TOPUZLU (Cemil), türk hekim (İstanbul 1866 - ay. y. 1958) Askeri tıbbiye’yi çok genç yaşta yüzbaşı rütbesiyle bitirdi (1886); Paris’te cerrahi uzmanı oldu (1887 -1890). Haydarpaşa hastanesi’nde operatör, fibbiye’de müderris yardımcısı ve müderris olarak görev yaptı. Türk-Yunan savaşı (1897) sırasında yaralanan 2 000’i aşkın askerin ameliyatını büyük bir özveriyle gerçekleştirdiği ve ölüm oranının yüzde üç düzeyinde kalmasını sağladığı için rütbesi ferikliğe (korgeneral) yükseltildi (1898). Abdülhamit ll’nin oğluna başarılı bir ameliyat yaptığı için rütbesi padişahça müşirliğe (mareşal) yükseltildi (1905). 1908 meşrutiyeti’ndeki düzenlemede rütbesinin miralaylığa indirilmesi üzerine askerlikten istifa etti, iki yıl sonra da Tıbbiye’ deki görevinden emekliye ayrıldı. 1911 yılı, ortalarında İstanbul belediye başkanlığına atandı, üç buçuk yıl kaldığı bu görevde kentin yiyecek gereksinimini karşıla mak, yolsuzlukları önlemek, Gülhane parkı’nın halka açılması, atlı tramvayın yerine elektrikli tramvayın çalıştırılması, yolların genişletilip ağaçlandırılması, özellikle de Darülbedayıi osmani adlı konservatu varın kurulması gibi konulara önem verdiyse de, ittihatçılarla anlaşamayarak görevden ayrıldı (ekim 1914).
İstanbul’un ingilizler’ce işgali sırasında dokuz ay kadar ikinci kez belediye başkanlığı, ayrıca Damat Ferit kabinesinde Nafıa vekilliği yaptı (1920), Paris'te toplanan barış konferansına osmanlı delegasyonu üyesi olarak katıldı, ancak İstanbul'a dönünce hükümetten ayrıldı ve yaşamı boyunca başka resmi görev kabul etmedi.
Türkiye’de çağdaş cerrahinin kurucusu olduğu gibi şehircilik çalışmalarının da öncülerinden olan Cemil Topuzlu'nun başlıca yapıtları: Seririyatı cerrahiye (1896), 32 sene evvelki, bugünkü, yarınki İstanbul (1944), 80 yıllık hatıralarım (1951). Topuzlu bendi.