Cemil Topuzlu

Cemil Topuzlu

Vikipedi, özgür ansiklopedi




Cemil Topuzlu (2 Mart 1866 - 21 Mart 1958), Türkiye'de modern cerrahinin kurucusu hekim ve yönetici.
1880'de Şam Askeri Rüştiyesi'ni, 1886'da Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane'yi (Mekteb-i Tıbbıye-i Askeriye) bitirdi. 1888'de cerrahi uzmanlığı için Fransa'ya gönderildi. Üç yıl Paris'te St. Louis Hastanesi'nde asistan olarak çalıştı. 1890'da İstanbul'a döndü ve Haydarpaşa Askeri Hastanesi'nin Hariciye bölümü şefliğine atandı. Ertesi yıl Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane'de müderris yardımcısı olarak ders vermeye başladı. 1894'te de müderris oldu. Zeynep Kamil Hastanesi'ni yeniden düzenledi ve ilk özel hastane olarak hizmete açtı. Şişli Etfal Hastanesi'nde çalıştı, II. Abdülhamid'in saray cerrahlığını yaptı. 1905'te II. Abdülhamid tarafından rütbesi müşirliğe yükseltildi. 1908 yılında II. Meşrutiyet'in ilanından sonra 1909’da çıkarılan Tasfiye-i Rütep kanunuyla rütbesi miralaylığa indirilince askerlikten ayrıldı.
Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane ile Mekteb-i Tıbbiye-i Mülkiye'nin birleştirilerek 1909-10'da Tıp Fakültesi adı altında öğretime geçmesini sağladı; kendisi de bu fakültenin başına getirildi. Rumeli yakasına taşınmasına karşı çıkarak görevinden ayrıldı. 1912'de İstanbul şehremini (belediye başkanı) seçildi. I. Dünya Savaşı yıllarını Cenevre'de geçirdi. İstanbul'a döndükten sonra Mayıs 1919'da ikinci kez İstanbul şehremini seçildi. Ertesi yıl görevinden ayrıldıktan sonra bir süre Damat Ferid Paşa kabinesinde nafia (bayındırlık) nazırlığında bulundu. Daha sonra hakkında kovuşturma açılacağını öğrenince Fransa'ya gitti. 1924'te Türkiye'ye döndükten sonra resmi görev almadı ve yalnız mesleğiyle ilgili çalışmalar yaptı.

Eserleri

• Seririyat-ı Cerrahiye (1895)
• Sutures de plaies arterielles (1897); Atardamar Yaralarında Dikiş
• Memoires et observations medicales (1905); Tıpta İncelemel ve Gözlemler
• 32 Sene Evvelki, Bugünkü, Yarınki İstanbul (1944)
• 80 Yıllık Hatıralarım (1951)

TOPUZLU (Cemil), türk hekim (İstanbul 1866 - ay. y. 1958) Askeri tıbbiye’yi çok genç yaşta yüzbaşı rütbesiyle bitirdi (1886); Paris’te cerrahi uzmanı oldu (1887 -1890). Haydarpaşa hastanesi’nde operatör, fibbiye’de müderris yardımcısı ve müderris olarak görev yaptı. Türk-Yunan savaşı (1897) sırasında yaralanan 2 000’i aşkın askerin ameliyatını büyük bir özveriyle gerçekleştirdiği ve ölüm oranının yüzde üç düzeyinde kalmasını sağladığı için rütbesi ferikliğe (korgeneral) yükseltildi (1898). Abdülhamit ll’nin oğluna başarılı bir ameliyat yaptığı için rütbesi padişahça müşirliğe (mareşal) yükseltildi (1905). 1908 meşrutiyeti’ndeki düzenlemede rütbesinin miralaylığa indirilmesi üzerine askerlikten istifa etti, iki yıl sonra da Tıbbiye’ deki görevinden emekliye ayrıldı. 1911 yılı, ortalarında İstanbul belediye başkanlığına atandı, üç buçuk yıl kaldığı bu görevde kentin yiyecek gereksinimini karşıla mak, yolsuzlukları önlemek, Gülhane parkı’nın halka açılması, atlı tramvayın yerine elektrikli tramvayın çalıştırılması, yolların genişletilip ağaçlandırılması, özellikle de Darülbedayıi osmani adlı konservatu varın kurulması gibi konulara önem verdiyse de, ittihatçılarla anlaşamayarak görevden ayrıldı (ekim 1914).
İstanbul’un ingilizler’ce işgali sırasında dokuz ay kadar ikinci kez belediye başkanlığı, ayrıca Damat Ferit kabinesinde Nafıa vekilliği yaptı (1920), Paris'te toplanan barış konferansına osmanlı delegasyonu üyesi olarak katıldı, ancak İstanbul'a dönünce hükümetten ayrıldı ve yaşamı boyunca başka resmi görev kabul etmedi.
Türkiye’de çağdaş cerrahinin kurucusu olduğu gibi şehircilik çalışmalarının da öncülerinden olan Cemil Topuzlu'nun başlıca yapıtları: Seririyatı cerrahiye (1896), 32 sene evvelki, bugünkü, yarınki İstanbul (1944), 80 yıllık hatıralarım (1951). Topuzlu bendi.