasım, üç terim üzerine kurulur;
- büyük terim (sonucun yüklemi),
- küçük terim (sonucun öznesi)
- orta terim (öteki iki terim arasında ilişki kuran terim).
Buna göre, tasım üç önermeden oluşur:
- büyük önerme (büyük ve orta terim),
- küçük önerme (küçük ve orta terim)
- sonuç (küçük ve büyük terim).
Sonuç, terimlerin mantıksal ilişkilerinden ve şu iki ilke uyarınca çıkar:
- tümel için geçerli olan, türler ve bireyler için de geçerlidir;
- tümel için geçerli olmayanın, türler ve bireyler için geçerli sayılması yanlıştır.
Kaynak: Büyük Larousse